موارد مصرف و عوارض آتراکوریوم بسیلات
آتراکوریوم (Atracurium Besilate) دارویی است که برای بیهوشی و شل کردن عضلات در زمانی که بیمار نیاز به تنفس مصنوعی دارد، استفاده می‌شود. همچنین در هنگام لوله‌گذاری در نای و در جراحی‌هایی که زمان بیشتری می‌برند و نیاز به شل شدن عضلات دارند، به کار می‌رود.
آتراکوریوم بسیلات می‌تواند برای کاهش شدت انقباضات عضلانی ناشی از حملات تشنجی نیز استفاده شود.
شکل دارویی: آمپول 50 میلی‌گرم در 5 میلی‌لیتر
مکانیسم اثر آتراکوریوم بسیلات
آتراکوریوم با ماده‌ای به نام استیل کولین در ترانسمیترهای عصبی رقابت می‌کند و با این کار انتقال سیگنال‌های عصبی به عضلات را کاهش می‌دهد و باعث فلج عضلات اسکلتی می‌شود.
فارماکوکینتیک آتراکوریوم بسیلات
- جذب: اثر آن پس از 2 دقیقه شروع می‌شود و در طی 3 تا 5 دقیقه به اوج می‌رسد. این اوج شدت با افزایش دوز دارو بیشتر می‌شود و اگر دارو دوباره مصرف شود، اثر انباشتی ندارد. پس از اینکه عضلات فلج شدند، بازگشت عضلات به حالت طبیعی 20 تا 35 دقیقه بعد از تزریق آغاز می‌شود.
- پخش: پس از تزریق عضلانی، دارو به فضای خارج سلولی وارد می‌شود. حدود 82 درصد این دارو به پروتئین‌ها متصل می‌شود و در پلاسما به سرعت از طریق متابولیسم خاصی تجزیه می‌شود. کبد در تجزیه این دارو نقش زیادی ندارد.
- دفع: آتراکوریوم و محصولات جانبی آن از طریق صفرا و همچنین ادرار و مدفوع دفع می‌شوند.
مصرف آتراکوریوم بسیلات در دوران بارداری و شیردهی
این دارو در گروه C قرار دارد و آزمایشات در حیوانات نشان داده است که ممکن است بر جنین تأثیر منفی بگذارد، اما مطالعات کافی در این زمینه بر روی انسان‌ها وجود ندارد. با این حال، ممکن است مزایای استفاده از این دارو در زنان باردار بیشتر از خطرات احتمالی آن باشد، یا ممکن است هیچ مطالعه‌ای در این زمینه وجود نداشته باشد.
عوارض جانبی آتراکوریوم بسیلات
- قلبی – عروقی: ممکن است فشار خون کاهش یابد یا ضربان قلب افزایش پیدا کند.
- پوست: ممکن است فرد دچار برافروختگی، قرمزی، خارش، کهیر و بثورات پوستی شود.
- سایر عوارض: کاهش دمای بدن، بدتر شدن مشکلات تنفسی، ضعف در تنفس، خس خس سینه، افزایش ترشحات تنفسی و اسپاسم نایژه.
توجه : در صورت بروز حساسیت شدید یا افت فشار قلبی – عروقی، باید مصرف دارو متوقف شود.
احتیاط در مصرف آتراکوریوم بسیلات
این دارو باید با احتیاط در بیماران مسن یا ناتوان، افرادی که دچار اختلال عملکرد کبدی، کلیوی، یا ریوی هستند، افرادی که دچار کم آبی یا فشار خون پایین هستند و همچنین زنانی که در حال دریافت سولفات منیزیم هستند، مصرف شود.
موارد منع مصرف آتراکوریوم بسیلات
این دارو برای بیماران مبتلا به میاستنی گراویس (که ممکن است باعث فلج عضلات شود) مناسب نیست، همچنین در بیمارانی که آزاد شدن هیستامین برایشان خطرناک است یا در افرادی که نسبت به این دارو حساسیت دارند، و افرادی با اختلال شدید الکترولیت یا آسم، نباید استفاده شود.
