“`html
ابزار نقاشی و رنگ آمیزی
برای طراحی و نقاشی، ضروری است که هنرمند با انواع ابزارها و لوازم کار آشنا باشد.
انواع ابزار نقاشی و رنگ آمیزی و کاربرد آنها
مهمترین ابزارها و کاربردهایشان به شرح زیر است:
کاردک
کاردک یک ابزار نرم و منعطف است که معمولاً از فولاد ساخته میشود. با این ابزار میتوان فرمهای خاصی را با رنگ روی بوم ایجاد کرد. همچنین کاردک برای مخلوط کردن رنگ و پخش کردن آستر و رنگ بر روی بوم نیز استفاده میشود.
ایربراش
ایربراش یک وسیله نقاشی است که به شما این امکان را میدهد تا رنگ را به صورت دلخواه پاشیده و به کار ببرید.
این ابزار شبیه یک قلم خودنویس بزرگ است که به یک کمپرسور هوا متصل میشود. برای پاشیدن دقیق رنگ در مناطق خاص، از پوششهای چسبی استفاده میشود که بعداً جدا میگردند.
ایربراش قابلیت ایجاد سایههای نرم و دقیق را دارد و در زمینههای مختلف مثل تصویرسازی، نقاشی، عکاسی و گرافیک کاربرد دارد.
مداد
سادهترین و رایجترین وسیله طراحی مداد است.
مدادها با علامتهای مختلفی مثل B , HB , F و H مشخص میشوند که اطلاعاتی درباره نرمی، سختی، چربی و خشکی آنها میدهند.
شمارههای مداد نشاندهنده تیرگی و تنوع در نتیجهای است که به جا میگذارد.
انواع مدادها به صورت زیر هستند:
- مداد H: حرف H به معنی سخت است و مدادهای H معمولاً سخت و کمرنگ هستند. شمارههای H از H تا 9H متغیر است و هرچه شماره بالاتر باشد، سختی افزایش مییابد. 9H کمرنگترین مداد H است که از کربن فشردهای ساخته شده است.
- مداد F: این مداد نوعی خشک است اما از مداد H پررنگتر میباشد.
- مداد B: حرف B از کلمه سیاه (Black) گرفته شده و برای طراحی بهترین گزینه است. شمارههای آن از B تا 9B و حتی 14B موجود است. هرچه مداد نرمتر باشد، سطح کاغذ باید نازکتر و دانهدارتر باشد.
- مداد HB: این مداد مناسب نوشتن و یادداشتبرداری است و هم در عین سخت بودن نسبتا نرم نیز میباشد.
- مداد اتود (Etod): این واژه فرانسوی به معنی تمرین است و مداد اتود نوعی مداد با بدنه و مغزی جداگانه است که قابلیت تعویض دارد. این مداد میتواند در اندازههای مختلفی مانند 0.5 و 0.7 میلیمتر وجود داشته باشد و به دلیل دقتش نیاز به تراشیدن ندارد.
- مداد کُنته (Conte): این مداد معمولاً از زغال چرب تشکیل شده و نسبت به مداد طراحی تیرگی بیشتری دارد.
“““html
مدادها با H و B مشخص شدهاند. این مداد از کربن (گرافیت) و خاک رس ساخته شده است. خاک رس باعث میشود که این مدادها اثر گرمتری داشته باشند. زمانی که از هر یک از مدادهای کربنی با مواد دیگر استفاده کنیم، ویژگیهای خود را حفظ کرده و با آنها هماهنگ میشوند. مداد کُنته معمولاً به همراه محو کُن استفاده میشود.
گرافیت به شکل تکههای بزرگ و پهن است و میتواند سطوح گستردهای در طراحی ایجاد کند. گرافیت فقط به صورت نرم (B) قابل دسترسی است.
زغال طراحی (Charcoal)
زغال یکی از ابزارهای عالی برای طراحی است و قدمت بیشتری از مداد دارد.
نمونههای آن در نقاشیهای دیوارهی غارهای دوران ماقبل تاریخ دیده میشود.
انسانهای اولیه از چوبهای نیمسوختهای که در اثر تغییرات زیرزمینی به کربن تبدیل شده بودند، برای طراحی استفاده میکردند.
