“`html
با بیماری‌های روده بیشتر آشنا شوید
بیماری‌های روده انواع مختلفی دارند و هر یک علائم خاص خود را نشان می‌دهد. برخی از این بیماری‌ها شامل بیماری کرون، سندرم روده تحریک‌پذیر، سلیاک، کولیت اولسراتیو و دیورتیکولوز هستند. با ما درمجله رضیم همراه باشید تا بیشتر در مورد بیماری‌های روده اطلاعات کسب کنیم.
روده بخشی مهم از دستگاه گوارش است که از دوازدهه (اثنی عشر) تا مقعد ادامه دارد. در انسان و بسیاری از پستانداران، روده به دو قسمت باریک و بزرگ تقسیم می‌شود. این عضو پیچیده پر از باکتری‌هایی است که به آن میکروبیوم روده‌ای می‌گویند. روده نقش اساسی در هضم و جذب غذا دارد و تحقیقات نشان می‌دهد که سلامت ما وابسته به سلامت میکروبیوم روده است، که این موضوع نشان‌دهنده اهمیت روده‌ها در سلامت کلی بدن است.
سلول‌های عصبی موجود در روده به قدری هوشمند هستند که با ساعت بدن شما هماهنگ می‌شوند. وقتی که نور کاهش یافته و محیط تاریک می‌شود، فعالیت آنها کند می‌شود. به همین دلیل، بیشتر افراد در نیمه شب نیازی به رفتن به دستشویی ندارند و پُر بودن روده‌ها آنها را از خواب بیدار نمی‌کند.
اگر چند ساعت بعد از خوردن غذا دچار درد شکم، اسهال مکرر، خونریزی از مقعد، کاهش وزن، تعریق شبانه یا تب عودکننده شوید، ممکن است به یکی از بیماری‌های روده مبتلا شده باشید.
شواهد قابل توجهی وجود دارد که ارتباطی بین روده و مغز برقرار می‌کند. تحقیقات اخیر نشان داده‌اند که میکروب‌های روده‌ای می‌توانند مواد شیمیایی مغز را در پاسخ به استرس و اضطراب تنظیم کنند. در واقع، روده به عنوان “مغز دوم” بدن شناخته می‌شود و پژوهش‌گران در حال اثبات این نکته هستند که افرادی که از افسردگی و اضطراب رنج می‌برند، ممکن است دارای میکروب‌های روده‌ای تغییر یافته‌ای باشند.
انواع بیماری‌های روده
بیماری کرون
تشخیص بیماری کرون به دلیل شباهت علائم آن با سایر بیماری‌های روده، بسیار دشوار است. بیماری کرون یک بیماری مزمن است که باعث التهاب در روده می‌شود. این بیماری بیشتر بر قسمت پایینی روده کوچک (ایلئوم) و روده بزرگ (کولون) تأثیر می‌گذارد، اما می‌تواند هر بخشی از لوله گوارش، از دهان تا مقعد را درگیر کند. این التهاب باعث درد شکم، اسهال، تب و کاهش وزن می‌شود. بیماری کرون ارتباطی با استرس ندارد.
علت بیماری کرون
سیستم ایمنی این بیماران نسبت به مواد و باکتری‌های موجود در روده، واکنش زیادی نشان می‌دهد. زمانی که گلبول‌های سفید خون به دیواره روده حمله می‌کنند، التهاب خطرناکی ایجاد می‌شود که منجر به ورم و زخم روده می‌شود. اگر بستگان نزدیک شما به این بیماری مبتلا باشند، احتمال ابتلای شما نیز افزایش می‌یابد.
علائم بیماری کرون
- درد شکم که معمولاً در یک‌چهارم قسمت پایینی و راست شکم احساس می‌شود
- اسهال
- خونریزی از مقعد
- کاهش اشتها
- تب
- کاهش وزن
- کم‌خونی
- خستگی
- درد مفاصل
- مشکلات پوستی
تشخیص بیماری کرون
از آنجا که هیچ آزمایش خاصی برای تشخیص بیماری کرون وجود ندارد، پزشکان معمولاً ترکیبی از آزمایش‌ها را برای تشخیص این بیماری تجویز می‌کنند تا بتوانند به طور دقیق بیماری را شناسایی کنند.
