“`html
بای پس معده چیست؟
در روش بای پس معده دو هدف اصلی وجود دارد. هدف اول این است که فرد کمتر غذا بخورد و هدف دوم اینکه مواد غذایی که خورده می‌شود، کمتر از بدن جذب شود. در این شیوه، دو قسمت از دستگاه گوارش تغییر می‌کند: معده کوچک‌تر می‌شود و روده باریک کوتاه‌تر می‌گردد. در ابتدا، معده به دو قسمت تقسیم می‌شود. قسمتی که کوچک‌تر است، معمولاً فقط 5 تا 10 درصد اندازه کلی معده را شامل می‌شود و وظیفه نگهداری غذا را بر عهده می‌گیرد. قسمت بزرگتر در شکم باقی می‌ماند و به وظایف خود ادامه می‌دهد، هرچند غذایی به آن وارد نمی‌شود.
در مرحله بعدی، روده باریک که معمولاً 280 سانتی‌متر طول دارد، به 120 سانتی‌متر کوتاه می‌شود، اما همچنان در بدن باقی می‌ماند و به معده کوچک دوخته می‌شود. بنابراین، پس از ورود غذا به معده کوچک، به روده باریک کوتاه شده می‌رود و عمل هضم و جذب آغاز می‌شود. این کار باعث می‌شود فرد کمتر کالری دریافت کند و به تدریج لاغر شود. طی 18 ماه تا 2 سال، بیش از 80 درصد اضافه وزن خود را از دست می‌دهد. با ما همراه باشید تا با فواید و عوارض این عمل آشنا شوید.
عمل جراحی کاهش وزن بای پس معده از روش‌های مختلفی برای کمک به کاهش وزن استفاده می‌کند. این روش با ایجاد محدودیت در مصرف کالری و کاهش جذب غذاهای خورده شده، مقدار کالری قابل جذب را محدود می‌کند. اولین جراحی بای پس معده در سال 1967 توسط ایتو و میسون در دانشگاه آیووا انجام شد و این روش در طول زمان تغییراتی کرده است. این عمل تنها با کاهش جذب، وزن فرد را کم نمی‌کند بلکه با ایجاد یک معده کوچک‌تر و محدود کردن غذا، منجر به لاغری می‌شود. در این روش، جراحان می‌توانند بخشی کوچک از روده باریک و بخش بزرگی از معده را دور بزنند.
این عمل جراحی که به عنوان بای پس معده شناخته می‌شود، از دو روش مختلف قابل انجام است. یکی روش باز و دیگری روش لاپاراسکوپی است که با برش کوچک انجام می‌شود و به کاهش درد پس از عمل و بهبود سریع کمک می‌کند.
جراحی بای پس معده یک گزینه مؤثر برای چاقی مفرط به شمار می‌آید. با وجود این که روش‌های جدیدی برای کاهش وزن به وجود آمده است، هیچ کدام نتایج مشابهی مانند بای پس معده در دراز مدت را ندارند. امروزه، جراحی لاپاروسکوپی بای پس معده صدها یا حتی هزاران بار در سال در کشور انجام می‌شود. خطرها و مزایای این روش با توجه به نتایج به دست آمده در سال‌های اخیر بررسی شده است. بای پس معده می‌تواند به عنوان یک راه‌حل کاهش وزن عالی در نظر گرفته شود و باید به طور جدی توسط هر فردی که به دنبال جراحی کاهش وزن است، مورد توجه قرار گیرد. البته تنها برخی افراد از این روش رضايت دارند و بعضی دیگر ممکن است با مشکل مواجه شوند. این جراحی معمولاً تحت پوشش بیمه قرار دارد.
مزایای جراحی بای پس معده
بای پس معده یکی از محبوب‌ترین روش‌های جراحی برای درمان چاقی در سطح جهانی است. این عمل از سال 2011 به سرعت محبوب است و در سال 2015 به عنوان بهترین گزینه جراحی چاقی شناخته شد.