با وجود اینکه زمان زیادی از آن دوران میگذرد، زغال هنوز هم اهمیت خود را حفظ کرده و در طراحی به کار میرود.
متداولترین نوع آن زغال چرب و زغال خشک است.
زغال خشک یا زغال طبیعی از سوختن شاخههای جوان درختان مو، بید و شمشاد به دست میآید.
بهترین نوع زغال، زغالی است که از حرارت غیر مستقیم تولید شده و بدنهاش صاف و بدون زدگی باشد.
این زغال به راحتی قابل کنترل و محو کردن است و برای به دست آوردن درجات مختلف خاکستری و سایههای لطیف بسیار مناسب است. با محو کردن روی کاغذ، «سیاه مخملی» ایجاد میشود.
نوع دیگر زغال، زغال فشرده است که از ترکیب کربن و خاک رس ساخته میشود.
زغال فشرده یک ماده نرم است که تیرهترین و ملایمترین سیاهی را ایجاد میکند.
زغال فشرده به راحتی مانند زغالهای طبیعی قابل پاک شدن نیست.
- زغال مدادی : زغال مدادی تیرگی زغال را دارد و به نرمی مدادهای معمولی است، و از 3B تا HB دستهبندی شدهاست. با زغال مدادی به راحتی میتوان لکههای دودی رنگ و محو ایجاد کرد.
قلم فلزی (قلم آهنی) (Metal point)
این قلم به همراه مرکب یک ابزار مناسب برای طراحیهایی است که صرفاً با خطوط مختلف اجرا میشود. جنس قلم آهن از فولاد آب دیده و ضد زنگ است.
انواع مختلفی از قلم آهنی وجود دارد که میتوان با آنها طراحی کرد:
- قلم آهنی با نوک تیز و محکم : این نوک امکان کشیدن خطوط بسیار نازک و با ضخامت ثابت را فراهم میکند.
- قلم آهنی با نوک تیز و نرم : خطوط این نوک ضخیمتر هستند و تنوع بیشتری دارند.
- قلم فلزی خوشنویسی : با این قلم میتوان ضربههای بریده – از پر رنگ به کمرنگ – را رسم کرد. قلم نی خوشنویسی نیز این ویژگی را دارد.
- قلم نوک سوزنی : مرکب به سختی از این نوک خارج میشود و برای رسم خطوط بریده و خشک مناسب است.
- نوک قلم فولادی : با کمترین فشار میتوان خطوط محکم و پر رنگ کشید. با این قلم میتوان ضخامت خط را تغییر داد.
- قلم فرانسوی : این قلم یکی از قدیمیترین نوع قلمهاست. نوک قلم فلزی شمارههای مختلفی دارد که برای طراحی و خوشنویسی از آن استفاده میشود. طراحی با قلم فلزی نیاز به مهارت خاصی دارد و نزد استادان هنری از اهمیت ویژهای برخوردار است. برای طراحی و خوشنویسی با قلم آهنی فرانسوی، با توجه به فشاری که بر نوک آن وارد میشود، خطوط به دست آمده میتوانند پهن و باریک شوند. ضخامت نوک این قلم با شماره مشخص میشود.
- قلم هاشور : این قلم برای رسم خطچین و مرکبی کردن خطها با
“““html
ضخامتهای مختلف و هاشور زدن مرکبی به کار میرود. جنس آن شبیه قلم فرانسوی است و میتواند خطوطی به ضخامت 0.13 تا 0.8 میلیمتر را رسم کند. از قلم هاشور میتوان بهطور آزاد برای رسم منحنیها استفاده کرد.
قلم فولادی با نوک کمی خم شده: اگر در حین کشیدن خط، قلم را بچرخانید یا با کنارهی آن خط بکشید، خطوطی با پهناهای متفاوت ایجاد میشود. نوک قلم آهنی معمولی اگر فلز آن نرم باشد با فشار دادن روی میز میتوان آن را خم کرد.
