“`html
زمان و روش غذا دادن به زنبور
زنبورها معمولاً در سه زمان خاص تغذیه می‌شوند:
- یکی از مهم‌ترین زمان‌ها برای تغذیه زنبورها در اواخر تابستان یا اوایل پاییز است. در این زمان، هوا هنوز سرد نشده و مقدار شهد در طبیعت کم یا متوقف می‌شود. اگر زنبورها در کندو غذای کافی ندارند، باید آنها را تغذیه کنید تا در فصل زمستان ذخیره عسل داشته باشند. وقتی که هوا سرد می‌شود، نباید آنها را با شربت تغذیه کنید، زیرا زنبورها نمی‌توانند آن را مصرف کنند و باید قاب‌های عسل به آنها داده شود.
- گاهی اوقات، کندوهایی که غذایشان را در زمستان مصرف کرده‌اند، باید در اوایل بهار قبل از اینکه شهدی در طبیعت وجود داشته باشد، تغذیه شوند.
- در تابستان، زمانی که در طبیعت شهد موجود نیست و شما نمی‌توانید زنبورها را به محل دیگری کوچ بدهید.
مواردی که باید زنبورها تغذیه شوند:
- برای تحریک زنبورهای عسل به تولید مثل و پرورش نوزادان.
- هر زمان که ذخایر غذایی زنبورها کاهش یابد و کلنی در معرض خطر گرسنگی قرار گیرد.
- در زمان مصرف دارو.
- در زمان ایجاد کندوی جدید یا حفره‌های زنبور.
- در زمان پرورش ملکه (کندوهای شروع کننده، خاتمه‌دهنده، پرستار، جفت‌گیری).
- در زمان تعویض ملکه.
مقدار (غلظت) شربت مورد تغذیه زنبورها
زمانی که مواد غذایی در کندو کافی نباشد، زنبورهای عسل در معرض گرسنگی قرار می‌گیرند و نوزادان (لاروها و شفیره‌ها) را به بیرون کندو منتقل می‌کنند. آنها همچنین غذای ملکه را کاهش می‌دهند تا تخم‌ریزی را کمتر یا متوقف کنند و نرها را از کندو خارج می‌کنند.
مقدار شکر و آب یا به‌عبارتی غلظت شربت بسته به فصل و هدف شما متفاوت است:
- در بهار، غلظت شربت شکر باید ۱ به ۱ (یک کیلو آب و یک کیلو شکر) باشد.
- در پاییز، غلظت شربت شکر باید ۲ به ۱ (دو قسمت شکر و یک قسمت آب) باشد.
- جهت تحریک زنبوران به پرورش نوزادان، غلظت شربت باید ۱ به ۲ (یک قسمت شکر و دو قسمت آب) باشد.
نحوه تهیه شربت برای زنبور
- آب و شکر مورد نیاز را اندازه‌گیری کنید.
- آب را که اندازه‌گیری کرده‌اید، روی شعله بجوشانید. بعد از اینکه آب جوش آمد، حرارت را قطع کنید.
- شکر را در آب بجوشانید و هم بزنید تا کاملاً حل شود و هیچ ذره‌ای از شکر در ته ظرف باقی نماند.
- در فصل سرد (زمستان)، برای جلوگیری از شکرک زدن، یک قاشق غذاخوری اسید سیتریک به ازای هر ۲۵ کیلوگرم شکر به محلول اضافه کنید. اگر لازم باشد، در بهار می‌توانید از آنتی‌بیوتیک مخصوص زنبور عسل (تترا سایکلین) به میزان ۱۰۰ گرم در ۱۰۰ کیلو شربت استفاده کنید.
بیشتر بخوانید::
ویدیو نحوه شربت دادن به کلنی زنبور عسل
انواع شربت خوری برای زنبور
ظروف شربت خوری در اشکال و اندازه‌های مختلف ساخته می‌شوند.
در ادامه چند روش برای تهیه شربت خوری و نحوه استفاده از آن توضیح داده می‌شود.