دلایل اصلی که باعث برتری این روش نسبت به سایر شیوه‌های جراحی کاهش وزن شده است، عبارتند از:
- سرعت کاهش وزن به طور متوسط این اجازه را می‌دهد که فرد 70 درصد از وزن خود را در 18 ماه اول پس از جراحی از دست بدهد؛
- میزان غذایی که فرد مصرف می‌کند به دلیل کوچکی معده کاهش می‌یابد؛
- مقدار کالری کمتری از مواد غذایی در روده جذب می‌شود؛
- بیماری دیابت نوع دو فرد بهبود یافته یا ممکن است به طور کامل برطرف شود؛
- امکان کاهش نیاز به دارو برای کنترل فشار خون بالا یا کلسترول بالا؛
- کاهش وزن قابل توجه باعث تنظیم هورمون‌های بدن مثل افزایش تستوسترون و بهبود متابولیسم می‌شود؛
- اکثر تحقیقات نشان می‌دهد که 90 درصد از بیماران حداقل 50 درصد از وزن اضافی خود را بعد از عمل جراحی از دست می‌دهند و موفقیت‌های آنها در کاهش وزن به طور چشمگیری بیشتر است؛
“““html
- این روشی که انتخاب شده است، اثرات بلندمدتی دارد؛
- کاهش وزن و کاهش دوز یا تعداد داروهای مصرفی برای بیماری‌های مرتبط با چاقی به فرد اجازه ورزش کردن می‌دهد. با داشتن یک برنامه ورزشی منظم و یک رژیم غذایی سالم، فرد می‌تواند وزن بیشتری را از دست بدهد؛
- با گرفتن انرژی بیشتر، اعتماد به نفس و حس بهتری در فرد بعد از عمل جراحی بای پس معده به وجود می‌آید. پژوهش‌ها نشان می‌دهد که 95 درصد از بیماران در 1 سال پس از عمل گزارش داده‌اند که کیفیت زندگی آنها بهبود یافته است.
برای چه افرادی بای پس معده مناسب است؟
بای پس معده به افرادی توصیه می‌شود که درصد چربی بدن آنها بیش از 45 باشد، یا اگر درصد چربی بالای 35 دارند و به یکی از عوارض چاقی مانند دیابت مبتلا هستند.
این افراد معمولاً بارها رژیم‌های غذایی مختلفی را امتحان کرده‌اند اما نتوانسته‌اند به وزن ایده‌آل خود برسند و بعد از پایان رژیم به وزنی بیشتر از وزن اولیه خود بازگشته‌اند.
این افراد ممکن است بعد از رژیم غذایی مشکلات روحی زیادی را تجربه کنند، چرا که زحماتی که برای کاهش وزن کشیده‌اند، به نتیجه نرسیده است.
عوارض بای پس معده چیست؟
افرادی که این روش درمانی مناسب آنها است، ممکن است نگران عوارض این عمل جراحی باشند. ما به این افراد پیشنهاد می‌دهیم که بدانند خطرات و عوارض این عمل جراحی بیشتر از سایر عمل‌ها نیست؛ زیرا ممکن است هر یک از ما در طول زندگی به عمل جراحی‌های مختلفی نیاز پیدا کنیم مانند: آپاندیسیت، شکستگی‌ها، سزارین و … با این حال، در عمل بای پس معده که شامل بریده و دوخته شدن معده و روده است، یکی از عوارض خاص ممکن است نشت از محل بخیه‌ها باشد که این در 1 درصد موارد رخ می‌دهد. اگر این عارضه پیش بیاید، ممکن است نیاز به بستری طولانی‌تر و عمل جراحی تکمیلی باشد، ولی بقیه عوارض مشابه سایر جراحی‌ها هستند.
مدت بستری و بهبودی چقدر طول می‌کشد؟
معمولاً زمان بستری در بیمارستان 2 شب است و بعد از یک هفته می‌توانید به فعالیت‌های عادی خود برگردید.
رژیم غذایی بعد از بای پس معده چگونه است؟
رژیم غذایی بعد از بای پس معده به شما می‌آموزد که بعد از عمل جراحی چه نوع مواد غذایی و به چه مقدار می‌توانید بخورید. همچنین راه‌های جدیدی برای عادت کردن به غذاهای سالم و کاهش وزن موفق به شما نشان می‌دهد.
پس از جراحی، نوع غذاهایی که می‌خورید، نحوه خوردن و مقدار آنها تغییر می‌کند. این جراحی به نحوی آناتومی سیستم گوارش شما را تغییر می‌دهد تا به کاهش وزن کمک کند.
در این عمل، حجم معده به اندازه یک کاسه کوچک ماست خوری کاهش می‌یابد و برخی قسمت‌های روده کوچک به عنوان یک مسیر فرعی برای کاهش جذب مواد غذایی عمل می‌کنند. بنابراین، شما نیاز دارید که یک رژیم غذایی خاصی را بعد از این جراحی دنبال کنید. این رژیم شامل نوع مواد غذایی و مقدار آنها در هر وعده می‌شود. همچنین باید از ترکیب صحیح غذاها و سازگاری آنها آگاه باشید.