قلم گرافوس
این قلم برای رسم خطهای مرکبی و طراحی آزاد و اسکیسهای مرکبی به کار میرود. سر قلم گرافوس به اشکال و ضخامتهای مختلف است و دارای هشت نوع نوک میباشد. از قلم گرافوس برای رسم خطهای مختلف، نوشتن حروف لاتین، رسم فلشها و استفاده از شابلونها نیز بهره برده میشود.
اجزای تشکیلدهنده این قلم عبارتند از:
دسته محفظه مرکب، فلز نگهدارنده زغال، زغال و نوک. بر روی نوک قلم گرافوس شماره آن قید شده است.
قلم راپیدوگراف (Raphidograph)
با قلم راپیدوگراف میتوان خطوطی با ضخامت ثابت و یکنواخت رسم کرد. سرعت عمل در رسم خط با این قلم بیشتر از قلم گرافوس است. قلم راپیدوگراف دارای بخشهای مختلفی است، از جمله: محفظه مرکب، غلاف نوک و نوک.
انواع قلم راپیدوگراف عبارتند از:
- خودنویسی: که دارای محفظه مکنده مرکب است.
- فولیوگراف: مخصوص رسم کردن بر روی فیلمهای پلاستیکی است.
- واریانت: این قلم دارای مخزن مرکب بوده و قطعات آن قابل تعویض هستند. این مدل در دو نوع نوشتنی و رسم کردنی وجود دارد. نوع نوشتنی مخصوص طراحی آزاد و حروفنویسی با شابلون است و نوکی صاف دارد. شماره هر یک از آنها مخصوص شابلون به همان اندازه است، و نوع رسم کردنی که در انتهای آن فرورفتگی دارد، مخصوص رسم خطها است.
- قلم رولت: قلم رولت خطوط نقطهچین ایجاد میکند و مخصوص طراحیهای فنی و حرفهای است. چرخهای کوچک مخصوص این قلم به شکلهای مختلف ساخته شده و قابل عوض کردن هستند.
- ترلینگ (Ruling pen): نوعی قلم دو زبانه فلزی است که با یک پیچ ثابت شده و در اندازههای مختلف قابل تنظیم است. از این قلم برای رسم خطوط مستقیم و یکسان به ضخامتهای مختلف استفاده میشود. نمیتوان از ترلینگ با دست آزاد استفاده کرد و باید بر روی خطکش یا شابلون قرار گیرد. زبانهای که پیچ قلم بر روی آن قرار دارد باید هنگام کار در جهت خلاف خطکش باشد. همچنین نباید هیچگونه مرکبی بر سطح خارجی آن ریخته شود. با آبرنگ یا گواش رقیق شده میتوان از ترلینگ برای جدولکشی، خطکشی و کادربندی در خوشنویسی، تذهیب و نگارگری نیز استفاده کرد. قلم خطکشی معمولاً یکی از اجزای جعبه پرگار است.
- قلم رادیس (Raudius): در شکاف نوک رادیس مرکب قرار میگیرد و برای ترسیم خطوط مختلف به کار میرود. نوک رادیس به انواع پرگارها متصل میشود و برای رسم دایرههای بزرگ استفاده میشود.
ماژیک
نوک و مغز قلمهای ماژیک از جنس نمد ساخته شده و با مواد رنگی آغشته میشود. میتوان با ماژیک بر روی کاغذ، مقوا، پارچه و مواد مشابه نوشت. این قلمها درخشش و شفافیت زیادی دارند و در رنگهای مختلف عرضه میشوند.
انواع ماژیکها عبارتاند از: ماژیک تینری، ماژیک نقاشی، ماژیک آبی، ماژیک راندو و ماژیک CD
- ماژیک تینری: این نوع با جوهر الکلی کار میکند و دو مدل دارد: نوک گرد و نوک پهن. ماژیک تینری در رنگهای سیاه، آبی، قرمز و سبز موجود است و برای نوشتن مورد استفاده قرار میگیرد و پاک نمیشود.