1. شیشه‌های درب پیچدار :
یکی از بهترین راه‌ها برای تغذیه زنبور عسل، استفاده از شیشه‌های ۵/۲ تا ۵ لیتری است که به شکل معکوس روی قاب‌های کندو یا در محل سوراخ پرواز قرار می‌گیرند.
این شیشه‌ها به خاطر اینکه به راحتی شسته می‌شوند و مقدار شربت داخل آنها قابل مشاهده است، انتخاب مناسبی هستند.
برای استفاده از این نوع شربت خوری، ابتدا شیشه‌ها را با شربت پر می‌کنیم و سپس درب فلزی آنها را سوراخ می‌کنیم. برای سوراخ کردن از میخی به قطر ۶/۱ میلیمتر استفاده می‌شود و ۶ تا ۱۰ سوراخ ایجاد می‌کنیم. قبل از قرار دادن شیشه در کندو، شیشه را برعکس می‌کنیم تا شربت اضافی خارج شود.
سپس شیشه را به صورت معکوس در داخل کندو قرار می‌دهیم و بعد از آن یک طبقه خالی روی کندو قرار داده و درب کندو را می‌بندیم.
2. شربت خوری قابی
این نوع شربت خوری می‌تواند از پلاستیک، چوب یا فلز ساخته شود.
اگر شربت خوری از چوب باشد، ابتدا باید با پارافین یا موم ذوب شده، هرگونه شکاف و سوراخ احتمالی را بپوشانیم.
سپس شربت را در آن بریزید و در این شربت خوری‌ها توری‌های سیمی به شکل ۷ قرار داده می‌شود تا زنبورها بتوانند به راحتی به شربت دسترسی داشته باشند و یک تخته هم در سطح شربت شناور می‌شود تا از غرق شدن زنبورها جلوگیری کند.
این شربت خوری ابعادی به اندازه یک قاب دارد و با برداشتن یک قاب از کندو جایگزین آن می‌شود. اگر کندوی شما چند طبقه است، باید این شربت خوری را در بالاترین طبقه قرار دهید تا نیاز به برداشتن طبقه نداشته باشید.
یکی از معایب این شربت خوری، حجم کم آن است که باعث می‌شود لازم باشد از تعداد بیشتری از این نوع استفاده کنید.
3. شربت خوری بردمن
این شربت خوری دارای یک پایه چوبی یا پلاستیکی است که روی آن یک شیشه با دهانه بزرگ و درب پیچدار به حجم ۱ تا ۲ لیتر قرار می‌گیرد.
قسمت جلویی پایه که سوراخ دارد، در نزدیکی سوراخ پرواز قرار می‌گیرد و در صورتی که سوراخ پرواز کوچک باشد، در کنار کندو و نزدیک سوراخ پرواز نصب می‌شود.
این نوع شربت خوری معمولاً برای تغذیه مقدار کمی شربت در مدت زمان طولانی استفاده می‌شود.
4. شربت خوری بشقابی
در بسیاری از نقاط ایران از شربت خوری بشقابی استفاده می‌شود.
این شربت خوری از هر نوع بشقابی (پلاستیکی، فلزی، چوبی، ملامین و…) ساخته می‌شود و در بالای قاب‌ها قرار می‌گیرد و شربت در آن ریخته می‌شود.
در داخل بشقاب بهتر است مقداری شاخه خشک درخت، برگ خشک کاج یا لیف خرما قرار دهیم تا زنبورها در محلول شربت غرق نشوند.
5. شربت خوری قوطی حلبی چهار لیتری
این قوطی‌ها دارای حجم چهار لیتر و درب چرخشی کوچک هستند و به عنوان شربت خوری به کار می‌روند.
برای استفاده، روی درب چرخشی قوطی ۴ تا ۶ سوراخ کوچک ایجاد می‌کنیم تا زنبورها بتوانند خرطوم خود را وارد آن کنند.
