صوت سنج چیست و چه کاربردی دارد ؟
“`html
صوت سنج
صوت سنج : صوت یک نوع انرژی است که گوش ما می‌تواند آن را بشنود، به عبارت ساده‌تر، صوت به هر چیزی که می‌توانیم بشنویم، اشاره دارد.
مردم می‌توانند صداهایی با فرکانس بین 16 تا 20000 هرتز را بشنوند.
امواج صوتی که خارج از این محدوده هستند، به نام مادون صوت و ماوراء صوت شناخته می‌شوند.
سر و صدا یکی از بزرگترین مشکلات محیط کار است.
در یک شیفت کاری 8 ساعته، حداکثر سطح صدای مجاز بین 85 تا 90 دسی‌بل (dB) است.
اگر صدا بیش از حد مجاز باشد، می‌تواند به مشکلات شنوایی و آسیب‌های عصبی منجر شود.
برخی از مهم‌ترین مشاغلی که در معرض خطر هستند شامل کار با ماشین آلات صنعتی، صنایع نساجی، تولید چوب و کاغذ، صنعت تولید تنباکو و چرم، شیشه‌گری، چاپ، حمل و نقل و کار در اتاق‌های پخت با بخار گرم می‌باشد.
Noise Dosimeter ابزاری است که برای اندازه‌گیری میزان تماس کارگر با صدا در محیط کار به کار می‌رود.
دزیمتری، روش دقیق‌تری برای اندازه‌گیری زمان مواجهه با صدا است.
در این روش، تمام زمان‌های مواجهه کارگر در طول شیفت کاری محاسبه می‌شود و با استفاده از تراز معادل Leq، میزان دز دریافتی اندازه‌گیری می‌شود.
یک دزیمتر معمولاً از یک میکروفن که بر روی سینه یا یقه کارگر نصب می‌شود، سیم رابط، پردازشگر و صفحه نمایش تشکیل شده است.
صدا سنج (Sound Level Meter)
صدا سنج ابزاری است که برای اندازه‌گیری شدت صوت و نمایش مقدار اندازه‌گیری شده به کار می‌رود.
معمولاً صدا سنج‌ها دارای یک میکروفون، پردازشگر الکترونیکی و صفحه نمایش هستند.
میکروفون قادر است تغییرات کوچکی در فشار هوا به علت صوت را شناسایی کند و آن‌ها را به سیگنال‌های الکتریکی تبدیل کند.
سپس این سیگنال‌ها توسط مدار الکترونیکی پردازش شده و سطح صدا بر حسب دسی‌بل نمایش داده می‌شود.
صدا سنج‌ها در صنایع مختلف مانند صوت‌شناسی، ماشین‌سازی، حمل و نقل، محیط زیست، پزشکی و غیره کاربرد دارند.
صوت چیست؟
صوت یک نوع ارتعاش یا موج است که از یک جسم قابل ارتجاع ساطع می‌شود.
سرعت صوت به فاصله‌ای اشاره دارد که یک موج صوتی در یک ثانیه در یک مایع یا گاز طی می‌کند.
سرعت صوت نشان می‌دهد که این موج در بازه زمانی مشخص چه فاصله‌ای را می‌پیماید.
اندازه‌گیری صدا در صنایع مختلف برای حفاظت از شنوایی و کنترل صدا بسیار مهم است و به همین منظور از صدا سنج‌ها استفاده می‌شود.
صداسنج‌ها میزان صدای تولید شده را اندازه‌گیری کرده و بر روی صفحه نمایش LCD نشان می‌دهند.
مقدار صدا بر حسب دسی‌بل و همچنین به صورت رنگی بر روی صفحه نمایش نشان داده می‌شود.
کاربر می‌تواند محاسباتی انجام دهد به طوری که اگر صدا زیاد شود، چراغ‌های LED از رنگ سبز به قرمز تغییر رنگ داده و عبارت OVER بر روی صفحه نمایش نشان داده شود.
انواع صدا سنج و کاربردهای آن
صدا سنج‌ها با توجه به نوع کاربرد به انواع تراز سنج صوت، صدا سنج از نوع جمع‌شونده و دوزیمتر تقسیم می‌شوند که در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم:
تراز سنج صوت (SLM=Sound Level Meter)
این دستگاه برای اندازه‌گیری تراز فشار صوت طراحی شده است. گرچه قابلیت‌ها و توانایی‌های تراز سنج‌های صوتی متفاوت است، اما به طور کلی هر تراز سنج صوت حداقل دارای یک میکروفون، مدارهای الکترونیکی و صفحه نمایش است.
SLM تراز فشار صوت را در یک لحظه خاص اندازه‌گیری می‌کند.