- ماژیک نقاشی:
“““html
این ماژیکها از نوع تینری هستند و در رنگهای مختلفی وجود دارند که برای نقاشی و طراحی مورد استفاده قرار میگیرند. - ماژیک آبی : این ماژیک حل شونده در آب است و به ماژیک وایتبرد (Whiteboard) نیز معروف است. این ماژیک به طور ویژه برای نوشتن بر روی سطوح براق مانند وایتبرد، شیشه، مقوا و کاغذ گلاسه طراحی شده و به راحتی از روی این سطوح پاک میشود. ماژیکهای آبی در دو نوع نوک گرد و نوک پهن عرضه میشوند و در رنگهای مختلفی مانند سیاه، آبی، قرمز و سبز موجود هستند.
- ماژیک راندو : این ماژیک مخصوص گرافیستها، طراحان و معماران است و بیشتر برای راندو کردن و ایجاد اسکیسها به کار میرود. جوهر این ماژیک بر پایه الکل است و ویژگیهای زیر را دارد:
- زود خشک میشود
- جوهر آن دائمی است
- قابل پاک شدن نیست
- پس از تمام شدن جوهر، میتوان آن را با جوهر مخصوص پر کرد.
- ماژیک CD: این ماژیک هم از نوع تینری است و برای نوشتن روی CD و DVD استفاده میشود. این ماژیک دو نوع نوک نازک و نوک ضخیم دارد.
قلمموی نقاشی
این ابزار دارای دستهای چوبی و نوکی مویین است که نقاشان از آن برای رسم خطوط و رنگآمیزی استفاده میکنند. هر نوع نقاشی نیاز به قلمموی مخصوص به خود دارد.
در ادامه به انواع قلممو و کاربردهای آنها در نقاشی اشاره میکنیم:
- قلمموی گرد : این قلممو برای نقاشی با آبرنگ و گواش مناسب است و نوکی بیضی شکل و موی نرم دارد. شمارههای بزرگتر آن برای سطحهای بزرگ و شمارههای کوچکتر برای کارهای دقیقتر استفاده میشوند.
- قلم موی نیزهای : این قلممو با موی بچهگربه یا خرگوش ساخته شده و عمدتاً برای قلمگیری و جزئیات در نگارگری (نقاشی ایرانی)، تذهیب و تشعیر به کار میرود. این قلممو در اندازههای مختلف مانند 0 تا 00000 موجود است.
- قلمموی گندمی : این قلممو به شکل گندم است و انتهای آن پهن و نوک آن تیز میباشد. به دلیل پرپشت بودن، میتواند رنگ بیشتری را در خود نگه دارد و برای نقاشیهایی که نیاز به لکههای بزرگ دارد، عالی است. همچنین، برای نقاشی صورت نیز استفاده میشود.
- قلمموی تخت : نوک این قلممو عریض است و با موی اسب ساخته میشود. این قلممو در اندازههای مختلف برای نقاشی رنگ روغن، تابلونویسی و نقاشی روی پارچه مناسب است.
- مداد رنگی : مدادهای رنگی از مخلوط رنگدانهها و خاک چینی درست میشوند و بیشتر برای نقاشی بر روی کاغذ و مقوا استفاده میشوند. انواع مداد رنگی شامل:
- لوموکروم : برای طراحی روی فیلم و پارچه کاربرد دارد.
- واتر کالر : برای طراحی و نقاشی آبرنگ استفاده میشود.
- گلاس کروم : برای کار روی شیشه و سطحهای شفاف به کار میرود.
مدادهای رنگی میتوانند با رنگ گواش، مرکب و پاستل ترکیب شوند. با مرطوب کردن اثر مداد رنگی با آب و قلممو، میتوان از آن مانند آبرنگ استفاده کرد. این مدادها در بستههای مختلف مانند ۶، ۹، ۱۲، ۲۴، ۳۶، ۴۸، ۷۲، ۱۲۸ و بیشتر وجود دارند.
مداد رنگی مناسب برای نقاشی روی کاغذ و مقوا است و به راحتی با پاککن پاک میشود.
با استفاده از مداد رنگی میتوان درجات مختلفی از سایه روشن را ایجاد کرد. با تنظیم فشار دست، میتوان شدت رنگها را افزایش یا کاهش داد.
آبرنگ (Watercolour)
آبرنگ به دلیل رنگ کمرنگ و حالت آبی موجود در آن شفاف است و با آب حل میشود.
“““html
دو نوع آبرنگ وجود دارد:آبرنگ جامد : این نوع آبرنگ به شکل قطعات رنگی و جامد در جعبههای فلزی موجود است.
آبرنگ خمیرگونه : این آبرنگ به صورت تیوب (تیوب رنگ) به فروش میرسد و هر رنگ با شمارهای خاص مشخص میشود.
گواش (Gouache)
گواش رنگی ضخیم و کدر است که از پودر رنگ، چسب و آب درست میشود و برخلاف آبرنگ، رنگ آن مات است.
این رنگ لایهای نسبتاً ضخیم روی کاغذ ایجاد میکند. گواش در رنگهای مختلف در شیشه یا تیوبهای فلزی موجود است و میتوان آن را با آب رقیق کرد.
برای رقیق کردن گواش، به آب کمتری نسبت به آبرنگ نیاز است.
قبل از این، برای تهیه گواش، رنگ با آب و مواد چسبی مانند صمغ و سفیده تخممرغ مخلوط میشد.
رنگ روغن (Oil colour, Oil paint)
رنگ آغشته به روغن است که روی بوم استفاده میشود و به شکل خمیر در تیوب عرضه میشود. در این نوع رنگ، روغن بَزرَک وجود دارد.
حلال رنگ روغن، نفت یا تینر فوری است و برای رقیق کردن آن از کاردک مخصوص و روغن بَزرک استفاده میشود.
برای این نوع نقاشی نیاز به مهارت کافی در طراحی و رنگگذاری دارید. هر تیوب رنگ روغن شمارهای خاص دارد.
رنگ آکریلیک (Acrylic colour)
رنگ آکریلیک نوعی رنگ شیمیایی است که ابتدا در صنعت خودرو به کار میرفت و حالا در نقاشیهای مختلف استفاده میشود.
این رنگ به راحتی در آب حل میشود و سریع خشک میشود و سطحی سخت ایجاد میکند.
رنگ آکریلیک ظرافت و عمق رنگ روغن را ندارد، اما میتوان لایههای آن را روی هم گذاشت و امکانات جدیدی برای نقاشان فراهم آورد.
کاغذ
قبل از اینکه کاغذ اختراع شود، هنرمندان آثارشان را روی دیوارهای غارها یا پوست حیوانات نقش میزدند.
بسیاری از این آثار به دلیل تغییرات جوی از بین رفتهاند. کاغذ در سال ۱۰۵ میلادی توسط کای لون در چین اختراع شد و به هنرمندان کمک کرد آثارشان را حفظ کنند.
با پیشرفت تولید کاغذ، انواع مختلفی از آن به بازار آمد.
میتوان روی همه نوع کاغذ طراحی کرد، اما برخی کاغذها برای طراحیهای خاص مناسبترند.
نوع بافت و جنس کاغذ و همچنین ابزار طراحی مورد استفاده، در تأثیر بصری طرح مؤثر است.
انواع کاغذهایی که وجود دارد عبارتاند از:
کاغذکاهی، کاغذگراف، کاغذ سفید نازک، کاغذ سفید طراحی در وزنهای مختلف (۵۰، ۶۰، ۷۰، ۷۵، ۸۰ و ۹۰ گرمی)، کاغذ زبر با شیارهای موازی، کاغذ مکنده، کاغذ گلاسه، کاغذ پاستل و انواع مقواهای سفید و رنگی. در حال حاضر انواع کاغذ به صورت شیت (ورق، صفحه) و رول (طومار، لوله) عرضه میشود.
موارد استفادهی برخی از کاغذها عبارتاند از:
- کاغذهای کاهی، گراف و سفید معمولی : این کاغذها بیشتر برای طراحی با مداد و تمرین استفاده میشوند.
- کاغذ کانسون بریستول (Canson Bristol) : این کاغذ با بافت متراکم و مشبک، برای طراحی با زغال بسیار مناسب است و معمولاً رنگی ملایم دارد.
- کاغذ زغال کانسون ۳۵ : این کاغذ به شکلی زیبا ارتباط نور و سایه را نمایش میدهد.
- کاغذ استراتمور ۴۰۰ (Strathmore Series 400) :این کاغذ با بافت و دندانههای ظریف، برای طراحی با مداد و نقاشی با مداد رنگی و آبرنگ بسیار مناسب است.
“““html
است. - کاغذ زغال استراتمور ۵۰۰ : این کاغذ دارای دندانههای مناسبی است که برای جذب و بازتاب زغال کاربرد دارد.
- کاغذ مکندهی ضخیم :این کاغذ برای طراحی با آب مرکب بسیار مناسب است.
- کاغذ و مقوای گلاسه :این کاغذ برای طراحی با قلمهای فلزی کاربرد دارد.
- کاغذ لِید پیپر (Laid paper) : این کاغذ دارای خطوط عمودی و افقی است که به خوبی با مداد و زغال کار میکند.
- کاغذ وِلوم (Vellum) :این کاغذ بافت کمی دارد و هم از مداد و هم از زغال به خوبی پذیرایی میکند. طراحی روی این کاغذ جلوه خاصی دارد.
- کاغذ پرس شدهی حرارتی : این کاغذ سطحی صاف دارد و برای طراحی با مداد بسیار مناسب است. میتوان جزئیات بیشتری را با مداد روی این کاغذ ثبت کرد.
- کاغذ پاستل (Pastel) : این کاغذ زبری خاصی دارد و برای نقاشی با گچ پاستل عالی است. برای زبر کردن این کاغذ از پودر شیر ترشیده استفاده میشود که با کمی چسب نشاسته مخلوط میشود و بر روی کاغذ کشیده میشود. با اضافه کردن کمی رنگ، میتوان زمینهای رنگی ایجاد کرد، ولی باید مقدار رنگ بسیار کم باشد تا پاستل خراب نشود. اگر رنگ بیشتری استفاده شود، به چسبی قویتر مثل صمغ عربی نیاز است.
- کاغذ فابریانو (Fabriano) :این کاغذ بافتدار است و برای آبرنگ کاملاً مناسب میباشد.
- کاغذ اشتنباخ (Shteinbach) : این کاغذ نرم است و برای نقاشی با مداد رنگی و مداد کُنته به کار میرود.
کاغذهای دیگری همچون: کاغذ کالک، کاغذ سفید نازک و کاغذ زبر با شیارهای موازی نیز وجود دارد.
مقوا
مقوا کاغذی سفت و ضخیم است که از چند لایه کاغذ تهیه میشود. مقوا در انواع مختلف و با وزنهای متفاوت (۱۲۰ گرم به بالا) تولید میشود و هر یک کاربرد خاص خود را دارد.
انواع مقواها عبارتاند از:
- مقوای شُمیز :این مقوا برای جلد کتاب، پوستر، جعبهسازی و پوشش کتابهای بزرگ استفاده میشود. وزن مقوای شمیز از ۱۲۰ گرم بالاتر و از ۳۰۰ گرم پایینتر است.
- مقوای گلاسه :این مقوا در چاپ پوستر، کارت ویزیت، جلد کتاب و… کاربرد دارد.
- مقوای نقاشی (کاغذ نقاشی) : این مقواها و کاغذها در انواع مختلف برای نقاشی استفاده میشوند, مانند: فیلی، اشتنباخ، فابریانو، پاستل، کانسون و… .
- مقوای ماکت : این مقوا خیلی ضخیم است و تا ضخامت دو میلیمتر تولید میشود. از آن در ماکتسازی و قاب کردن تابلوهای نقاشی و خوشنویسی استفاده میکنند.
- مقوای ضخیم :این مقوا از خمیر کاغذهای باطله تهیه میشود و در جلد کتابهای گالینگور و جعبههای محکم کاربرد دارد. برخی از این مقواها پس از تولید، سلفونکشی میشوند.
پاستل گچی
پاستل گچی، که در واقع پودر رنگ چسبیده است، در سه نوع سخت، نرم و مدادی در بازار موجود میباشد.
پاستلهای نرم (soft) عموماً به شکل استوانهای هستند، دارای چسب کمتر و رنگدانه بیشتر و تنوع رنگی بیشتری دارند و به راحتی روی کاغذ اثر میگذارند. همچنین پاستلهای نرم آسانتر با یکدیگر ترکیب میشوند.
بیشتر بخوانید:
سایت رضیم
“`