تشخیص به موقع و درمان سریع پسیتاکوز یا تب طوطی در پرندگان (2 نکته مهم)

پسیتاکوز یا تب طوطی چیست؟

تب طوطی که به آن پسیتاکوز پرندگان نیز گفته می‌شود، یک بیماری است که به راحتی میان انسان‌ها و حیوانات منتقل می‌شود و معمولاً در پرندگان خانگی مثل طوطی‌ها دیده می‌شود. این بیماری می‌تواند بیش از 400 گونه مختلف پرنده و همچنین برخی از پستانداران را تحت تأثیر قرار دهد. پرندگان بهترین ناقل‌های این بیماری هستند.

عامل بروز این بیماری نوعی باکتری است که می‌تواند باعث ایجاد علائم بیماری و در نهایت مرگ پرنده شود. این باکتری از پرنده‌های آلوده به پرندگان و بعضی پستانداران شامل انسان منتقل می‌شود. کلامیدیوفیلا پسی تاسی (C. psittaci)، باکتری است که معمولاً در حیوانات خانگی مانند طوطی‌ها یافت می‌شود و از طریق آزمایشات خاص شناسایی می‌گردد.

بسیاری از افراد به نگهداری از پرندگان خانگی علاقه دارند. اما برخی از پرندگان، مخصوصاً طوطی‌ها، می‌توانند حامل بیماری‌های مختلفی باشند که به انسان نیز انتقال یابد. وقتی درباره برخی بیماری‌ها صحبت می‌شود، نگران‌کننده به نظر می‌رسند و پسیتاکوز یکی از این بیماری‌ها است. پرندگانی که به شدت در معرض این باکتری قرار می‌گیرند، معمولاً پس از حدود سه روز علائم بیماری را نشان می‌دهند.

پرندگان چگونه به پسیتاکوز یا تب طوطی مبتلا می‌شوند؟

روش ساده انتقال این بیماری، تماس مستقیم پرندگان با یکدیگر است. باکتری ایجادکننده پسیتاکوز از طریق مدفوع پرنده منتشر می‌شود. بنابراین تنفس در هوای آلوده به مدفوع خشک، استفاده از ظرف‌های مشترک آب و غذا، تماس با ذرات معلق در هوا، پرها، مدفوع و آلودگی‌ها در کف قفس می‌تواند پرندگان سالم را مبتلا کند. همچنین اگر یک پرنده آلوده در محیطی بسته با تهویه نامناسب قرار گیرد، می‌تواند سلامت پرنده خانگی شما را تهدید کند.

علائم پسیتاکوز یا تب طوطی در پرندگان چیست؟

باکتری کلامیدیوفیلا پسی تاسی (C. psittaci) می‌تواند پرندگان خانگی و وحشی را آلوده کند. پرندگانی که ممکن است به این عفونت مبتلا شوند شامل طوطی، عروس هلندی، ماکائو، قناری، کبوتر، مرغ، اردک و بوقلمون هستند. زمان بین قرار گرفتن در معرض باکتری و شروع علائم بیماری در پرندگان خانگی می‌تواند از سه روز تا چند هفته متغیر باشد.

پیشرفت این بیماری در پرندگان می‌تواند علامت‌های مختلفی را به همراه داشته باشد، اما گاهی اوقات هیچ علامتی نشان نمی‌دهد. علائم تب طوطی در پرندگان شامل:

اسهال
سرفه
لرزش بدن
کاهش وزن
ژولیدگی پرها
خواب آلودگی
مشکلات تنفسی
ترشحات چشم و بینی

پرندگان می‌توانند به نوعی عفونت نهفته دچار شوند که به معنای سالم به نظر رسیدن آن‌ها ولی در واقع ناقل بیماری هستند. پرندگان آلوده‌ای که باکتری Chlamydia psittaci را حمل می‌کنند، از طریق مدفوع این باکتری را منتشر کرده و به دیگر پرندگان و حتی انسان‌ها منتقل می‌سازند.

استرس، کمبود مواد مغذی، تجمع بیش از حد پرندگان، دوره‌های تولید مثل و حمل و نقل می‌توانند به آلودگی پرندگان به عفونت‌های نهفته منجر شوند. پرندگان آلوده باکتری‌ها را از طریق مدفوع و ترشحات بینی خود دفع می‌کنند و این باکتری‌ها می‌توانند برای مدت چند ماه در محیط باقی بمانند.

چگونه می‌توان پسیتاکوز در پرنده را تشخیص داد؟

چون علائم پسیتاکوز مشابه با علائم دیگر بیماری‌ها در پرندگان خانگی هستند، برای شناسایی وجود باکتری کلامیدیوفیلا پسی تاسی به آزمایش‌های تخصصی نیاز است. دامپزشک ممکن است آزمایش‌های بافت‌شناسی، شناسایی اسیدهای نوکلئیک، آزمایش‌های سرولوژی و کشت برگزار کند تا این بیماری را تشخیص دهد.

“““html

برای تشخیص بیماری پسیتاکوز در پرندگان، معمولاً چند تست مختلف نیاز می‌شود. این باکتری می‌تواند در مدفوع، کبد، ریه‌ها، کلیه‌ها، طحال، ترشحات چشم و حتی بافت قلب پرنده شناسایی شود. شناسایی بیماری در پرندگانی که علائم پسیتاکوز دارند، راحت‌تر از پرندگانی است که هیچ نشانه‌ای از بیماری ندارند. گاهی اوقات باید چند نمونه مدفوع گرفته شود تا بتوان باکتری را پیدا کرد، به ویژه در پرندگانی که فقط ناقل بیماری هستند و خودشان هیچ نشانه‌ای از بیماری ندارند.