سپس روی درب چوبی کندو، سوراخی به قطر درب چرخشی ایجاد کرده و بعد از پر کردن قوطی با شربت، آن را به صورت معکوس روی سوراخ قرار می‌دهیم.
این نوع شربت خوری دارای استحکام بالایی است و از آلوده شدن شربت جلوگیری می‌کند. این شربت خوری‌ها برای تغذیه کم ولی به مدت طولانی مناسب هستند.
بیشتر بخوانید::
نحوه تامین کردن آب برای زنبور
برخی از زنبورهای عسل مقدار آبی را در چینه‌دان خود به کندو حمل کرده و ذخیره می‌کنند.
1. نحوه تامین آب طبیعی برای زنبور عسل
بهتر است کندوها را در نزدیکی آب‌های تمیز و عاری از آلودگی مانند دریاچه، نهر، جوی و چشمه مستقر کنیم.
2. استفاده از تانک آب برای تامین آب زنبور عسل
اگر این منابع در دسترس نیستند، می‌توانید از یک تانک آب طبق دستورالعمل زیر استفاده کنید:
“““html
در زیر شیر خروجی، یک تخته را به صورت مورب قرار داده و در پایین آن، یک تشتک بگذارید تا آب در آن جمع شده و سرریز شود.
بهتر است روی تخته را با گونی بپوشانید و درون تشتک هم چند قطعه چوب یا شاخه درخت قرار دهید تا زنبورها بتوانند بر روی آن نشسته و آب بنوشند.
همچنین، می‌توانید یک ظرف بزرگ زیر شیر تانکر که به طور چکه‌ای باز است، قرار دهید و درون آن سنگ ریزه بریزید.
3. استفاده از شربت‌خوری‌ها برای تأمین آب زنبورعسل
یکی دیگر از راه‌های تأمین آب برای کلنی‌ها استفاده از انواع شربت‌خوری‌ها است که در آنها آب ریخته و در اختیار زنبورها قرار می‌دهید.
هرچند این کار ممکن است وقت‌گیر و پرهزینه باشد، اما در مواقع بحرانی بسیار مفید است.
اینطوری زنبورها می‌توانند به راحتی آب مورد نیاز خود را تأمین کنند. اگر ساحل عمودی باشد یا آب موج‌دار باشد، زنبورها در آب افتاده و نمی‌توانند به راحتی از آب خارج شوند که باعث مرگ آنها می‌شود.
تقویت کلنی‌های ضعیف زنبورعسل در بهار
در فصل بهار، اگر شما یک کندوی ضعیف دارید، باید سریعاً آن را تقویت کنید تا جمعیت آن بالا برود و در تابستان از آن محصول خوبی برداشت کنید.
راه‌های تقویت کلنی ضعیف
۱ – تغذیه کلنی
با دادن شربت نسبت ۱ به ۱ به‌صورت روزانه یا هر ۳ روز یک‌بار به میزان مصرف کلنی، می‌توانید به خوبی کلنی‌ها، به ویژه کلنی‌های ضعیف را تقویت کنید.
۲ – تعویض زنبور ملکه
یکی از دلایل ضعف کلنی‌ها، ملکه‌های پیر و فرسوده است. اگر ملکه کندو شما پیر است یا تخم‌گذاری خوبی ندارد، بهتر است آن را با ملکه‌ای جوان و از نژادی خوب تعویض کنید.
۳ – تقویت با قاب تخم
یکی دیگر از راه‌ها این است که در چند نوبت، به مدت ۱۰ روز یک قاب پر از بچه در حال تولد را از یک کلنی قوی‌تان برداشته و به این کلنی ضعیف بدهید تا با تولد نوزادان، جمعیت بالا رود.
۴ – دادن یک قاب زنبور
فقط در فصل بهار می‌توانید برای تقویت کلنی ضعیف به صورت جهشی، یک قاب پر از زنبور و بچه در حال تولد از یک کلنی قوی بردارید و مطمئن شوید که ملکه همراه این قاب نیست.
