ESR در آزمایش خون چیست ؟
آزمایش esr مقدار رسوب گلبول‌های قرمز خون را اندازه‌گیری می‌کند. این آزمایش به ما نشان می‌دهد که گلبول‌های قرمز با چه سرعتی در ته یک ظرف نمونه خون نشسته‌اند.
پزشکان نمی‌توانند با نتایج این آزمایش به طور دقیق بیماری خاصی را تشخیص دهند، زیرا عوامل مختلفی وجود دارند که می‌توانند باعث افزایش یا کاهش مقدار ESR شوند.
این آزمایش که به اندازه‌گیری سرعت رسوب گلبول‌های قرمز معروف است، در یک لوله آزمایش به مدت یک ساعت انجام می‌شود.
اگر در طول یک ساعت، بیشتر گلبول‌های قرمز در انتهای لوله رسوب کنند، به این معنی است که میزان رسوب‌گذاری گلبول‌های قرمز بالا است.
در زمانی که در بدن التهاب وجود دارد، پروتئین‌های خاصی باعث می‌شوند که گلبول‌های قرمز به هم بچسبند و بیشتر از حالت عادی رسوب کنند.
این پروتئین‌ها در کبد و سیستم ایمنی در شرایط غیر طبیعی به وجود می‌آیند، مانند عفونت، بیماری‌های خودایمنی و یا سرطان.
در ادامه می‌خوانید :
علت‌های بالا بودن ESR در آزمایش خون
علامت‌های افزایش ESR
علت‌های پایین بودن آزمایش ESR
مقدار نرمال آزمایش ESR
دلایل مختلفی وجود دارد که می‌تواند باعث افزایش میزان رسوب‌گذاری شود. برای همین، این آزمایش به همراه دیگر آزمایشات برای تایید تشخیص انجام می‌شود.
پس از تشخیص بیماری، میزان رسوب‌گذاری می‌تواند به پزشک در پیگیری بیماری و روند درمان آن کمک کند.
سرعت رسوب گلبول‌های قرمز که به عنوان ESR یا به زبان ساده «تست سرعت رسوب» نامیده می‌شود، یک نوع آزمایش خون است که میزان التهاب را در بدن نشان می‌دهد.
تست Sed Rate تنها یک ابزار تشخیصی نیست، اما می‌تواند در تشخیص یا پیگیری وضعیت بیماری‌های التهابی به پزشک کمک کند.
محدوده خطر ESR
بالا بودن ESR در آزمایش خون نشانه چیست ؟
- یافتن عفونت یا التهاب در بدن
- بررسی روند بیماری
- بررسی روند درمان بیماری
علائم افزایش ESR در یک فرد چگونه نمایان می‌شود ؟
اگر شما هر یک از علایم زیر را داشته باشید، پزشک پیشنهاد می‌کند که آزمایش ESR را انجام دهید:
- سردرد
- سفتی مفاصل
- درد در نواحی گردن، شانه یا لگن
- کاهش اشتها
- کاهش وزن ناگهانی (بدون ورزش یا رژیم غذایی)
علت‌های بالا بودن نتایج تست ESR
چندین دلیل برای بالا بودن نتیجه تست ESR وجود دارد.
بعضی از بیماری‌های شایعی که با بالا بودن ESR همراه هستند عبارتند از:
- سن بالا
- بارداری
- کم‌خونی
- کلسترول بالا
- بیماری کلیه
- بیماری تیروئید
- انواع خاصی از سرطان مانند لنفوم و میلوم چندگانه
- ESR بالا می‌تواند نشانه‌ای از وجود تومورهای سرطانی باشد به ویژه اگر هیچ علامتی از التهاب وجود نداشته باشد.
- بیماری‌های خودایمنی
عوارض بالا بودن ESR
نتایج تست ESR بالاتر از حد نرمال با بیماری‌های خودایمنی ارتباط دارد. از جمله:
- SLE یا لوپوس
- بیماری‌های خاصی
“`html
- آرتریت، به خصوص آرتریت روماتوئید
- ماکروگلوبولینومی والدنستروم
- آرتریت موقتی، بیماری که در آن عروق جمجمه دچار التهاب یا آسیب می‌شوند
- روماتیسم پلی میالژی که باعث درد در ماهیچه‌ها می‌شود
- هایپرفیبرونوژنمی یا افزایش پروتئین فیبرینوژن در خون
- آلرژی یا واسکولیت نکروتیک
- عفونت‌ها
- برخی از عفونت‌هایی که باعث می‌شوند نتایج تست ESR بالاتر از حد نرمال باشد، شامل هستند:
- عفونت استخوان
- عفونت قلبی مانند میوکاردیت (که بر عضله قلب تاثیر می‌گذارد)، پریکاردیت (که بر بافت اطراف قلب تاثیر می‌گذارد) و اندوکاردیت (که بر پوشش داخلی قلب اثر می‌گذارد و ممکن است دریچه‌های قلب را درگیر کند)
- تب روماتیسمی
- عفونت‌های پوستی
- عفونت‌های سیستمیک
- سل
پایین بودن ESR نشان‌دهنده چیست؟
مقدار سدیمانتاسیون به دلایل زیر کاهش می‌یابد:
- افزایش قند خون
- پلی‌سایتمی
- کم‌خونی سلول‌های داسی شکل
- بیماری شدید کبدی
دلایل پایین بودن نتایج تست ESR در آزمایش خون
پایین بودن نتایج تست ESR ممکن است به دلایل زیر باشد:
- نارسایی احتقانی قلب (CHF)
- سندرم خستگی مزمن (CFS)
- هیپوفیبرینوژنمی یا کمبود فیبرینوژن در خون
- پایین بودن پروتئین پلاسما
- لوکوستوز یا افزایش تعداد گلبول‌های سفید (WBC)
- پلی‌سیتمی ورا، اختلالی در مغز استخوان که باعث تولید زیاد گلبول‌های قرمز می‌شود
- کم‌خونی سلول‌های داسی شکل، یک بیماری ژنتیکی که بر گلبول‌های قرمز تاثیر می‌گذارد
- لوسمی، نوعی سرطان در سلول‌های خونی
مقدار ESR در سرطان خون
مراحل انجام آزمایش ESR
- بستن یک نوار کشسان (گارو) بالای بازو تا جریان خون متوقف شود. این کار کمک می‌کند تا رگ بزرگ‌تر شود و سوزن به راحتی وارد شود.