پیشرفت در پیروی از رژیم غذایی بای پس معده به برنامه‌ریزی برای کاهش وزن سالم و تغذیه بهتر کمک می‌کند.
بعد از عمل جراحی: سه ماه اول
تا 2 روز بعد از عمل شما حق خوردن نخواهید داشت. بعد از آن، شما بر اساس یک رژیم غذایی التدریجی، مجاز به مصرف غذاهای خاصی خواهید بود. هدف این رژیم این است که کمترین فشار به نواحی عمل بیاید و به بدن شما زمان بدهد تا به عادات غذایی جدید عادت کند.
موارد زیر مراحل معمول این رژیم غذایی را پس از عمل بای پس معده نشان می‌دهد:
“““html
مایعات
غذاها و نوشیدنی‌هایی که نرم و مایع هستند و در دمای اتاق حالت مایع یا نیمه مایع دارند، مانند: آبگوشت، آب میوه، شیر، عصاره‌های سوپ و غلات پخته شده، برای دو هفته اول بعد از عمل جراحی پیشنهاد می‌شوند.
آبمیوه
غذاهایی که مانند خمیر نرم هستند یا مایعات غلیظی مانند حلیم و فرنی، یا هر غذایی که میکس شده باشد، برای دو هفته سوم و چهارم بعد از عمل مناسب است.
غذاهای سفت
غذاهایی که ترد و راحت قابل جویدن هستند، مانند: گوشت‌های ریز برش خورده، غذاهای کنسرو شده و نرم، میوه‌های تازه و سبزیجات پخته، بعد از هفته چهارم قابل مصرف هستند.
در طول این رژیم غذایی، شما باید وعده‌های غذایی کوچکی را در طول روز مصرف کنید و مایعات را به آرامی بنوشید.
به یاد داشته باشید که نوشیدن مایعات باید در طول روز و به آرامی صورت گیرد و نباید در هنگام خوردن غذا انجام شود.
شما می‌توانید با 6 وعده غذایی کوچک در روز شروع کنید و بعد این وعده‌ها را به 4 وعده در روز کاهش دهید تا در نهایت به 3 بار در روز برسید.
وعده‌های غذایی شما باید شامل پروتئین‌های غنی مانند گوشت، محصولات لبنی کم چرب (ماست، پنیر) یا تخم‌مرغ باشد. پروتئین به حفظ و بهبود وضعیت بدنی شما بعد از عمل جراحی کمک خواهد کرد.
سرعت شما در گذر از یک مرحله به مرحله بعدی رژیم غذایی به این بستگی دارد که بدنتان چقدر بتواند به الگوها و ترکیب‌های غذایی خود سازگار شود. معمولاً بیماران بعد از سه ماه از عمل جراحی می‌توانند غذاهای معمولی را با ترکیبی سفت‌تر شروع کنند، اما این ممکن است زودتر هم اتفاق بیفتد.
چگونه عادات غذایی جدید را ایجاد کنیم؟
تغییرات سیستم گوارشی شما تعیین می‌کند که در هر وعده چقدر می‌توانید بخورید و بنوشید. برای پیشگیری از مشکلات و اطمینان از دریافت مواد غذایی مورد نیاز، نکات زیر را رعایت کنید.
حجم غذای هر وعده کم باشد:
بلافاصله بعد از عمل، معده شما تنها می‌تواند یک انس یا حدود 28 تا 30 گرم غذا را نگه‌دارد. اما در انتهای ماه سوم ممکن است بتوانید یک تا یک و نیم فنجان غذا در هر وعده مصرف کنید.
خوردن بیش از حد نه تنها می‌تواند کالری بیش از حدی به بدن شما برساند، بلکه ممکن است باعث درد، تهوع و استفراغ نیز شود. پس حتماً فقط مقدار توصیه شده را بخورید و قبل از اینکه احساس سیری کنید از خوردن دست بکشید.
آهسته بخورید و بیاشامید:
خوردن و نوشیدن سریع ممکن است منجر به سندرم دامپینگ شود. این حالت وقتی اتفاق می‌افتد که غذاها و مایعات به سرعت و بیشتر از حد معمول به روده کوچک می‌روند. علائم این سندرم شامل: تهوع، استفراغ، اسهال، سرگیجه و تعریق است.
