موارد مصرف و عوارض ایزوسورباید دی نیترات
ایزوسورباید (isosorbide) برای درمان درد قفسه سینه به نام آنژین صدری استفاده می‌شود. آنژین صدری احساس درد در ناحیه قفسه سینه است که معمولاً کمتر از 15 دقیقه طول می‌کشد و به خاطر کاهش خونرسانی به قلب ایجاد می‌شود. قرص زیر زبانی ایزوسورباید به منظور کاهش یا جلوگیری از حملات آنژین تجویز می‌شود. این دارو به چند صورت مانند قرص معمولی، قرص جویدنی، قرص‌های طولانی‌رهش و کپسول‌ها در دسترس است و برای جلوگیری از حملات آنژین استفاده می‌شود.
این دارو به عنوان یک گشادکننده عروقی عمل می‌کند و فشار خون در دو طرف قلب را کاهش می‌دهد. با مصرف این دارو در طول روز می‌توان از بروز تحمل (تولرانس) جلوگیری کرد یا آن را کم کرد. این دارو همراه با داروهای بتابلوکر برای بیماران مبتلا به ایسکمی میوکارد مفید است. اگر این دارو به تنهایی مصرف شود، تأثیر چندانی بر روی توانایی ورزشی ندارد، اما وقتی با داروهای دیگر مثل هیدرالازین و مهارکننده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسیون (ACE) استفاده شود، عملکرد قلب و توانایی ورزشی را بهبود می‌بخشد.
با این حال، استفاده از گشادکننده‌های عروقی به جز مهارکننده‌های ACE به خاطر عوارض جانبی، تاکی‌فیلاکسی و ناپایداری در بهبود توانایی ورزشی چندان موثر نیست.
موارد مصرف ایزوسورباید دی نیترات
الف) درمان یا پیشگیری از حملات آنژین وخیم، درمان بیماری ایسکمی مزمن قلبی (با کاهش فشار در قلب).
ب) درمان اسپاسم مری بدون برگشت محتویات معده به مری.
مکانیسم اثر ایزوسورباید
این دارو به عنوان یک گشادکننده عروق عمل می‌کند؛ با گشاد کردن عروق شریانی و وریدی و کاهش فشار در بالای قلب، باعث شل شدن عضلات قلب می‌شود. همچنین نیاز قلب به اکسیژن را کاهش می‌دهد. تأثیر نیترات‌ها در پایین آوردن فشار خون به خاطر گشاد شدن عروق در سطح بدن است.
فارماکوکینتیک ایزوسورباید
بعد از مصرف قرص زیرزبانی ایزوسورباید، 59 درصد دارو به بدن جذب می‌شود و بعد از مصرف قرص معمولی، این میزان 22 درصد است. بخش زیادی از این دارو در اولین عبور از کبد تجزیه می‌شود. نیمه عمر دارو از طریق زیر زبانی 60 دقیقه و از راه خوراکی 4 ساعت است.
اثر ایزوسورباید از راه خوراکی بعد از 14 تا 40 دقیقه و از راه زیرزبانی بعد از 2 تا 5 دقیقه شروع می‌شود. مدت اثر دارو از راه خوراکی 4 تا 6 ساعت و از راه زیرزبانی 1 تا 2 ساعت است. ایزوسورباید پس از اینکه تقریباً به طور کامل تجزیه شد، از طریق کلیه دفع می‌شود.
مصرف ایزوسورباید در دوران بارداری و شیردهی
ردیف بندی بارداری: گروه C
این بدان معناست که هنوز مشخص نیست آیا این دارو می‌تواند به جنین آسیب برساند یا نه، بنابراین اگر باردار هستید، قبل از مصرف این دارو باید با پزشک خود مشورت کنید.
همچنین مشخص نیست که آیا این دارو به شیر مادر منتقل می‌شود و می‌تواند به کودک آسیب بزند یا نه، بنابراین قبل از مصرف این دارو در دوران شیردهی نیز باید با پزشک خود صحبت کنید.