“““html
شوند بیماری شما چیست و بیماری های دیگری که دارای علائم مشابه با کورون هستند را رد کنند.
بیماری هایی که علائمی شبیه کرون دارند شامل سندرم روده تحریک پذیر، سلیاک، کولیت اولسراتیو و دیورتیکولوز است.
سندرم روده تحریک پذیر (IBS)
سندرم روده تحریک پذیر یک مشکل شایع در دستگاه گوارش است که می‌تواند بخش‌های مختلف روده را تحت تاثیر قرار دهد. این بیماری در زنان دو تا سه برابر بیشتر از مردان دیده می‌شود.
علت ابتلا به بیماری IBS
به نظر می‌رسد که رشد بیش از حد باکتری‌ها در روده باریک و روده بزرگ دلیل این بیماری باشد. در افراد مبتلا به IBS، تولید گاز در روده بزرگ باعث می‌شود که این قسمت از روده بیش از حد فعال شود. برخی داروها و غذاها مانند شکلات، غذاهای چرب، لبنیات، حبوبات و الکل می‌توانند علائم را بدتر کنند. زنان مبتلا به IBS ممکن است در زمان قاعدگی خود علائم بیشتری را تجربه کنند که نشان می‌دهد هورمون‌های جنسی می‌توانند بر این بیماری تاثیر بگذارند.
همچنین به نظر می‌رسد که عفونت‌های مزمن باکتریایی که در روده وجود دارند، عامل اصلی IBS باشند. این عفونت‌ها می‌توانند اعصاب را آسیب‌دیده کنند و به بروز یبوست منجر شوند.
علائم بیماری IBS
- درد در ناحیه شکم
- یبوست یا اسهال
- نفخ
- مدفوعی که ممکن است همراه با مخاط باشد
- سوزش سردل
- احساس تهوع و احتمال استفراغ
افراد مبتلا به این بیماری معمولاً هنگام رفتن به دستشویی احساس درد نمی‌کنند و در زمان خوابیدن علائم‌شان بهبود می‌یابد.
تشخیص بیماری IBS
برای تشخیص IBS تست‌های خاص آزمایشگاهی یا تصویربرداری وجود ندارد. تشخیص این بیماری وقتی مطرح می‌شود که افراد علائمی مشابه با IBS دارند، سپس با توجه به علائم بیمار، روش‌های خاصی برای تعیین بیماری انجام می‌شود. پزشکان معمولاً پیش از تشخیص IBS، عفونت‌های انگلی، عدم تحمل لاکتوز، رشد بیش از حد باکتری‌ها در روده باریک و بیماری سلیاک را رد می‌کنند. همچنین به بیماران بالای 50 سال توصیه می‌شود که آزمایش کولونوسکوپی انجام دهند.
استرس نیز می‌تواند علائم این بیماری را بدتر کند. این بیماری با بیماری کرون متفاوت است، زیرا در IBS علائم التهابی وجود ندارد. علائم التهابی شامل کاهش وزن، کم‌خونی، خونریزی از مقعد، مدفوع خونی یا تب مکرر است. در IBS، علائم ممکن است در بالا یا پایین دستگاه گوارش نمایان شود.
بیماری سلیاک
در بیماری سلیاک، پوشش روده باریک آسیب می‌بیند و باعث اختلال در جذب مواد مغذی می‌شود. این بیماران به پروتئینی به نام گلوتن که در گندم، جو، چاودار و جوی دوسر وجود دارد، عدم تحمل دارند.
علت ابتلا به بیماری سلیاک
زمانی که این بیماران گلوتن مصرف می‌کنند، سیستم ایمنی بدن به سلول‌های جداره روده باریک حمله کرده و منجر به آسیب دیدن پرزهای روده می‌شود. این پرزها مسئول جذب مواد مغذی به خون هستند و بدون آنها سوء تغذیه ممکن است به وجود آید.
علائم بیماری سلیاک
علائم این بیماری نیز شبیه علائم بیماری کرون است. به همین دلیل ممکن است افراد دچار اسهال و درد شکم شوند، در حالی که برخی دیگر ممکن است احساس زودرنجی و افسردگی را تجربه کنند.
-
“““html
- خستگی
- کم خونی
- کاهش وزن
- درد استخوان
- تاخیر در رشد
- تغییرات در رفتار
- گرفتگی عضلات
- بی‌حسی در اندام‌ها
- زخم‌های دهانی
- التهاب پوست (درماتیت)
- تغییر رنگ دندان‌ها
- عدم عادت ماهانه
- کمبود آهن
تشخیص بیماری سیلیاک
برای تشخیص بیماری سیلیاک، از روش‌های مختلفی استفاده می‌شود. این روش‌ها شامل آزمایش خون برای اندازه‌گیری آنتی‌بادی‌ها، تست HLA، بیوپسی روده با آندوسکوپی و تست‌های خوراکی مانند گزیلوز و لاکتوز هستند. یکی از راه‌های تشخیص این است که شخص اگر رژیم غذایی بدون گلوتن را امتحان کرده و علائمش برطرف شد، ممکن است به سیلیاک دچار باشد. علاوه بر این، وجود درماتیت هرپتی فرم نیز نشان‌دهنده این بیماری است. آزمایش خون به پزشک کمک می‌کند تا بیماری را تشخیص دهد. قبل از شروع رژیم بدون گلوتن، حتماً باید آزمایش خون انجام شود. تشخیص نهایی از طریق برداشتن نمونه‌ای از بافت روده و بررسی آن صورت می‌گیرد.
این بیماری می‌تواند با دلایل مانند استرس، جراحی، بارداری، زایمان و عفونت ویروسی تشدید شود و علائم آن تنها به دستگاه گوارش محدود نیست.
کولیت اولسراتیو یا کولیت زخمی
کولیت زخمی یکی از بیماری‌های التهابی روده است که مشابه بیماری کرون می‌باشد. در این بیماری، التهاب و زخم‌های کوچکی در دیواره روده بزرگ ایجاد می‌شود. این التهاب معمولاً در ناحیه مقعد و انتهای روده بزرگ رخ می‌دهد، اما می‌تواند تمام روده بزرگ را تحت تأثیر قرار دهد. زخم‌های ایجادشده می‌توانند باعث تخریب سلول‌های روده و خونریزی شوند. این بیماری با استرس ارتباط مستقیم ندارد، اما در برخی افراد استرس می‌تواند علائم بیماری را تشدید کند.
علت ابتلا به کولیت اولسراتیو
در این بیماری، واکنش سیستم ایمنی به عوامل محیطی، نوع تغذیه یا عفونت ممکن است باعث ایجاد التهاب در دیواره روده شود.
علائم کولیت اولسراتیو
- اسهال خونی
- درد شکم
- تب
- خونریزی از مقعد
- خستگی
- کم خونی
- کاهش اشتها
- کاهش وزن
- از دست دادن مایعات و مواد مغذی
تشخیص بیماری کولیت اولسراتیو
- معاینه مقعدی
- معاینه کامل شکم
- معاینه مفاصل
- آزمایش خون
- آزمایش مدفوع
برای تشخیص به کمک تصویر برداری‌های پزشکی مانند رادیوگرافی با ماده حاجب نیز می‌توان استفاده کرد. معمولاً بیمار باید قبل از تصویربرداری محلول حاجب را بنوشد یا از طریق مقعد تنقیه شود. سی‌تی اسکن نیز می‌تواند به پزشک در شناخت جزئیات بیماری کمک کند.
اندوسکوپی به پزشک این امکان را می‌دهد تا به‌طور مستقیم روده بزرگ یا راست روده را بررسی کند. این کار از طریق یک لوله نازک و منعطف که از طریق مقعد وارد می‌شود، انجام می‌گیرد. ممکن است در این فرآیند مقداری هوا از طریق مقعد به داخل روده پمپ شود تا تصویر بهتری ارائه شود. در طی این کار ممکن است پزشک نمونه‌ای کوچک از دیواره روده برای بررسی‌های بیشتر بردارد.
“`
پزشکان به منظور بررسی دقیق‌تر بیماری‌ها گاهی از روش بیوپسی استفاده می‌کنند. این روش به تشخیص بهتر بیماری کمک می‌کند. همچنین نمونه‌های گرفته‌شده از بیماران در بررسی تغییرات در سیستم گوارش، پیگیری بیماری و همچنین شناسایی زودهنگام سرطان مورد استفاده قرار می‌گیرد. بعضی بیماران ممکن است در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان روده بزرگ قرار داشته باشند. پیگیری و غربالگری این بیماران می‌تواند به شناسایی زودهنگام سرطان کمک کند و همان‌طور که می‌دانیم، زمان شناسایی سرطان تأثیر زیادی در پیش‌بینی و درمان آن دارد.
این بیماری هیچ ارتباطی به استرس ندارد، اما برای برخی افراد، استرس می‌تواند علائم آن را بدتر کند. در این بیماری، التهاب فقط در قسمت بالایی پوشش روده بزرگ وجود دارد، در حالی که در بیماری کرون، التهاب در تمام دیواره روده وجود دارد.
بیماری دیورتیکولوز
بسیاری از افراد دارای کیسه‌های کوچکی در روده بزرگ هستند که به سمت بیرون برآمده‌اند. به این کیسه‌های کوچک، دیورتیکولوم می‌گویند و وقتی این کیسه‌ها دچار مشکل می‌شوند و عفونی یا ملتهب می‌گردند، به آن دیورتیکولیت می‌گویند.
علت ابتلا به بیماری دیورتیکولوز
این بیماری بیشتر در کشورهایی دیده می‌شود که در رژیم غذایی آنها فیبر کافی وجود ندارد. فیبر به خروج راحت‌تر مدفوع کمک می‌کند و از یبوست جلوگیری می‌کند. وقتی مدفوع یا باکتری در دیورتیکولوم گیر کند، احتمال عفونت و ابتلا به این بیماری افزایش می‌یابد.
علائم بیماری دیورتیکولوز
- درد خفیف در ناحیه شکم
- حساسیت به لمس در قسمت پایین و چپ شکم
- نفخ
- یبوست
- تب
- تهوع و استفراغ
- لرزش بدن
تشخیص بیماری دیورتیکولوز
معمولاً این بیماری بدون عارضه و بدون علامت خاصی تشخیص داده می‌شود و در زمان بررسی بیماری‌های دیگر به طور تصادفی شناسایی می‌گردد. ممکن است با استفاده از اشعه ایکس ملاحظه شود که دیواره روده ضخیم شده یا حرکات روده مختل گردیده و یا در مواردی که روده سوراخ شده باشد، وجود هوای آزاد در شکم مشاهده شود. برای تشخیص قطعی دیورتیکولوز، استفاده از سی تی اسکن با ماده حاجب مورد نیاز است. همچنین کولونوسکوپی برای تأیید وجود کیسه‌های دیورتیکولی و بررسی بدخیمی‌ها لازم است. بعد از یک حمله حاد، باید کولونوسکوپی ۴ تا ۶ هفته بعد انجام شود. تنقیه باریم دقیق‌تر از کولونوسکوپی نیست و فقط در موارد خاصی انجام می‌شود. به علاوه، MRI به دلیل هزینه‌های بالا، معمولاً گزینه مناسبی نیست. باید به این نکته توجه داشت که در دوران التهاب حاد دیورتیکول نباید از تنقیه باریم و کولونوسکوپی استفاده کرد، زیرا ممکن است وضعیت را بدتر کند. بنابراین، روش تشخیص مطلوب برای دیورتیکولیت همان CT اسکن با ماده حاجب است.
بیشتر بخوانید:
گردآوری توسط بخش سلامت
مجله رضیم