سپس این قاب را در کلنی ضعیف قرار دهید و بین این قاب و قاب‌های دیگر زنبورهای کلنی ضعیف چند پوکه بگذارید و کلنی را با شربت تغذیه کنید.
سعی کنید این کار را با آرامش انجام دهید. پس از یک روز، قاب را کنار دیگر قاب‌ها قرار داده و با تکرار این عمل، جمعیت کلنی به‌طور طبیعی بالا می‌رود و کلنی‌های قوی شما هم از ازدحام خارج شده و مانع زادآوری می‌شوند.
این کار را می‌توانید با پاشیدن شربت روی زنبورها در قاب و زنبورهای کلنی هم انجام دهید. یادآور می‌شوم که این کار فقط در فصل بهار مناسب است.
بیشتر بخوانید::
منظور از غارت کردن زنبور چیست؟ و نحوه جلوگیری از آن
زنبورعسل در جستجوی غذا به هر ماده شیرینی مانند عسل، شهد و شیره میوه‌ها برخورد کند، آنها را جمع‌آوری می‌کند.
در بعضی مواقع که در طبیعت شهد کم می‌شود، زنبور عسل سعی می‌کند به کلنی‌های دیگر دستبرد بزند. زنبورهای قوی معمولاً کلنی‌های ضعیف که به خوبی محافظت نشده‌اند را مورد حمله قرار می‌دهند.
زنبوران غارتگر معمولاً رنگ تیره‌ای دارند و اغلب رفتار عصبانی دارند و به صورت تک‌تک و مخفیانه وارد کندوها می‌شوند. پس از پر کردن عسلدان خود، از کندو خارج می‌شوند. (در حالت پرواز، پاهای عقب خود را به سمت جلو خم می‌کنند).
غارت
“`
این موضوع نه تنها باعث نابودی برخی از کندوها و از بین رفتن زنبورهای غارتی و زنبورهای مورد حمله می‌شود، بلکه موجب گسترش و انتشار برخی از بیماری‌ها و آفات نیز می‌گردد و خطرات جبران ناپذیری را ایجاد می‌کند.
روش‌های جلوگیری از غارت زنبور عسل
- سوراخ پرواز کندو را کوچکتر کنید.
- تمامی سوراخ‌ها و شکاف‌های کندو که ممکن است زنبورهای غارتگر وارد آن شوند، ببندید.
- یک تخته‌ی عریض در جلوی سوراخ پرواز قرار دهید تا نگهبانان کندو بتوانند بهتر از آن محافظت کنند.
- در زمان‌های غارت شدید، کندوهای ضعیف را در میان علف‌های بلند پنهان کنید.
- کندوهای ضعیف را در مکانی دورتر از زنبورستان قرار دهید و یک کندوی خالی همراه با مقداری عسل در محل قدیمی آن بگذارید.
- کلیل‌های مهاجم را حداقل ۳ کیلومتر دورتر از زنبورستان قرار دهید.
- کندوها را در انتهای روز (نزدیک غروب) تغذیه کنید تا وقتی که بوی شربت در هوا پخش شود، خورشید غروب کرده باشد و زنبورها به داخل کندوهای خود برگردند و از غارت منصرف شوند. البته در زمان غروب، باید بسیار با احتیاط سر کندو را باز کنید، زیرا این کار ممکن است زنبورها را عصبانی کند و به نیش زدن آنها منجر شود.
- چون اکثر حملات غارت در پاییز و زمانی که شهد در طبیعت کم است، رخ می‌دهد، بهتر است به زنبورها تغذیه دهید تا به سمت غارت نروند.
- گاهی غارت یک ویژگی ارثی است، پس بهتر است از نژادهایی استفاده کنید که این حس را کمتر داشته باشند.
- تا جایی که ممکن است سعی کنید در زنبورستان خود کندوهای ضعیف نداشته باشید، با ادغام کردن آنها یا دادن یک یا چند قاب نوزاد در حال تولد، تا حس غارت در زنبورستان شما ایجاد نشود.