عوارض جانبی داروی ایزوسورباید
- اعصاب مرکزی: سردرد (گاهی با ضربان)، سرگیجه، تاری دید، ضعف و خستگی.
- دستگاه قلبی ـ عروقی: افت فشار خون زمانی که تغییر حالت می‌دهید، ضربان قلب سریع، و احساس طپش قلب، ورم مچ پا و حالت بی هوشی/غش.
- پوست: گشاد شدن عروق زیر پوست و قرمزی، بثورات پوستی، درماتیت.
- دستگاه گوارش: احساس تهوع، استفراغ، خشکی دهان.
- مورد موضعی: سوزش در زیر زبان.
“`html
توجه: اگر بثورات پوستی، درماتیت، تاری دید یا خشکی دهان ایجاد شد، باید مصرف دارو را متوقف کنید.
تداخلات دارویی ایزوسورباید
داروی دیزوپرامید باعث کاهش ترشح بزاق می‌شود که می‌تواند اثر قرص زیر زبانی ایزوسورباید دی نیترات را کم کند.
استفاده همزمان با داروهای مهارکننده فسفودی استراز تیپ 5 (مانند سیلدنافیل و تادالافیل) می‌تواند به شدت فشار خون را کاهش دهد. پس این داروها را همزمان مصرف نکنید.
همچنین مصرف همزمان با الکل، داروهای کاهنده فشار خون، داروهای مسدود کننده بتا یا فنوتیازین‌ها ممکن است باعث کاهش بیشتر فشار خون شود.
موارد منع مصرف داروی ایزوسورباید
اگر به این دارو یا اجزای آن حساسیت دارید، یا اگر به نیترات‌های ارگانیک حساسیت دارید، از مصرف این دارو خودداری کنید. همچنین اگر از مهار کننده‌های فسفودی استراز تیپ 5 (مثل سیلدنافیل یا تادالافیل) استفاده می‌کنید، یا اگر دارای گلوکوم زاویه بسته هستید (که باعث افزایش فشار چشم می‌شود) یا دچار آسیب سر یا خونریزی مغزی هستید (به دلیل افزایش فشار در مغز) یا آنمی شدید دارید، نباید آن را مصرف کنید.
موارد احتیاط: در برخی موارد، داروی ایزوسورباید ممکن است موجب فشار خون پایین شدید شود که می‌تواند باعث برادیکاردی (کاهش ضربان قلب) و تشدید آنژین شود. همچنین ممکن است افت فشار خون وضعیتی ایجاد شود. بنابراین در مواقعی که حجم خون کاهش یافته یا فشار خون پایین است و در موارد انفارکتوس بطن راست، باید با احتیاط از این دارو استفاده کنید.
در بیماران مبتلا به کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک، نیترات‌ها می‌توانند فشار بار پیشین را کاهش دهند و انسداد را تشدید کنند که به فشار خون پایین و بدتر شدن نارسایی قلبی منجر می‌شود. بنابراین باید با احتیاط مصرف شوند.
- دارو را با مهار کننده‌های فسفودی استراز تیپ 5 (مثل سیلدنافیل یا تادالافیل) استفاده نکنید.
- برای جلوگیری از ایجاد تحمل به دارو، دوز آن را به درستی تنظیم کنید.
- ایمنی و اثربخشی این دارو در کودکان ثابت نشده است.
هشدارها در مورد مصرف ایزوسورباید
1- مصرف این دارو، به خصوص در اوایل درمان ممکن است باعث سردرد شود. در صورتی که نیاز باشد، می‌توانید مقدار مصرف را موقتی کاهش دهید، اما معمولاً به این مقدار مصرف عادت می‌شود. در دوران درمان، مصرف آسپرین یا استامینوفن ممکن است سردرد را کاهش دهد.
