موارد استفاده و عوارض داروی آتوواکوئون
آتوواکوئون (atovaquone) یک دارو است که برای درمان عفونت‌های قارچی و مالاریا به کار می‌رود. این دارو به ویژه برای درمان و پیشگیری از نوع خاصی از پنومونی به نام پنوموسیستیس در بیمارانی که نمی‌توانند داروی دیگری به نام کوتریموکسازول را مصرف کنند، استفاده می‌شود. همچنین آتوواکوئون معمولاً با دارویی دیگر به نام پروگوانیل برای درمان و پیشگیری از مالاریا به کار می‌رود.
پنوموسیستیس کارینی یک نوع قارچ است که می‌تواند باعث عفونت‌های شدید ریوی، به ویژه در افرادی شود که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، مانند افراد مبتلا به ایدز.
در مورد مالاریا، باید گفت که تقریباً نیمی از مردم دنیا در خطر ابتلا به این بیماری هستند. طی بیست سال گذشته، استفاده از پشه‌بندهای آغشته به سم به کاهش چشمگیر شیوع مالاریا کمک کرده است، اما در سال‌های اخیر با افزایش تعداد پشه‌ها روبه‌رو شده‌ایم. این پشه‌ها نسبت به حشره‌کش‌هایی که معمولاً استفاده می‌شوند، مقاوم شده‌اند. این مسئله نیاز به روش‌های جدید برای مبارزه با مالاریا را نمایان می‌سازد. آتوواکون یکی از مواد فعال در داروهایی است که برای درمان و پیشگیری از مالاریا استفاده می‌شوند.
چگونه آتوواکوئون عمل می‌کند؟
آتوواکوئون روی میتوکندری‌های انگل تاثیر می‌گذارد و به این ترتیب به از بین بردن آن کمک می‌کند.
ویژگی‌های دارویی آتوواکوئون
این دارو زمانی که به صورت خوراکی مصرف می‌شود، جذب خوبی از دستگاه گوارش ندارد. به‌ویژه در بیماران مبتلا به ایدز، مقدار دارو به خوبی جذب نمی‌شود. اگر این دارو به‌صورت مایع مصرف شود، جذب آن بیشتر از فرم قرص است و اگر با غذا، به ویژه غذاهای چرب، میل شود، اثر بخشی بهتری پیدا می‌کند.
آتوواکوئون حدود 99% با پروتئین‌های خون پیوند می‌خورد و نیمه‌عمر آن در بدن 2 تا 3 روز است که به دلیل چرخه مخصوصی به نام چرخه روده‌ای-کبدی طولانی می‌شود. این دارو عمدتاً از طریق مدفوع، به صورت دست نخورده، از بدن خارج می‌شود.
نحوه استفاده از آتوواکوئون
برای درمان عفونت‌های قارچی متوسط، این دارو به صورت خوراکی بر اساس دوز 750 میلی‌گرم همراه با غذا سه بار در روز به مدت 21 روز مصرف می‌شود. برای پیشگیری از عفونت، 1500 میلی‌گرم یک بار در روز مصرف می‌شود. در درمان مالاریا، مقدار 1 گرم از آتوواکون به همراه 400 میلی‌گرم پروگوانیل به مدت 3 روز تجویز می‌شود.
استفاده از آتوواکوئون در دوران بارداری و شیردهی
این دارو در دسته C قرار می‌گیرد، به این معنی که برای تجویز آن باید مزایا و معایب استفاده از آن به دقت بررسی شود. تحقیقات نشان داده‌اند که ممکن است این دارو بر جنین تأثیر منفی بگذارد، اما مطالعات کافی بر روی انسان‌ها انجام نشده است. اگر مزایای دارو برای باردار بودن بیشتر از عوارض آن باشد، ممکن است پزشک تصمیم به تجویز آن بگیرد.
عوارض جانبی آتوواکوئون
عوارض جانبی این دارو ممکن است شامل واکنش‌های پوستی، سردرد، تب، مشکلات خواب و عوارض گوارشی مانند حالت تهوع و استفراغ باشد. همچنین، برخی بیماران ممکن است افزایش آنزیم‌های کبدی، کاهش میزان سدیم خون و مشکلات خونی مانند کم‌خونی و کاهش تعداد گلبول‌های سفید خون را تجربه کنند. در افرادی که دچار مشکلات گوارشی هستند، نباید این دارو تجویز شود زیرا می‌تواند جذب آن را کم کند.
تداخلات دارویی آتوواکوئون
اگر همزمان از داروی آتوواکون با متوکلوپرامید، تتراسیکلین، ریفامپیسین و احتمالاً ریفابوتین استفاده کنید، ممکن است غلظت پلاسمایی آتواکینون کاهش پیدا کند.
همچنین، وقتی آتوواکون همراه با آسیکلوویر، داروهای ضد اسهال، بنزودیازپین‌ها، سفالوسپورین‌ها، مسهل‌ها، اپوئیدها و استامینوفن مصرف شود، این مشکل با شدت کمتری رخ می‌دهد.
چربی موجود در غذا می‌تواند جذب آتوواکون را افزایش دهد. تتراسیکلین به مقدار 40 درصد از غلظت پلاسمایی آتوواکون می‌کاهد و بنابراین در زمان استفاده همزمان با تتراسیکلین باید به دقت وضعیت بیمار را تحت نظر داشت. همچنین، مصرف همزمان آتوواکون با متوکلوپرامید ممکن است باعث کاهش کارآیی آتوواکون شود، بنابراین بهتر است این دارو تنها در صورتی مصرف شود که سایر داروهای ضد استفراغ در دسترس نبوده باشند.
موارد منع مصرف آتوواکون
اگر به آتوواکون حساسیت دارید، باید از این دارو استفاده نکنید. بیماران مبتلا به نارسایی کلیوی شدید نباید از این دارو برای پیشگیری از مالاریای پلاسمودیوم فالسیپاروم استفاده کنند. همچنین، بیماران با مالاریای شدید و عوارض جدی، کاندیدای درمان خوراکی با این دارو نیستند.
شرایط نگهداری آتوواکون
این دارو را در مکان خشک و خنک و دور از دسترس کودکان نگهداری کنید.
بیشتر بخوانید:
