“`html
همه چیز درباره ملکه زنبور عسل از تولد تا مرگ
برنامه زندگی زنبور عسل بسیار شگفت‌انگیز است. آن‌ها خانه‌های شش ضلعی می‌سازند که به شکل خاص و دقیقی طراحی شده‌اند. این خانه‌ها طوری ساخته شده‌اند که هیچ فضایی هدر نرود و از مشکلاتی نظیر زوایای تنگ جلوگیری شود. این ساختار شش ضلعی، مکانی امن برای زندگی و تولید مثل و ذخیره عسل و گرده گل فراهم می‌کند.
بهترین راه برای استفاده مؤثر از یک فضا، ساخت خانه‌های شش ضلعی است. این شکل نه تنها مستحکم‌تر است، بلکه برای زنبورها مناسب‌تر نیز می‌باشد. موریس مترلینگ، یک دانشمند مشهور بلژیکی، در کتاب خود درباره زنبور عسل به روش‌هایی که در هندسه برای تقسیم فضا وجود دارد، اشاره‌هایی کرده است. او می‌گوید که از بین اشکال هندسی، شش ضلعی گزینه‌ای است که به خوبی فشار را تحمل می‌کند.
زنبور عسل یک نوع حشره است که عسل تولید می‌کند. این زنبورها با جمع‌آوری شهد گل‌ها در کندو، عسل را می‌سازند. در زبان فارسی به زنبور عسل نام‌های دیگری مانند منگ، منج و مگس انگبین نیز اطلاق می‌گردد.
در هر کندو زنبورها به سه نوع تقسیم می‌شوند: ملکه، زنبور نر و زنبور کارگر. زنبور عسل از جمله حشرات اجتماعی است و حتی اگر خارج از کندو، غذا داشته باشد، نمی‌تواند به تنهایی زندگی کند.
ملکه زنبور عسل را چقدر می‌شناسید؟
آیا واقعاً آنچه درباره طول عمر، تغذیه و نقش زنبور ملکه در کندو گفته می‌شود، درست است؟ برخی معتقدند که ملکه زنبور عسل مهم‌ترین عضو کندو است. اما واقعیت این است که مانند هر شرکت تجاری، هیچ کسی در کندو، حتی ملکه، نمی‌تواند غیرقابل تعویض باشد.
چند ملکه زنبور عسل در هر کندو وجود دارند؟
جز در شرایط خاص، در هر کلونی تنها یک ملکه زنبور عسل وجود دارد. وقتی یک ملکه جدید به دنیا می‌آید، او زنبورهای دیگر را به نوبت از کندو بیرون می‌کند. اگر برای هر دلیلی دو ملکه جدید همزمان در یک کندو به وجود بیایند، آن‌ها تا زمانی که یکی از آن‌ها بمیرد، با یکدیگر مبارزه خواهند کرد.
ظاهر زنبور ملکه چگونه است؟
تشخیص ملکه زنبور عسل بسیار آسان است. بدن ملکه به طور طبیعی بزرگ‌تر از زنبورهای کارگر و نر است، به ویژه در زمان تخمگذاری که شکم او بزرگ‌تر می‌شود. سینه و سر ملکه تقریباً به اندازه زنبورهای دیگر است، اما سینه‌اش کمی بزرگ‌تر و سرش کمی کوچک‌تر است.
بال‌های او تنها دو سوم شکم را می‌پوشانند، در حالی که بال‌های زنبورهای نر و کارگر تقریباً تا نوک شکم آن‌ها می‌رسند. ملکه زنبور هیچ سبدی برای جمع‌آوری گرده ندارد و غده موم او نیز فعالیت نمی‌کند.
او دارای نیشی منحنی و درازتر از زنبور کارگر است، ولی دندانه‌های کمتری دارد. بنابراین، زنبور ملکه نقش مهمی در کندو دارد، اما ویژگی‌ها و ظاهر او نشان‌دهنده وجود تفاوت‌هایی با سایر زنبورها است.
“““html
کندو را ترک نمی‌کند، مگر در مواقع پرواز برای جفت‌گیری، بنابراین به مردم نیش نمی‌زند. این زنبور معمولاً از نیش خود برای حفظ کلونی از دشمنان استفاده می‌کند.