برای اندازه‌گیری صدا با استفاده از تراز سنج صوت، باید دستگاه را در سطح گوش افرادی که در معرض صدا هستند قرار دهید.
در بیشتر صدا سنج‌ها، جایگاه میکروفون نسبت به منبع صوت چندان مهم نیست.
در دستورالعمل‌ها …
“`
در مورد هر دستگاه، توضیحاتی درباره نحوه قرارگیری میکروفون ارائه شده است.
صدا سنج باید قبل و بعد از هر بار استفاده تنظیم شود.
روش تنظیم در راهنمای دستگاه توضیح داده شده است.
بیشتر صدا سنج ها می‌توانند صدا را در حالت پاسخ سریع (Fast) یا کند (Slow) اندازه‌گیری کنند.
مدت زمان پاسخ دهی یعنی زمانی که دستگاه قبل از نمایش سطح صدا، میانگین صدا را محاسبه می‌کند.
معمولاً اندازه‌گیری سطح صدای محیط کار در حالت پاسخ کند (Slow) انجام می‌شود.
انواع صدا سنج‌ها (SLM)
صدا سنج‌ها طبق استاندارد IEC 61672-1:2002 و بر اساس دقت به دو دسته کلی کلاس 1 و 2 تقسیم می‌شوند. صداسنج کلاس یک دقیق‌تر از نوع کلاس دو است.
- صداسنج‌های کلاس یک : این نوع دستگاه‌ها بسیار دقیق بوده و دارای بهترین کیفیت و کمترین خطا هستند و در مسائل مهندسی آکوستیک، آزمایشگاه‌ها و تحقیقات استفاده می‌شوند.
- صداسنج‌های کلاس دو : این نوع دستگاه‌ها برای اندازه‌گیری صدا در محیط‌های کاری و صنایع مناسب هستند و دقت کمتری نسبت به نوع اول دارند.
هیچ صداسنجی که دقت کمتری از نوع دوم داشته باشد، نباید برای اندازه‌گیری صدای محیط کار استفاده شود.
یک صداسنج معمولی (SLM) فقط صدای لحظه‌ای را اندازه‌گیری می‌کند و برای محیط‌های کاری با سطح صدای ثابت مناسب است.
اما در محیط‌های کاری با صدای متغیر و غیر یکنواخت، استفاده از صداسنج معمولی برای تعیین میانگین مواجهه فرد با صدا در یک شیفت کاری صحیح نیست.
بهترین روش برای اندازه‌گیری میزان مواجهه فردی استفاده از دوزیمتر صدا است.
2. صداسنج از نوع جمع‌شونده (ISLM= Integrating Sound Level Meter)
این دستگاه شبیه دوزیمتر است و میزان صدای معادل مواجهه را در یک بازه زمانی اندازه‌گیری می‌کند.
این دستگاه میزان مواجهه فرد با صدا را مشخص نمی‌کند چون مانند SLM دستی است و نمی‌تواند به بدن متصل شود.
ISLM میزان صدای معادل را در یک نقطه مشخص اندازه‌گیری می‌کند، حتی اگر سطح صدا مرتباً تغییر کند، این دستگاه یک عدد به عنوان سطح معادل صدا نمایش می‌دهد.
3. دوزیمتر صدا (Dosimeter)
در اندازه‌گیری و ارزیابی میزان مواجهه کارگر با صدای محیط کار، دوزیمتری دقیق‌ترین روش است.
دستگاه دوزیمتر صدا کوچک، سبک و قابل اتصال به فرد است (به کمر فرد متصل می‌شود) و میکروفون آن به یقه نزدیک گوش وصل می‌شود.
زیرا در این روش تمام زمان‌های مواجهه کارگر با سطوح مختلف در طول شیفت محاسبه و با استفاده از سطح معادل دوز دریافتی کارگر در یک شیفت کاری اندازه‌گیری می‌شود، این روش برای بررسی مواجهه فرد در طول یک شیفت بسیار دقیق است.
برخی منابع بجای کلمه دوزیمتر از دستگاه سنجش مواجهه فردی استفاده کرده‌اند.
نکات مهم در هنگام انتخاب صداسنج
هنگام انتخاب یک صداسنج به موارد زیر توجه کنید:
- دقت اندازه‌گیری
- محدوده فرکانس
- دامنه دینامیک
- محدوده اندازه‌گیری صدا
- شبکه‌های اندازه‌گیری: A، B، C، D، Lin
- زمان اندازه‌گیری
- نوع دستی و اتوماتیک
- نوع نمایشگر و دقت آن
- قابلیت اتصال به کامپیوتر و ذخیره اطلاعات
بیشتر بخوانید :
