در دل طبیعت بکر استان لرستان، پدیده‌ای شگفت‌انگیز و کمتر شناخته‌شده با نام چشمه گازی گنبد لران یا آتش‌کوه وجود دارد؛ محلی که از دل زمین شعله‌هایی کوچک و بی‌وقفه زبانه می‌کشند. این مکان نه‌تنها جلوه‌ای طبیعی و منحصربه‌فرد دارد، بلکه نمونه‌ای نادر از خروج گازهای زیرزمینی در سطح زمین است که به‌دلیل ترکیب مناسب با اکسیژن، به‌راحتی آتش می‌گیرند.
بازدید از این منطقه برای طبیعت‌گردان، زمین‌شناسان و علاقه‌مندان به پدیده‌های زمین‌گرمایی، تجربه‌ای فراموش‌نشدنی خواهد بود. در این مقاله، با موقعیت جغرافیایی، ویژگی‌های زمین‌شناسی، نحوه شکل‌گیری، اهمیت علمی و جاذبه‌های گردشگری چشمه گازی گنبد لران آشنا می‌شویم.
موقعیت جغرافیایی چشمه گازی گنبد لران
کجاست آتش‌کوه لرستان؟
- استان: لرستان
- شهرستان: پلدختر
- روستا: گنبد لران
- مختصات جغرافیایی تقریبی: 33.1739°N 47.7125°E
این چشمه‌ها در نزدیکی روستای گنبد لران قرار گرفته‌اند و به‌خاطر فوران مداوم گاز و شعله‌های آتش، در میان اهالی به آتش‌کوه معروف هستند.
ویژگی‌های زمین‌شناسی و منشاء گاز
چرا از دل زمین شعله بیرون می‌زند؟
چشمه‌های گازی گنبد لران از دسته چشمه‌های هیدروکربنی هستند که در آن‌ها، گاز طبیعی (عمدتاً متان) از عمق زمین خارج می‌شود. این گاز هنگام تماس با اکسیژن هوا، با کوچک‌ترین جرقه مشتعل شده و شعله‌ای بی‌وقفه ایجاد می‌کند.
عوامل زمین‌شناسی مؤثر:
- وجود گسل‌های فعال: باعث انتقال گاز به سطح زمین
- وجود لایه‌های آلی و فسیلی: منشأ تشکیل گازهای متان
- فشار بالای لایه‌های زیرین: عامل اصلی فوران گاز به سطح
این پدیده نمونه‌ای نادر از خروج خودبه‌خود گاز از زمین است که بدون دخالت انسان و بدون چاه یا حفاری اتفاق می‌افتد.
نحوه شکل‌گیری چشمه گازی آتش‌کوه
فرآیند تشکیل چشمه‌های گازی به‌طور خلاصه:
- تجزیه مواد آلی در لایه‌های فسیلی زیر زمین
- تولید گاز متان در نتیجه واکنش‌های شیمیایی بی‌هوازی
- فشار طبیعی زمین و گسل‌ها، گاز را به سطح منتقل می‌کنند
- تماس با هوا و اشتعال طبیعی باعث ایجاد شعله‌های پایدار می‌شود
در برخی موارد، خروج گاز با صدای خاص یا همراه با حباب‌هایی در سطح خاک یا آب همراه است.
جذابیت‌های گردشگری و علمی
تجربه‌ای متفاوت برای طبیعت‌گردان
چشمه گازی گنبد لران با شعله‌هایی که از دل زمین زبانه می‌کشند، برای بازدیدکنندگان بسیار تماشایی است. بازدید از این مکان، به‌ویژه در ساعات ابتدایی شب که شعله‌ها بهتر دیده می‌شوند، جلوه‌ای رازآلود به منطقه می‌بخشد.
فعالیت‌های پیشنهادی:
- عکاسی از شعله‌های طبیعی
- کمپینگ در دل طبیعت لرستان
- آشنایی با زمین‌شناسی منطقه
اهمیت علمی و آموزشی
- دانش‌آموزان و دانشجویان زمین‌شناسی می‌توانند در این منطقه از نزدیک با ساختارهای گسلی و پدیده‌های انرژی زیرزمینی آشنا شوند.
- محققان انرژی‌های نو نیز می‌توانند این چشمه را نمونه‌ای از منابع بالقوه گاز طبیعی و انرژی زمین‌گرمایی بدانند.
خطرات و نکات ایمنی در بازدید از چشمه‌های گازی
با وجود جذابیت این منطقه، بازدیدکنندگان باید موارد ایمنی را رعایت کنند:
- عدم روشن کردن آتش اضافی در اطراف چشمه برای جلوگیری از انفجار احتمالی
- رعایت فاصله ایمن از نقطه خروج گاز
- عدم ورود با وسایل نقلیه موتوری نزدیک چشمه
بهترین زمان سفر به گنبد لران
| فصل | وضعیت آب‌وهوا | پیشنهاد بازدید |
|---|---|---|
| بهار | معتدل، سرسبز | ⭐⭐⭐⭐ |
| تابستان | گرم، خشک | ⭐⭐ |
| پاییز | خنک، دلپذیر | ⭐⭐⭐⭐ |
| زمستان | سرد و بارانی | ⭐⭐ |
بهترین فصل برای بازدید از این منطقه، بهار و پاییز است که هم هوای منطقه مطبوع‌تر است و هم دسترسی به روستا آسان‌تر انجام می‌شود.
راه‌های دسترسی به چشمه گازی گنبد لران
برای رسیدن به این منطقه، بهترین مسیر، حرکت به سمت شهر پلدختر و از آنجا به روستای گنبد لران است. جاده دسترسی به روستا در بیشتر بخش‌ها آسفالته و قابل تردد با خودروهای شخصی است.
نکته مهم: با توجه به نبود تابلوهای راهنما و آدرس دقیق، پیشنهاد می‌شود از راهنمایان محلی یا اپلیکیشن‌های مسیریابی استفاده شود.
دیدنی‌های اطراف آتش‌کوه
اگر به منطقه سفر کردید، می‌توانید از جاذبه‌های دیگر لرستان نیز دیدن کنید:
- پل تاریخی گاومیشان
- آبشارهای زیبای افرینه و شوی
- دره خزینه
- غار کلماکره
چرا بازدید از چشمه گازی گنبد لران را نباید از دست داد؟
اگر به دنبال تجربه‌ای متفاوت از سفرهای طبیعت‌گردی هستید، چشمه گازی گنبد لران همان‌جایی است که باید بروید. این منطقه تلفیقی از عجایب زمین‌شناسی، زیبایی طبیعی و فرصت‌های پژوهشی است. آتش‌کوه با شعله‌هایی که شبانه‌روز بدون توقف از دل زمین بیرون می‌زنند، شبیه افسانه‌ای واقعی در دل زاگرس است.
فرصت را از دست ندهید! چشمه گازی گنبد لران منتظر نگاه کنجکاو شماست؛ چه برای کشف رازهای زمین و چه برای ثبت لحظه‌هایی خاص از یک طبیعت خارق‌العاده.
گردآوری: مجله اینترنتی رضیم