چگونه ملکه زنبورها رشد می‌کند؟
وقتی زنبورها تصمیم می‌گیرند یک ملکه جدید بسازند، ابتدا یک سلول مخصوص شبیه فنجان را آماده می‌کنند که دهانه‌اش به سمت پایین است. آن‌ها ملکه قبلی را وادار می‌کنند تا در این سلول‌ها تخم بگذارد و زنبورهای پرستار مطمئن می‌شوند که مقدار زیادی ژل رویال، حتی بیشتر از حد نیاز، دارند.
ژل رویال تا زمانی که سلول‌ها پوشانده شوند، برای تغذیه لارو ملکه استفاده می‌شود. این سلول‌ها به شکل بلوط‌های بزرگ و کشیده هستند. زنبورهای ملکه تا ۵/۵ روز به صورت لارو باقی می‌مانند.
چنانچه یک زنبور ملکه به اندازه کافی قوی و مورد پذیرش زنبورهای کارگر باشد، به محض بیرون آمدن ملکه‌های جدید، با آن‌ها مبارزه کرده و همه آن‌ها را شکست میدهد.
سپس به مدت حدود یک هفته در کندو خواهد ماند تا بال‌هایش تقویت شوند و پس از آن برای جفت‌گیری با زنبورهای نر از کندو خارج خواهد شد. در زمان تخمگذاری کامل در بهار و تابستان، وزن ملکه به ۲۵۰ تا ۲۸۰ میلی‌گرم می‌رسد.
یک ملکه می‌تواند تا ۸ سال عمر کند، اما فقط در یک یا دو سال اول فعال و موثر خواهد بود و پس از آن برای جایگزینی باید یک ملکه دیگر به کار بیافتد. زنبور ملکه در ماه ژوئن قادر است در عرض ۲۴ ساعت، حتی تا ۳۰۰۰ تخم بگذارد. در این دوره پر تنش، ملکه به دقت از سوی زنبورهایی که خدمت او را می‌کنند، مراقبت و تغذیه می‌شود.
برخی از کندوها در زمستان با کمبود غذا نابود می‌شوند، اما ملکه آخرین عضوی است که می‌میرد و به وسیله ملازمان خود تا آخرین قطره‌های عسل تغذیه می‌شود.
پرواز ملکه زنبور با هدف جفت‌گیری
ملکه فقط یک بار پرواز برای جفت‌گیری انجام میدهد. او برای جلوگیری از جفت‌گیری با زنبورهای خودی فاصله زیادی از کندو می‌گیرد تا در یک محل تجمع زنبورهای نر، که هزاران زنبور نر منتظر او هستند، جفت‌گیری کند.
ملکه ابتدا دور کندو می‌چرخد تا خود را با مسیر آن تنظیم کند. سپس معمولاً در بعدازظهر به مدت ۱۵ دقیقه بدون نظارت ملازمان کندو را ترک کرده و در ارتفاعی بالاتر از ۶ متر با زنبورهای نر جفت‌گیری می‌کند.
زنبورهای نر می‌توانند با کمک عطر شیمیایی ملکه که فرومون نامیده می‌شود، او را پیدا کنند و شناسایی کنند، اما آن‌ها همچنین می‌توانند او را براساس ظاهرش تشخیص دهند.
ملکه‌ها در هر پرواز جفت‌گیری معمولاً با ۱۲ زنبور نر جفت‌گیری می‌کنند (هر چند گاهاً تعداد زنبورهای نر به ۴۰ هم می‌رسد) و اسپرم آن‌ها را در کیسه اسپرم خود ذخیره می‌کنند. زنبورهای نر بعد از جفت‌گیری به سرعت می‌میرند.
تحقیقی که به تازگی انجام شده است نشان میدهد که «جفت‌گیری‌های متعدد، ملکه زنبور را از نظر زنبورهای کارگر جذاب‌تر جلوه میدهد.» این به معناست که اگر ملکه با ۸ زنبور نر یا ۱۲ زنبور نر جفت‌گیری کند، ارزش او در نظر زنبورهای کارگر فرق خواهد کرد.
البته اگر تعداد زنبورهای نر بیشتر باشد، تعداد تخم‌هایی که ملکه می‌تواند بگذارد نیز بیشتر خواهد بود، اما زنبورهای کارگر به نحوی از
“`
زنبورها از تعداد تخم‌هایی که ملکه می‌گذارد آگاه هستند.