برای جلوگیری از سندرم دامپینگ، غذاها و مایعات کم چرب و کم شیرین را انتخاب کنید، به آرامی بخورید و بنوشید. 30 دقیقه قبل یا بعد از هر وعده غذایی مایعات بنوشید. برای هر وعده غذایی حداقل 30 دقیقه وقت بگذارید و 30 تا 60 دقیقه برای نوشیدن هر فنجان مایع زمان در نظر بگیرید. از خوردن غذاهای چرب و شیرین مانند آب‌نبات، شکلات و بستنی دوری کنید.
غذاها را کامل بجوید:
سوراخ جدیدی که معده شما را به روده کوچک متصل می‌کند خیلی کوچک است و قطعات بزرگتر غذا ممکن است آن را مسدود کنند. این انسداد باعث می‌شود که غذا نتواند از معده خارج شود و وارد روده گردد و ممکن است منجر به استفراغ، تهوع و درد شکمی شود. پس تکه‌های کوچکی از غذا را بخورید و تا جایی بجوید که مانند پوره غلیظ شود، سپس آن را ببلعید. اگر نمی‌توانید غذا را به خوبی بجوید و نرم کنید، از بلعیدن آن خودداری کنید.
مایعات را بین وعده‌های غذایی بنوشید نه همراه آن:
نوشیدن مایعات در حین غذا ممکن است باعث درد، تهوع و استفراغ شود، دقیقاً مانند سندرم دامپینگ. همچنین نوشیدن زیاد مایعات در حین یا نزدیک به غذا می‌تواند احساس سیری کاذب ایجاد کند و در نتیجه شما نمی‌توانید غذای کافی دریافت کنید.
“`
شما باید آب و مایعات کافی مصرف کنید تا بدنتان دچار کم‌آبی نشود. توصیه می‌شود هر روز 6 تا 8 فنجان مایعات بنوشید.
غذاهای جدید را به صورت همزمان امتحان نکنید:
پس از جراحی، برخی غذاها ممکن است باعث احساس تهوع، درد و حتی استفراغ شوند یا ممکن است مجرای بین معده و روده را مسدود کنند. تحمل غذاها برای هر فرد متفاوت است. وقتی غذایی جدید را امتحان می‌کنید، حتماً آن را خوب بجوید. اگر غذایی موجب ناراحتی شما شد، دیگر آن را نخورید. ممکن است با گذشت زمان بتوانید آن غذا را بخورید. غذاها و مایعاتی که معمولاً می‌توانند ناراحتی ایجاد کنند شامل: گوشت، نان، ماکارونی، برنج، سبزیجات پخته، شیر و نوشابه‌های گازدار هستند.
مصرف ویتامین‌ها و مکمل‌های معدنی توصیه شده را فراموش نکنید:
بعد از جراحی، جذب مواد مغذی اصلی برای بدن سخت می‌شود چرا که معده و بخشی از روده کوچک شما بای‌پس شده‌اند. برای جلوگیری از کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی، سعی کنید به‌طور منظم ویتامین‌ها و مکمل‌های معدنی مصرف کنید. این مکمل‌ها شامل مولتی ویتامین، مولتی مینرال، کلسیم، آهن، ویتامین B12 و ویتامین D هستند.
کاهش وزن و افزایش وزن چگونه است؟
پس از جراحی، اگر رژیم غذایی مناسب و تمرینات ورزشی را رعایت کنید، در دو سال اول بیشتر افراد بیش از 85 درصد از اضافه وزن خود را از دست می‌دهند و می‌توانند وزن ایده‌آل خود را به‌طور مادام‌العمر حفظ کنند. بنابراین از خوردن غذاها و نوشیدنی‌های شیرین، پرچرب و پرکالری خودداری کنید. تحرک داشته باشید و به خوبی ورزش کنید تا کاهش وزن شما با فرآیند زیبایی همراه باشد. از خوردن میان‌وعده‌ها (غذا خوردن تمام روز) پرهیز کنید. سعی کنید بیشتر مواد غذایی سالم و طبیعی مصرف کنید تا در کنار لاغری، پوستی شاداب و جوان داشته باشید. ورزش به شما کمک می‌کند تا پس از کاهش وزن، پوست شما کمتر دچار افتادگی در نواحی شکم، پهلوها، بازوها و ران‌ها شود.
منبع: اندام کلینیک، دکتر مجتبی هاشم‌زاده
مجله اینترنتی رضیم
مرجان امینی