- تمیز کردن محلی که سوزن قرار است وارد شود.
- وارد کردن سوزن به داخل رگ؛ شاید لازم باشد چند بار سوزن بزنند.
- وصل کردن لوله به سوزن تا خون جمع‌آوری شود.
- بعد از جمع‌آوری خون کافی، گارو را از بازو باز کردند.
- قرار دادن باند یا پنبه روی محل سوزن بعد از خارج کردن آن.
- فشار دادن محل سوزن و بستن آن با بانداژ.
مقدار نرمال ESR چقدر است؟
مقدار طبیعی سدیمانتاسیون در جدول زیر آورده شده است. این مقادیر مرجع نامیده می‌شوند و فقط برای راهنمایی هستند. مقدار نرمال می‌تواند بین آزمایشگاه‌های مختلف متفاوت باشد و آزمایشگاهی که مراجعه می‌کنید، ممکن است مقادیر نرمال متفاوتی داشته باشد.
پاسخ آزمایش باید مقداری نرمال طبق آن آزمایشگاه را نشان دهد. همچنین پزشک نتایج را بر اساس وضعیت سلامتی شما و عوامل دیگر ارزیابی می‌کند. به همین دلیل اگر نتیجه آزمایش خارج از محدوده نرمال بود، ممکن است برای شما یا آن آزمایشگاه نرمال محسوب شود.
- مردان: ۰ تا ۱۵ میلیمتر در ساعت یا ۰ تا ۲۰ میلیمتر در ساعت برای مردان بالای ۵۰ سال.
- زنان: ۰ تا ۲۰ میلیمتر در ساعت یا ۰ تا ۳۰ میلیمتر در ساعت برای زنان بالای ۵۰ سال.
- کودکان: ۰ تا ۱۰ میلیمتر در ساعت.
- نوزادان: ۰ تا ۲ میلیمتر در ساعت.
بیمار در حین آزمایش چه احساسی دارد؟
“““html
چگونه نمونه خون گرفته می‌شود؟
نمونه خون از رگ بازوی شما گرفته می‌شود. یک نوار کشسانی به بالای بازو بسته می‌شود و ممکن است شما کمی احساس سفتی کنید. در هنگام وارد کردن سوزن، ممکن است درد نداشته باشید یا حس سوزش کنید.
خطرات آزمایش ESR
- ۱- ممکن است کمی کبودی در محل خون‌گیری ایجاد شود.
اگر بعد از خون‌گیری به مدت چند دقیقه محل را فشار دهید، احتمال کبودی وجود دارد.
- ۲- ممکن است رگ بعد از خون‌گیری متورم شود.
به این حالت فلبیت گفته می‌شود. انجام کمپرس گرم چند بار در روز می‌تواند به بهبودی این وضعیت کمک کند.
- ۳- خون‌گیری می‌تواند برای افرادی که مشکل در لختگی خون دارند، مشکل‌ساز باشد.
داروهایی مثل آسپیرین و وارفارین می‌توانند موجب افزایش خونریزی شوند. اگر شما مشکل در لختگی خون دارید یا از داروهای رقیق‌کننده خون استفاده می‌کنید، حتماً قبل از خون‌گیری به پزشک اطلاع دهید.
بالا بودن ESR در آزمایش خون
بالا بودن ESR در ساعت اول
دلیل بالا بودن ESR معمولاً ناشی از بیماری‌های عفونی یا بیماری‌های روماتولوژیک است که نیاز به بررسی دارند. بیماری‌های خودایمنی مانند لوپوس اریتماتوز و آرتریت روماتوئید نیز می‌توانند دلیل باشند.