این تحقیق در اکتبر ۲۰۰۷ انجام شد و نشان داد که تعداد شرکای جنسی، نقش مهمی در جذابیت ملکه برای زنبورهای کارگر کلونی دارد. به عبارت دیگر، هر چه ملکه شرکای جنسی بیشتری داشته باشد، برای زنبورهای کارگر جذاب‌تر خواهد بود و مدت زمان بیشتری می‌تواند بر کلونی حکمرانی کند.
در این مطالعه، زنبورهای کارگر به ملکه‌هایی که چند بار با نرها جفت‌گیری کرده بودند، توجه بیشتری داشتند. زنبورهای کارگر واکنش خاصی به ملکه خود نشان می‌دهند؛ آن‌ها آنتن‌هایشان را می‌لیسند و به بدن ملکه خود می‌مالند. این واکنش به ملکه‌هایی که چند بار جفت‌گیری کرده‌اند، بیشتر و واضح‌تر بود.
علت این امر این است که مانند بسیاری از حیوانات، زنبورها نیز از فرومون‌ها برای برقراری ارتباط استفاده می‌کنند. زمانی که ریچارد، فرومون تولید شده در غده‌های آرواره زیرین ملکه‌های زنبور عسل را مورد بررسی قرار داد، متوجه شد که پس از جفت‌گیری، ترکیب فرومون به طرز قابل توجهی کاهش می‌یابد. به نظر می‌رسد تعداد دفعات جفت‌گیری ملکه، عامل مهمی در تشخیص تغییرات فرومون است.
ریچارد همچنین اشاره می‌کند که وقتی زنبورهای کارگر با فرومون‌های حاصل از ملکه‌ای که با نطفه یک زنبور نر جفت‌گیری کرده و همچنین ملکه‌هایی که با نطفه‌های چندین زنبور نر جفت‌گیری کرده‌اند، مواجه می‌شوند، ترجیح می‌دهند فرومون‌های ناشی از ملکه‌های همسر با چندین زنبور نر را بپذیرند.
ذخیره اسپرم ملکه به او اجازه میدهد که در طول زندگی‌اش میلیون‌ها تخم بگذارد. اگرچه طی فصل تولیدمثل، یک ملکه می‌تواند روزانه تا ۲۰۰۰ تخم بگذارد، اما تعداد و سرعت تخمگذاری او تحت تأثیر عواملی مانند آب و هوا، دسترسی به غذا و رفتار زنبورهای عسل نوع خود قرار دارد.
تخم‌های بارور ملکه به زنبورهای کارگر یا ملکه‌های بعدی تبدیل می‌شوند، در حالی که تخم‌های غیر بارور به زنبورهای نر تبدیل می‌شوند. اگر آب و هوا به گونه‌ای باشد که جفت‌گیری ملکه را به مدت ۲۰ تا ۳۰ روز به تأخیر بیندازد، او این توانایی را از دست میدهد و تنها قادر به گذاشتن تخم‌های غیر بارور خواهد بود که به زنبورهای نر تبدیل می‌شوند.
ملکه زنبور عسل چه خصوصیات ویژه‌ای دارد؟
ملکه دو وظیفه اصلی دارد:
۱. او تنها زنبور ماده‌ای است که رشد جنسی دارد و وظیفه اصلی‌اش تولید مثل است. او هم تخم‌های بارور و هم تخم‌های غیر بارور تولید می‌کند. از تخم‌های بارور، زنبورهای کارگر ماده به دنیا می‌آیند و تخم‌های غیر بارور به زنبورهای نر تبدیل می‌شوند.
ملکه‌ها در بهار و اوایل تابستان بیشترین تعداد تخم‌ها را می‌گذارند و در اوج فصل تخمگذاری می‌توانند روزانه ۲۰۰۰ تخم بگذارند. آن‌ها به تدریج در اواسط پاییز میزان تخمگذاری خود را کاهش می‌دهند.
تا اوایل بهار و با افزایش دسترسی به گرده و شهد گل، تخمگذاری آن‌ها کمتر می‌شود یا ممکن است هیچ تخمی تولید نکنند. یک ملکه ممکن است در سال تا ۲۵۰،۰۰۰ تخم بگذارد و در طول زندگی خود احتمالاً بیش از یک میلیون تخم بگذارد.
۲. دومین وظیفه مهم ملکه تولید فرومون است که به زنبورها کمک می‌کند تا وحدت خود را حفظ کرده و هویت خاصی به کلونی بدهند.