تداخلات دارویی آتراکوریوم بسیلات
این دارو با داروهای آمینوگلیکوزیدها، بی‌حس‌کننده‌های موضعی تزریقی، کاپرئومایسین، لینکومایسین، پلی‌میکسین‌ها، پروکائین‌آمید، کینیدین و مواد اپیوئیدی تداخل دارد.
مصرف همزمان با داروهای زیر انسداد عصبی…
مواد دارویی که موجب تشدید عوارض عضلانی می‌شوند:
بسیاری از داروهای بیهوش کننده عمومی، به خصوص انفلوران و ایزوفلوران، همراه با آنتی‌بیوتیک‌های آمینوگلیکوزیدی و کلیندامایسین، می‌توانند عوارض عضلانی را تشدید کنند. همچنین، داروهای دیگری مانند پلی‌میکسین‌ها، فوروزماید، لیتیم، مسدودکننده‌های بتا – آدرنرژیک، و بعضی از داروهای مسدودکننده‌ی عصبی – عضلانی نیز در این زمینه موثرند. اگر این داروها با داروهای ضد درد شبه‌تریاک همزمان مصرف شوند، ممکن است باعث ضعف تنفسی بیشتری شوند. بنابراین در زمان جراحی و بعد از آن باید با احتیاط فراوان مصرف شوند.
احتیاط‌های مصرف آتراکوریوم بسیلات
1. این دارو نباید با محلول‌های قلیایی مانند باربیتورات‌ها ترکیب شود؛ زیرا این کار باعث غیر فعال شدن دارو و رسوب آن می‌شود. همچنین، نباید با محلول رینگرلاکتات رقیق شود، چون دارو سریع‌تر از بین می‌رود.
2. در بیمارانی که آزاد شدن هیستامین برایشان خطرناک است، کسانی که دچار بیماری عصبی-عضلانی یا اختلالات شدید الکترولیت هستند، مقدار مصرف این دارو باید کاهش یابد. مصرف زیاد ممکن است باعث آزاد شدن ناگهانی هیستامین شود.
3. تزریق سریع وریدی یا مقادیر زیاد دارو می‌تواند باعث آزاد شدن ناگهانی هیستامین شود.
4. مصرف بیش از حد این دارو ممکن است به ضعف تنفس دائمی، آپنه یا حتی نارسایی قلبی منجر شود. برای کاهش خطر مصرف بیش از حد، استفاده از تحریک‌کننده‌های اعصاب محیطی برای پیشگیری از واکنش بیمار به دارو پیشنهاد می‌شود.
نکات دارویی درباره آتراکوریوم بسیلات
1. این دارو باید از راه وریدی تزریق شود؛ زیرا تزریق عضلانی ممکن است بافت را تحریک کند.
2. این دارو تاثیری بر هوشیاری یا آستانه درد ندارد؛ بنابراین در جراحی به عنوان داروی کمکی، باید مقدار کافی داروی بیهوشی در دسترس باشد.
3. در مواقع هیپوترمی، طول و شدت اثر دارو افزایش می‌یابد.
4. این دارو نمی‌تواند از بروز برادیکاردی ناشی از بیهوش‌کننده‌ها یا ضد دردهای مخدر جلوگیری کند و ممکن است برادیکاردی در حین مصرف آن بروز کند. برای بیماران قلبی مبتلا به تاکیکاردی، مصرف این دارو خطر چندانی ندارد.
5. در صورت مصرف همزمان با بیهوش‌کننده‌های عمومی مانند اتر، انفلوران و ایزوفلوران، مقدار مصرف باید بین 50 تا 33 درصد کاهش یابد، و یا اینکه باید مقدار آن تحت نظر یک تحریک‌کننده اعصاب تعیین شود. میزان کاهش مقدار مصرف با هالوتان کمتر است.
روش نگهداری آتراکوریوم بسیلات
این دارو باید دور از نور و در دمای بین 2 تا 8 درجه سانتی‌گراد نگهداری شود. همچنین باید از یخ‌زدن آن جلوگیری کرد.
داروهای مشابه آتراکوریوم بسیلات
- وکورونیوم بروماید
- پانکرونیوم بروماید
- روکورونیوم
- سوکسینیل کولین