- سرطان‌هایی مانند لنفوم و یا مالتیپل میلوما
- بیماری‌های مزمن کلیوی
- عفونت‌ها مانند پنومونی، عفونت لگن یا التهاب آپاندیس
- التهاب مفاصل و رگ‌های خونی
- التهاب غده تیروئید، مانند سندرم گریوز
- عفونت کلیه، استخوان، مفصل، پوست یا دریچه‌های قلب
- بارداری و پره‌کلامپسی
- عفونت‌های ویروسی
چه عواملی بر نتیجه آزمایش ESR تأثیر می‌گذارد؟
مواردی که ممکن است شما نتوانید این آزمایش را انجام دهید یا نتایج آزمایش مفید نباشد، عبارتند از:
- بارداری
- کم‌خونی
- عادت ماهانه
- داروها: بسیاری از داروها می‌توانند بر نتیجه آزمایش تأثیر بگذارند. شما باید پزشک خود را در مورد هر گونه داروی مصرفی (چه با نسخه و چه بدون نسخه) مطلع کنید.
ESR در آزمایش خون
چرا آزمایش ESR انجام می‌شود؟
تست سرعت رسوب (ESR) در گذشته بسیار رایج بود، اما امروزه تست‌های تخصصی‌تری برای اندازه‌گیری فعالیت التهابی وجود دارد. این تست بیشتر زمانی انجام می‌شود که پزشک مشکوک به یکی از بیماری‌های زیر باشد:
- آرتریت سلول غول‌آسا
- پلی‌میالژیا روماتیکا
- آرتریت روماتوئید
آزمایش ESR همچنین در تعیین شدت علائم التهابی و بررسی تأثیر درمان کمک می‌کند. از آنجا که این تست نمی‌تواند به دقت مشکل اصلی التهاب را مشخص کند، معمولاً با تست‌های دیگر مانند آزمایش پروتئین واکنشی C (CRP) همراه است.
این تست با یک آزمایش خون ساده انجام می‌شود و نیازی به ناشتا بودن قبل از آزمایش نیست.
نتایج تست ESR به صورت میلیمتر در ساعت (mm/hr) بیان می‌شود: محدوده نرمال ۰-۲۲ میلیمتر است.
“““html
در ساعت، برای مردان بین 0 تا 15 میلیمتر و برای زنان بین 0 تا 29 میلیمتر نتیجه طبیعی در نظر گرفته می‌شود.
نتایج تست ESR یکی از اطلاعاتی است که به پزشک کمک می‌کند تا وضعیت سلامت شما را بررسی کند. حتماً با پزشک خود در مورد نتایج این آزمایش و چگونگی تفسیر آن در کنار علائم بیماری و دیگر آزمایش‌ها صحبت کنید.
به طور کلی، تست سدیمانتاسیون یا ESR آزمایشی با حساسیت بالا است، اما نمی‌تواند به طور دقیق بیماری‌ها را تشخیص دهد. این تست در تشخیص روماتیسم مفید است، اما تنها کافی نیست.
خطر بالا بودن esr
آمادگی‌های لازم برای تست ESR
تست ESR نیاز به آمادگی کمی دارد. با این حال، باید درباره تمام داروهایی که مصرف می‌کنید با پزشک صحبت کنید.
ممکن است پزشک از شما بخواهد که قبل از انجام آزمایش، مصرف برخی داروها را متوقف کنید. زیرا بسیاری از داروها می‌توانند نتایج تست ESR را تحت تأثیر قرار دهند.
داروها و مواد مخدری که می‌توانند بر نتایج تست اثر بگذارند عبارتند از:
- هورمون‌ها مثل تستوسترون
- استروژن
- قرص‌های ضد بارداری
- دکستران که برای درمان کاهش پلاسمای خون استفاده می‌شود
- متیل دوپا که برای کاهش فشار خون است
- متادون (متادوز، دولوفین) که یک مسکن درد است
- هروئین
داروهایی که می‌توانند موجب پایین بودن غیر طبیعی تست شوند عبارتند از:
- آسپرین (بوفرین) یا سایر سالیسیلات‌ها، به ویژه در دوزهای بالا
- کورتیزون
- پردنیزون (رایوز، پردنیزون اینتنسول)
- داروهای ضد تشنج مانند اسید والپروئیک (دپاکن)، دیوالپروئکس سدیم (دپاکوت) و فنی توئین (دیلانتین)
- فنوتیازین که داروهای ضد جنون هستند
انواع متفاوت تست ESR
- روش وسترگرن: در این روش، پزشک مقداری خون را در یک لوله وسترگرن ریخته و آن را عمودی نگه می‌دارد. بعد از یک ساعت، پزشک فاصله بین نوک مخلوط خون و ته رسوب‌گذاری گلبول‌های قرمز را اندازه‌گیری می‌کند.
- روش وینتروب: این روش مشابه روش وسترگرن است، با این تفاوت که لوله‌ای که استفاده می‌شود، نازک‌تر و ۱۰۰ میلی‌متری است. این روش حساسیت کمتری نسبت به روش وسترگرن دارد و به همین دلیل خون کمتری نیاز دارد.
سایت رضیم
“`