مهم‌ترین فرومون (جوهر ملکه) از غده‌های آرواره پایین او تولید می‌شود. این جوهر ملکه زمانی که زنبورهای کارگر از او مراقبت می‌کنند، اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند.
“`html
از ملکه به این زنبورها و سپس از این زنبورها به زنبورهای کارگر دیگر منتقل می‌شود. اعضای کلونی، در نتیجه این بوی فرومون منحصربفرد، یکدیگر را تشخیص داده و تأیید خواهند نمود.
مشخصات یک کولونی تا حد زیادی به قابلیت‌های تخم گذاری و تولید مواد شیمیایی ملکه بستگی دارند. آرایش ژنتیکی او، به همراه آرایش ژنتیکی زنبورهای نری که با او جفت‌گیری می‌کنند، بطور قابل توجهی با کیفیت، اندازه، دما و کارایی کولونی مرتبط است.
آیا ملکه از کندو خارج می‌شود؟
ملکه تنها در سه حالت از کندو خارج می‌شود:
- – زمانی که نیاز به جفت‌گیری دارد؛
- – زمانی که بخواهد خانواده جدیدی تشکیل دهد و بصورت یک دسته زنبور، به همراه برخی زنبورهای کارگر و زنبورهای نر از کندو خارج شود؛
- – زمانی که کندو شدیداً تحت هجوم واروئا یا انگل‌های دیگر، باکتری‌ها، ویروس‌ها و غیره قرار بگیرد و بوی حاصل از آن‌ها، برای بقای زنبورهای درون کندو نامناسب باشد.
آیا ملکه واقعاً حاکم کندو است؟
خیر! حاکمان واقعی کندو، زنبورهای کارگر هستند. اگرچه به نظر می‌رسد که ملکه، کندو را کنترل می‌کند، اما در واقع زنبورهای کارگر وظایف روزمره و عملکرد کلونی را با هم کنترل می‌گیرند و در نهایت درباره سرنوشت ملکه تصمیم می‌گیرند.
اگر تصور کنند که ملکه به هر نحوی ناکارآمد هست، در جایگزینی او درنگ نخواهند کرد و چه از طریق گرسنگی دادن به او یا حمله به او در زمان اطمینان از وجود یک جایگزین مناسب، او را از بین می‌برند.
زنبور ملکه چه زمانی جابجا می‌شود؟
گاهی اوقات زنبورهای کارگر تشخیص می‌دهند که کلونی آن‌ها چه زمانی به یک ملکه جدید نیاز دارد. این اتفاق در مواقع زیر رخ میدهد:
محدودیت فضا
به دلیل اینکه یک ملکه هر روز تخم‌های زیادی می‌گذارد، فضای درون کندو ممکن است محدود شود. در این حالت ازدحام رخ میدهد و ملکه بالغ به همراه نیمی از زنبورهای کارگر خود کلونی را ترک می‌کند تا کلونی دیدی تشکیل دهد. تیم دیگر زنبورهای کارگر با ملکه جدیدی می‌مانند و انجام وظایف خود درون کلونی قدیمی ادامه می‌دهند.
عملکرد ضعیف مرتبط با سن
با افزایش سن، توانایی ملکه برای تخم گذاری کاهش می‌یابد و تخم‌های کمتری را با الگوهای کمتر سازماندهی شده می‌گذارد. زمانی که یک ملکه پیر در انجام این مسئولیت‌ها دچار تزلزل می‌شود، زنبورهای کارگر او را وادار به جایگزینی کرده یا او را از دور خارج خواهند کرد. ملکه پیر پس از جایگزینی، کشته می‌شود.
مرگ غیرمنتظره ملکه
زمانی که یک زنبور ملکه بطور ناگهانی می‌میرد، یک جانشینی اضطراری و برنامه‌ریزی نشده رخ میدهد. زنبورهای عسل کارگر چندین لارو را در یک محدوده سنتی مناسب شناسایی کرده و این لاروها را برای تبدیل به ملکه، آماده می‌کنند، بدین معنی که این لاروها را تنها بوسیله ژل رویال تغذیه می‌کنند. چند ملکه جدید به دنیا آمده و قوی ترین آن‌ها به عنوان ملکه جدید کلونی انتخاب خواهد شد.
بیشتر بخوانید:
سایت رضیم
“`