امرداد (+ تصاویر)

در ایران باستان، پیش از ظهور اشو زرتشت، مردم آریایی زندگی خود را با کشاورزی و دامداری می‌گذرانیدند. آن‌ها با تضادهای طبیعی مانند

روشنایی و تاریکی، روز و شب، گرما و سرما و همچنین تضادهای انسانی مانند خوبی و بدی، دوستی و دشمنی آشنا بودند. آن‌ها معتقد بودند که چیزهایی که به زندگی‌شان کمک می‌کرد، نشانه‌ای از خداوند خوب است و چیزهایی که آسیب‌زننده بود، از نشانه‌های خداوند بد.

به همین دلیل، آن‌ها روز و روشنایی را بیشتر دوست داشتند چون در زمان کار و تلاش خوشحال بودند. وقتی شب می‌شد، آتش روشن می‌کردند تا از جنبه‌های منفی زندگی دور بمانند و در شب‌های طولانی زمستان دور آتش جمع می‌شدند تا نور بیشتری داشته باشند. زمانی که طولانی‌ترین شب سال، یعنی آخرین شب آذر ماه، می‌رسید، به این دلیل که می‌دانستند از فردای آن شب روزها بلندتر می‌شود و نور بیشتری خواهد بود، جشن می‌گرفتند.

در گذشته، ایرانیان میوه‌هایی را که سالم مانده بودند با آجیل و خوراکی‌های دیگر تهیه می‌کردند و همه تا نیمه‌های شب را با هم شاد سپری می‌کردند. به این شیوه، به استقبال چله بزرگ می‌رفتند که از فردای آن روز آغاز می‌شد و تا جشن سده، یعنی چهل روز ادامه داشت و زمان واقعی سرمای زمستان بود.

پس از این، چله کوچک آغاز می‌شد که در آن سردی زمستان کاهش می‌یافت و تا چهل روز ادامه داشت؛ در این زمان، با افزایش دما، شکوفه‌ها می‌چیدند و نشان‌دهنده‌ی نزدیک شدن بهار بودند. امروزه زرتشتیان در شب چله، که آخرین شب آذر ماه است، گرد هم می‌آیند و با خویشان در خانه‌های یکدیگر، معمولاً در خانه بزرگترها یا مادربزرگ‌ها، دیدار می‌کنند.

هر خانواده میوه‌هایی از جمله انار، هندوانه، خربزه، سیب، به و انگور تهیه می‌کند و به جشن شب چله می‌آورد. در بین این میوه‌ها، هندوانه اهمیت بیشتری دارد زیرا برخی معتقدند که اگر در شب چله هندوانه بخورند، در طول چله بزرگ و کوچک، یعنی در کل زمستان، سرما و بیماری به آنها آسیب نخواهد رساند.

به جز میوه، نیز گاهی آجیل، شیرینی و شربت نیز به عنوان خوراکی در شب چله وجود دارد. تا نیمه‌شب، همه دور هم می‌نشینند. گاهی مادربزرگ داستان‌های شیرین از گذشته را تعریف می‌کند و پدربزرگ یا شخص دیگری شاهنامه را می‌خواند و از حماسه‌ها و افتخارات ایران زمین صحبت می‌کند.

همه با شادی و سرور شب چله را سپری می‌کنند و با نیایش «گاه اَشَهِن» شب را به سپیده دم تبدیل می‌کنند. مردم ایران و بسیاری از جوامع دیگر، در آغاز فصل زمستان مراسمی را برگزار می‌کنند که در میان اقوام مختلف نام‌ها و دلایل متفاوتی دارد. در ایران و سرزمین‌های هم‌فرهنگ، از آغاز شب زمستان با نام «شب چله» یا «شب یلدا» یاد می‌شود که همزمان با انقلاب زمستانی است. به دلیل دقت تقویم ایرانی و انطباق آن با تقویم طبیعی، این انقلاب همیشه در شامگاه سی‌ام آذرماه و بامداد یکم دی‌ماه اتفاق می‌افتد.

امروزه برخی به اشتباه بر این باورند که مراسم شب چله برای مقابله با نحوست بلندترین شب سال است؛ اما در باورهای کهن ایرانی هیچ روز و شبی نحس و بد شناخته نمی‌شد. جشن شب چله، مانند بسیاری از مراسم‌های ایرانی، ریشه در یک رویداد کیهانی دارد. خورشید در حرکت سالانه خود، در پایان پاییز به پایین‌ترین نقطه افق جنوب شرقی می‌رسد و این باعث کوتاه شدن طول روز و افزایش زمان شب می‌شود.

اما از آغاز زمستان یا انقلاب زمستانی، خورشید دوباره به سمت شمال شرقی بازمی‌گردد که نتیجه‌اش افزایش روشنایی روز و کاهش شب است. به عبارت دیگر، در مدت شش ماه از آغاز تابستان تا آغاز زمستان، خورشید هر روز کمی پایین‌تر از محل قبلی‌اش در افق طلوع می‌کند و در نهایت در آغاز زمستان به پایین‌ترین حد خود می‌رسد.

از این روز به بعد، جهت حرکت خورشید دوباره به سمت بالا در می‌شود و به نقطه انقلاب تابستانی بازمی‌گردد. مردم باستان به شروع بازگشت خورشید به سمت شمال شرقی و افزایش طول روز به عنوان زمان زایش دوباره خورشید نگاه می‌کردند و این زمان را گرامی می‌داشتند. در گذشته، آیینی به مناسبت این زمان برگزار می‌شد که یکی از آن‌ها جشنی شبانه و بیدار ماندن تا صبح برای تماشای طلوع خورشید تازه متولد شده بود.

جشنی که از

سایت رضیم