کدام پرندگان به پسیتاکوز آلوده می شوند؟

پسیتاکوز، یک بیماری عفونی است که معمولاً انواع پرندگان خانگی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این پرندگان شامل ماکائو، مرغ عشق، طوطی آمازون، طوطی کاکاتو، قناری، مرغ، بوقلمون و بسیاری دیگر هستند. همچنین، کبوترها و حتی اردک‌ها هم ممکن است به این بیماری مبتلا شوند. بسیاری از گونه‌های دیگر پرندگان، حتی پرندگان وحشی، نیز به این بیماری حساس‌اند. باکتری کلامیدیوفیلا پسی‌تاسی در اکثر پرندگان وحشی و خانگی به صورت نهفته وجود دارد، به این معنی که بسیاری از پرندگان بدون اینکه علائمی داشته باشند، می‌توانند ناقل این بیماری باشند.

درمان پسیتاکوز در پرندگان چگونه است؟

خوشبختانه، بیماری پسیتاکوز درمان‌پذیر است. تقریباً 50 درصد پرندگان در صورت عدم درمان به دلیل عفونت پسیتاکوز می‌میرند، اما آنتی‌بیوتیک‌ها معمولاً در درمان این بیماری مؤثر هستند. معمولاً برای درمان پسیتاکوز، داروی آنتی‌بیوتیک داکسی‌سایکلین، که جزو داروهای تتراسایکلین است، برای مدت 45 روز تجویز می‌شود.

اگر پرنده به پسیتاکوز مبتلا نباشد، می‌توان از نوع دیگری از آنتی‌بیوتیک‌ها در گروه سولفونامیدها استفاده کرد. اما این گروه دارویی تأثیری روی معمول‌ترین نوع باکتری مرتبط با پسیتاکوز ندارد.

چگونه از پسیتاکوز در پرندگان پیشگیری کنیم؟

برای پیشگیری از این بیماری، اقدامات مختلفی وجود دارد، از جمله تغذیه مناسب پرندگان، جلوگیری از ازدحام زیاد پرندگان در مکان‌هایی مثل مرغداری‌ها، و ایجاد سیستم‌های تهویه مناسب. همچنین، استفاده از فیلترهای HEPA برای کاهش انتشار هوای آلوده نیز مؤثر است. تمیز کردن روزانه قفس‌ها نقش مهمی در حفظ سلامت پرندگان دارد. همچنین باید از قرار دادن قفس‌ها روی هم خودداری کرد، چون این کار می‌تواند منجر به انتقال مدفوع، غذا و خوراک از قفس یک پرنده آلوده به قفس دیگری شود. این انتقال می‌تواند باعث بروز بیماری در پرندگان سالم گردد.

به کارگرانی که در معرض خطر قرار دارند، باید آموزش داده شود که چطور بیماری می‌تواند از پرندگان آلوده به انسان انتقال یابد. همچنین باید از افراد مشکوک به بیماری خواسته شود که به پزشک مراجعه کنند و در مورد تماس خود با پرندگان آلوده اطلاع دهند. کارگران باید از خطر مخلوط کردن آنتی‌بیوتیک‌ها با غذای حیوانات آگاه باشند، زیرا این مسئله می‌تواند باعث ایجاد باکتری‌های مقاوم به آنتی‌بیوتیک در بدن آن‌ها شود، و این موضوع درمان و کنترل بیماری پسیتاکوز را دشوارتر خواهد کرد.

کارگران باید پرندگان آلوده را جدا نگه دارند و به تهویه مناسب مکان‌ها توجه داشته باشند. تمامی افرادی که در مراقبت از پرندگان آلوده شرکت دارند، باید از لباس‌های محافظتی شامل دستکش، عینک، کلاه یکبار مصرف و ماسک تنفسی N95 یا بالاتر استفاده کنند. ماسک‌های جراحی ممکن است در پیشگیری از انتقال باکتری مؤثر نباشد، بنابراین هنگام تمیز کردن قفس، بهتر است کف قفس را با مواد ضدعفونی کننده مرطوب کنید تا ذرات آلوده در هوا بلند نشوند.

برای کنترل عفونت در پرندگان و طیور خانگی، افزودن آنتی‌بیوتیک‌ها (مثل کلروتتراسایکلین) به خوراک حیوانات ضروری است. با این حال، هر درمانی باید با مشورت دامپزشک انجام شود. تشخیص به‌موقع می‌تواند به شناسایی منبع عفونت و کنترل شیوع بیشتر بیماری پسیتاکوز کمک کند. همچنین باید به‌طور مرتب مواد زائد از قفس‌ها خارج و ضایعات را بسوزانید.

کلامیدیا پسی‌تاسی به مواد ضدعفونی‌کننده مانند ترکیبات آمونیوم کواترنر، الکل ایزوپروپیل، اتانول 70 درصد، گلوتارآلدئید، فرمالدئید و وایتکس حساس است. بسیاری از این مواد ممکن است باعث تحریک تنفسی شوند و باید با احتیاط و در مکان‌های دارای تهویه کافی استفاده شوند. از مخلوط کردن مواد ضدعفونی‌کننده با دیگر محصولات باید خودداری کرد.

همچنین بخوانید: