موارد مصرف قرص زیپرکسا (اولانزاپین) (2 نکته مهم)
“`html
تمام اطلاعات درباره زیپرکسا (اولانزاپین)
زیپرکسا (اولانزاپین) یک داروی ضد جنون است که بر روی مواد شیمیایی مغز که باعث بروز بیماری‌های روانی می‌شوند تأثیر می‌گذارد. این دارو برای درمان نشانه‌های بیماری‌هایی نظیر اسکیزوفرنی (شیزوفرنی) و اختلال دوقطبی (افسردگی شیدایی) در کودکان و بزرگسالان از ۱۳ سال به بالا مورد استفاده قرار می‌گیرد. زیپرکسا گاهی اوقات با داروهای دیگر ضد جنون یا داروهای ضدافسردگی ترکیب می‌شود. ممکن است این دارو برای موارد دیگری نیز به جز آنچه در این راهنما ذکر شده، تجویز شود. در این مقاله به بررسی این دارو، نحوه عملکرد آن و نکات مهم در حین مصرف آن می‌پردازیم.
زیپرکسا برای درمان مشکلات روانی ناشی از زوال عقل تأیید نشده است و ممکن است خطر مرگ را در افراد مسن که به زوال عقل مبتلا هستند، افزایش دهد.
نام‌های تجاری
- زایپرکسا (zyprexa)
- زایپرکسا زادیس (zyprexa zadis)
- زولافرن (Zolafren)
نحوه عملکرد زیپرکسا (اولانزاپین)
نحوه اثر این دارو به طور دقیق مشخص نیست، اما احتمالا با مسدود کردن گیرنده‌های دوپامین و سروتونین در مغز، تأثیر خود را می‌گذارد. این دارو همچنین بر روی گیرنده‌های دیگر مانند موسکارینی و آدرنرژیک آلفا1 نیز تأثیر می‌گذارد و به شکل ضعیفی به گیرنده‌های GABAa متصل می‌شود.
فارماکوکینتیک زیپرکسا (اولانزاپین)
این دارو به سرعت و به طور مؤثر از طریق دستگاه گوارش جذب می‌شود. حدود ۴۰٪ از دارو در ابتدا متابولیزه می‌شود. نیمه عمر این دارو ۳۰ ساعت است و ۹۳٪ آن به پروتئین‌ها متصل می‌شود. اغلب در کبد متابولیزه می‌شود و از طریق ادرار (۷٪ به صورت تغییر نیافته و ۵۷٪ به شکل متابولیت) و مدفوع (۳۰٪) دفع می‌گردد.
قبل از مصرف زیپرکسا (اولانزاپین)
اگر به این دارو حساسیت دارید، نباید از آن استفاده کنید. مصرف طولانی‌مدت این دارو ممکن است باعث بروز بیماری حرکتی جدی شود که ممکن است قابل برگشت باشد. علائم این مشکل ممکن است شامل حرکات غیرقابل کنترل در لب‌ها، زبان، چشم‌ها، صورت، بازوها و پاها باشد. احتمال ابتلا به این عارضه در زنان و افراد مسن بیشتر است.
برای اطمینان از اینکه شما می‌توانید با خیال راحت از این دارو استفاده کنید، اگر موارد زیر را دارید، به پزشک خود اطلاع دهید:
- بیماری‌های کبدی؛
- مشکلات قلبی، فشارخون بالا یا پایین؛
- سابقه کاهش گلبول‌های سفید خون (WBC)؛
- کلسترول یا تری‌گلیسیرید بالا؛
- سابقه بیماری‌های قلبی، سکته یا حمله قلبی؛
- سابقه سرطان سینه؛
- تشنج یا صرع؛
- دیابت؛
- بزرگ شدن پروستات یا مشکلات در ادرار کردن؛
- مشکلات روده؛
- گلوکوم با زاویه.
- اگر باردار هستید یا قصد باردار شدن در حین مصرف این دارو را دارید، به پزشک خود اطلاع دهید.
- این دارو به شکل قرص خوراکی حل‌شده (Zyprexa Zydis) ممکن است حاوی اسیدآمینه فنیل آلانین باشد. اگر مبتلا به بیماری فنیل کتونوری (PKU) هستید، حتماً با پزشک مشورت کنید.
“““html
مصرف زیپرکسا (اولانزاپین) در دوران بارداری و شیردهی
اگر در سه‌ماه آخر بارداری داروهای ضد جنون مانند زیپرکسا را مصرف کنید، ممکن است برای نوزاد مشکلاتی ایجاد شود. این مشکلات می‌توانند شامل علائم ترک، مشکلات تنفسی، مشکلات تغذیه، بی‌قراری، لرزش و حالت‌های غیرطبیعی عضلانی باشند. با این حال، اگر شما تصمیم به قطع دارو در دوران بارداری بگیرید، ممکن است خودتان نیز با علائم ترک یا مشکلات دیگری مواجه شوید. بنابراین، اگر در حین مصرف الانزاپین باردار شدید، حتماً با پزشک خود مشورت کنید و به‌طور ناگهانی دارو را قطع نکنید.
این دارو می‌تواند از طریق شیر مادر به نوزاد منتقل شود. بنابراین، اگر شما در حال شیردادن هستید، به پزشک خود اطلاع دهید و بدون مشورت او این دارو را مصرف نکنید.
روش مصرف قرص زیپرکسا (اولانزاپین)
برای مصرف این دارو، حتماً راهنمایی‌های روی برچسب نسخه را بخوانید و طبق آن عمل کنید. پزشک ممکن است دوز مصرفی شما را تغییر دهد تا مطمئن شود بهترین نتیجه را می‌گیرید. هرگز بیشتر یا کمتر از مقدار تجویز شده، مصرف نکنید.
- این دارو را می‌توانید با غذا یا بدون غذا بخورید.
- زیپرکسا معمولاً یک بار در روز مصرف می‌شود.
- این دارو ممکن است تنها بخشی از یک درمان جامع باشد که شامل مشاوره و سایر برنامه‌های حمایت روانی نیز می‌شود. به دستورات پزشک خود در این زمینه توجه کنید.
- قرص را تا زمان مصرف در بسته‌بندی خود نگه‌دارید. وقتی بسته را باز کردید، فویل را بردارید. هرگز یک قرص را از طریق فویل فشار ندهید چون ممکن است آسیب ببیند.
- با دست خشک قرص را بردارید و در دهان بگذارید.
- هرگز تمام قرص را قورت ندهید. بگذارید قرص در دهان شما بدون جویدن حل شود.
- اگر نیاز داشتید، می‌توانید کمی نوشیدنی بخورید تا بلع و حل شدن قرص راحت‌تر شود.
- اگر علائم شما بهبود نیافت یا بدتر شد، به پزشک خود اعلام کنید.
- حتی اگر احساس بهبودی می‌کنید، به‌طور ناگهانی مصرف این دارو را متوقف نکنید. قطع ناگهانی ممکن است عوارض جانبی جدی به همراه داشته باشد.
- این دارو می‌تواند قند خون را بالا ببرد. اگر دیابت دارید، سطح قند خون خود را به‌طور مرتب در حین مصرف این دارو چک کنید.
- شما ممکن است در حین مصرف این دارو، به‌خصوص اگر نوجوان هستید، دچار اضافه‌وزن یا افزایش کلسترول و تری‌گلیسیرید شوید. ممکن است نیاز باشد خون شما به‌طور مرتب بررسی شود. بنابراین، به‌طور منظم به پزشک خود مراجعه کنید.
- اگر داروهای دیگری مصرف می‌کنید، همه آن‌ها را طبق دستور پزشک استفاده کنید و راهنمای دارو یا دستورالعمل بیمار هر دارو را بخوانید. هرگز دوز دارو یا برنامه دارویی خود را بدون مشورت با پزشک تغییر ندهید.
- این دارو را در دمای اتاق و دور از رطوبت، گرما و نور خورشید نگهداری کنید.
مقدار مصرف زیپرکسا (اولانزاپین)
بزرگسالان: معمولاً ابتدا mg10-5 یک‌بار در روز مصرف می‌شود. سپس، بر اساس نیاز و تحمل بیمار، هر هفته می‌توان دوز را تا mg5 افزایش داد. مقدار نگهداری باید بر اساس حداقل نیاز برای درمان تعیین شود.
تداخلات دارویی زیپرکسا (اولانزاپین)
-
“““html
- اگر این دارو را با داروهای فشار خون، الکل و دیازپام مصرف کنید، ممکن است فشار خون شما خیلی پایین بیاید.
- همچنین، اگر این دارو را با کاربامازپین، امپرازول و ریفامپین استفاده کنید، تاثیر داروی الانزاپین بیشتر می‌شود.
- ترکیب لوودوپا و آگونیست‌های دوپامین می‌تواند باعث تداخل در عملکرد این داروها شود.
اگر یک دوز زیپرکسا (اولانزاپین) را فراموش کردید چه باید کنید؟
به محض اینکه یادآوری کردید که دوز را فراموش کرده‌اید، آن را مصرف کنید. اگر نزدیک زمان دوز بعدی است، از مصرف دوز فراموش شده خودداری کنید. برای جبران دوز از دست رفته، در دوز بعدی بیشتر از دارو استفاده نکنید.
اگر زیپرکسا (اولانزاپین) را زیاد مصرف کنید، چه می‌شود؟
- با خدمات اورژانس تماس بگیرید یا به مراکز کمک‌های فوری بروید.
- نشانه‌های مصرف زیاد می‌تواند شامل خواب آلودگی، عصبانیت، آشفتگی، لکنت زبان، گیجی، ضربان قلب بالا، تشنج و حرکات غیرقابل کنترل، مشکلات تنفسی یا غش باشد.
در هنگام استفاده از زیپرکسا (اولانزاپین) چه چیزهایی را باید دوری کرد؟
- این دارو ممکن است توانایی تفکر و واکنش شما را تحت تاثیر قرار دهد. اگر در حال رانندگی یا انجام هر کار دیگری هستید که تمرکز می‌خواهد، حواستان باشد.