2- مقدار اضافه دارو را می‌توان قبل از وقوع استرس یا در صورت احساس آنژین شبانه هنگام خواب مصرف کرد.
3- فشار خون و شدت و زمان پاسخ بیمار به دارو باید تحت نظر قرار گیرد.
4- ایزو سورباید دی نیترات ممکن است باعث افت فشار خون زمانی شود. برای کاهش این اثر، آرام وضعیت خود را از نشسته به ایستاده تغییر دهید و در هنگام بالا و پایین رفتن از پله‌ها با احتیاط کامل حرکت کنید و در صورت احساس سرگیجه، دراز بکشید.
5- باید از قطع ناگهانی مصرف دارو پرهیز شود زیرا ممکن است باعث اسپاسم عروق کرونر شود.
6- دارو در مکان خشک و خنک و در یک ظرف بسته ومطابق با نور نگهداری شود.
7- مصرف مداوم و سطح خونی ثابت 24 ساعته ممکن است منجر به تحمل به دارو شود. حتماً در برنامه درمانی خود دوره‌های بدون دارو را مد نظر داشته باشید.
8- به دلیل احتمال ایجاد تحمل، داروهای با اثر کوتاه را 2 تا 3 بار در روز تجویز کنید و فرمول‌های آرام رها راه را یک یا دو بار در روز، مثلاً ساعت 8 صبح و 2 بعد از ظهر تجویز کنید.
نکات قابل توصیه در مورد ایزوسورباید
1- دارو را طبق دستور و به‌طور منظم مصرف کنید و همیشه آن را در دسترس داشته باشید. این دارو برای بدن لازم است اما باعث اعتیاد نمی‌شود.
2- قرص را با معده خالی، نیم ساعت قبل یا 1 تا 2 ساعت بعد از غذا مصرف کنید. شکل خوراکی دارو باید به‌طور کامل بلعیده شود.
3- هنگام مصرف قرص زیر زبانی، بنشینید. قرص باید به‌طور کامل توسط بزاق دهان حل شده یا با چند میلی‌لیتر مایع بلعیده شود.
“`
زبان شما ممکن است لزج شود. اگر احساس سوزش کردید، بهتر است قرص را زیر زبان بگذارید و آن را در گوشه دهان نگه دارید. سوزش ممکن است نشان‌دهنده برخی اثرات دارو باشد. شما می‌توانید قرص را هر 10 تا 15 دقیقه مصرف کنید، ولی حداکثر سه بار. اگر درد کم نشد، باید به بیمارستان مراجعه کنید.
4- برای جلوگیری از سرگیجه، سعی کنید به آرامی وضعیت خود را تغییر دهید.
5- از مصرف الکل پرهیز کنید زیرا ممکن است فشار خون را افزایش دهد و باعث مشکلات قلبی – عروقی شود.
6- اگر با تاری دید، خشکی دهان یا سردرد مداوم مواجه شدید، حتما به پزشک اطلاع دهید.
7- از قطع ناگهانی داروی طولانی‌مدت خودداری کنید.
نکات پزشکی درباره ایزوسورباید دی نیترات
در طول درمان، فشار خون و علائم حیاتی بیمار را زیر نظر داشته باشید. برای کاهش تحمل دارویی و افزایش اثر دارو، بهتر است برنامه مصرف دارو شامل یک فاصله 10 تا 12 ساعته باشد. به عنوان مثال، بهتر است به جای 4 نوبت از ایزوسورباید دی نیترات کوتاه اثر، 2 یا 3 نوبت این دارو مصرف شود و دوز شب را حذف کنید.
شرایط نگهداری ایزوسورباید
دارو را در دمای بین 15 تا 30 درجه سانتی‌گراد و در مکان خشک و بدون رطوبت نگهداری کنید. قرص‌های خوراکی و زیرزبانی ایزوسورباید را در دمای اتاق و دور از نور و در ظرف‌های دربسته نگهداری نمایید.
بیشتر بخوانید:
