آفات شایع مرکبات / روش های ساده برای پیشگیری از آن

آفات شایع مرکبات کدامند و روش مبارزه با آنها چیست؟

مرکبات یکی از مهم‌ترین میوه‌ها در مناطق نیمه گرمسیری هستند و سطح زیر کشت آن‌ها در جهان به میلیون‌ها هکتار می‌رسد. این میوه‌ها منبع خوبی از ویتامین C و دیگر مواد مغذی مهم مانند قندها، فیبر، پتاسیم، تیامین، نیاسین، ویتامین B6، فسفر، منیزیم و مس هستند که در تغذیه مردم آسیا اهمیت زیادی دارند. در شمال کشور ما سالانه بیش از 2500 تن مرکبات تولید می‌شود.

در مناطق شمالی که مرکبات کشت می‌شود، به دلیل دمای متعادل و بارش و رطوبت بالاتر نسبت به مناطق دیگر، آفات زیادی پیدا می‌شود. شناخت صحیح آفات و به کارگیری روش‌های مؤثر برای مبارزه با آن‌ها نه تنها آن‌ها را کنترل می‌کند بلکه مصرف سموم را کاهش می‌دهد و تأثیر کمتری روی دشمنان طبیعی آفات و محیط زیست دارد. در حال حاضر مهم‌ترین آفات درختان مرکبات شامل حشرات، کنه‌ها و نرم‌تنان هستند که در ادامه معرفی می‌شوند:

• آفت بالشتک مرکبات یا آفت پنبه‌ای Pulvinaria aurantii:

این شپشک یکی از مهم‌ترین آفات در باغات مرکبات در شمال کشور است. این آفت با تغذیه از شیره گیاهی باعث تضعیف درختان و سقوط برگ و میوه می‌شود و همچنین باعث تجمع قارچ دوده نیز می‌گردد. این حشره با بدنی سفید رنگ و مومی از اواخر فروردین تا مهر بر روی برگ‌ها فعال است و دو نسل در سال دارد.

روش‌های مبارزه با بالشتک مرکبات:

در اسفند ماه می‌توان با روغن امولسیون شونده ۱ تا ۱٫۵ درصد و ترکیب آن با حشره‌کش‌ها سمپاشی کرد. همچنین می‌توان کفشدوزک کریپت را در زمستان پرورش داده و در میانه خرداد ماه به عنوان روش بیولوژیک آزاد کرد. هرس درختان در زمستان و بریدن شاخه‌های آلوده نیز کمک‌کننده است. استفاده از سموم دورسبان به میزان ۱٫۵ تا ۲ لیتر در هزار و پیرین پروکسی فن (آدمیرال) ۰٫۵ تا ۰٫۷ لیتر در هزار نیز توصیه می‌شود.

• کنه زنگ یا کنه نقره‌ای مرکبات Panonychus citri:

این کنه یکی از آفات مهم در مناطق شمالی کشور است. به دلیل استفاده زیاد از سموم برای آفات دیگر، دشمنان طبیعی این کنه نابود شده و این کنه به یک مشکل بزرگ برای باغداران تبدیل شده است. این کنه که بدنی قرمز دارد، علاوه بر مرکبات، می‌تواند به محصولات دیگری مانند پاپایا، کاساوا و انگور هم آسیب بزند. تغذیه این کنه از شیره گیاهی باعث زود ریزش برگ‌ها، خشکیدگی سرشاخه‌ها، ایجاد لکه‌های برنزه و سوخته روی برگ و میوه و کاهش کیفیت میوه‌ها می‌شود.

پیشگیری:

به جای آبیاری غرقابی یا قطره‌ای، از آبیاری بارانی استفاده کنید و درختان را به شکل مناسب تغذیه کنید و کودهای پتاسه بیشتری مصرف کنید.

مبارزه:

شستشوی درختان با فشار آب مشخص یا استفاده از صابون‌های محلول پاشی می‌تواند مفید باشد. همچنین در زمستان می‌توان با روغن پاشی به میزان ۱٫۵% یا ترکیب آن با سموم مختلف، به کنترل آفت پرداخت. در بهار یا تابستان نیز در صورت دیدن آفت، استفاده از سموم خاص همراه با روغن به کنترل آن کمک می‌کند. تنوع در استفاده از کنه‌کش‌ها نیز می‌تواند از بروز مقاومت در آفات جلوگیری کند.

• راب خاکستری Parmacella ibera:

راب خاکستری یکی از آفات عمده نرم‌تنان در باغ‌های مرکبات استان مازندران است. این آفت در استان‌های شمالی در بهار و پاییز، به‌ویژه در آبان ماه، بیشترین آسیب را به میوه‌های مرکبات، به‌ویژه نارنگی و نهال‌ها وارد می‌کند.

پیشگیری:

حذف علف‌های هرز زیر سایه درختان ضروری است. همچنین برداشت به موقع میوه‌های رسیده و استفاده از نوار مسی در اطراف پای درختان می‌تواند مؤثر باشد.

مبارزه:

استفاده از طعمه‌های مسموم متالدهید به میزان ۱۵ تا ۲۰ کیلوگرم در هکتار و فسفات آهن به میزان ۵ گرم در متر مربع در هنگام غروب آفتاب می‌تواند کمک کننده باشد.

• تریپس Scirtothrips citri:

تریپس‌ها نیز یکی دیگر از آفات مهم مرکبات هستند که می‌توانند به محصول آسیب بزنند و لازم است برای کنترل آن‌ها اقدامات لازم را انجام داد.