- از بلند شدن ناگهانی از حالت نشسته یا درازکش خودداری کنید، چرا که ممکن است احساس سرگیجه کنید. خواب آلودگی یا گیجی می‌تواند باعث افتادن و آسیب دیدن شما شود.
- از نوشیدن الکل و نوشیدنی‌های الکلی دوری کنید. الکل می‌تواند عوارض خطرناکی به همراه داشته باشد.
- از گرمازیادی و احتمال گرمازدگی یا کم آب شدن بدن دوری کنید. به ویژه در هوای گرم و هنگام ورزش، مقدار زیادی مایع بنوشید. این دارو ممکن است خطر گرمازدگی و از دست دادن آب بدن را افزایش دهد.
عوارض جانبی زیپرکسا (اولانزاپین)
اگر نشانه‌هایی از واکنش آلرژیک به این دارو مشاهده کردید، مانند: کهیر یا راش پوستی (با یا بدون تب یا درد مفاصل)؛ مشکلات تنفسی؛ یا تورم صورت، لب‌ها، زبان یا گلو، فوراً با اورژانس تماس بگیرید.
در موارد نادر، این دارو می‌تواند باعث واکنش‌های پوستی شدید شود اگر به سایر نقاط بدن گسترش یابد، که ممکن است خطرناک باشد. اگر راش یا بدتر شدن آن همراه با تب، تورم غدد یا ورم صورت مشاهده کردید، فوراً به خدمات پزشکی مراجعه نمایید.
در صورت مشاهده موارد زیر به پزشک خود اطلاع دهید:
- حرکت‌های غیرقابل کنترل در صورت شما (جویدن لب، اخم، حرکت زبان، چشمک زدن یا حرکت چشم)؛
- مشکل در صحبت یا بلع؛
- تورم در دست‌ها یا پاها.
- سردرگمی، افکار غیرعادی یا رفتارهای عجیب، توهم و یا افکار آسیب زدن به خود.
- ضعف ناگهانی یا احساس ناخوشی، تب، لرز، گلودرد، تورم لثه‌ها، زخم دهانی دردناک، درد هنگام بلع، زخم‌های پوستی، سرماخوردگی و آنفلوآنزا، سرفه؛
- نشانه‌های کم‌آبی مانند: احساس تشنگی و گرم، عدم توانایی…
- برای ادرار کردن، عرق شدید یا وجود پوست گرم و خشک؛
- مشکلات کبدی، درد در قسمت بالای شکم، خارش، از دست دادن اشتها، ادرار تیره، مدفوع به رنگ خاک رس، و یرقان (زردی پوست و چشم‌ها).
- علائم قند خون بالا شامل: تشنگی زیاد، ادرار کردن زیاد، گرسنگی، خشکی دهان، بوی میوه‌ای از دهان، خواب‌آلودگی، خشکی پوست، دید تار، و کاهش وزن؛
- واکنش شدید سیستم عصبی مانند سفت شدن عضلات، تب بالا، تعریق، گیجی، ضربان قلب سریع یا نامنظم، لرزش، و حس اینکه ممکن است بی‌هوش شوید.
- افزایش وزن (بخصوص در نوجوانان) و افزایش اشتها؛
- سردرد، سرگیجه، خواب آلودگی، و احساس خستگی یا بی‌قراری.
- تغییر در نحوه صحبت کردن یا حافظه؛
- لرزش یا تکان خوردن بدن، بی‌حسی یا احساس خارش؛
- تغییر در شخصیت؛
- خشکی دهان یا افزایش ترشحات بزاق؛
- درد شکم و یبوست؛
- درد در دست‌ها و پاها.
“““html
عوارض جانبی شایع زیپرکسا (اولانزاپین)
این لیست کامل عوارض جانبی این دارو نیست و ممکن است عوارض دیگری نیز رخ دهد. برای مشاوره در مورد عوارض جانبی با پزشک خود باید صحبت کنید. در صورت بروز عوارض جانبی، آن‌ها را به FDA گزارش دهید.
کدام داروها بر زیپرکسا (اولانزاپین) تأثیر می‌گذارند؟
استفاده از اولانزاپین همراه با سایر داروها ممکن است شما را خواب‌آلود کرده یا سرعت تنفس شما را کاهش دهد که این می‌تواند باعث عوارض جانبی خطرناک یا تهدید کننده حیات شود. قبل از مصرف قرص‌های خواب، داروهای مسکن مخدر، داروهای تجویزی برای سرفه، شل کننده‌های عضلانی، یا داروهای ضد اضطراب، افسردگی یا تشنج، حتماً با پزشک خود مشورت کنید.
همچنین ممکن است داروهای دیگر با این دارو تداخل داشته باشند. این داروها می‌توانند شامل داروهای تجویزی و غیر تجویزی، ویتامین‌ها و محصولات گیاهی باشند. با پزشک خود درباره تمام داروهایی که در حال حاضر مصرف می‌کنید و یا داروهایی که اخیراً شروع یا متوقف کرده‌اید، صحبت کنید.
بیشتر بخوانید:
گردآوری توسط بخش سلامت
مجله رضیم
سایت رضیم
“`
