علائم و راه‌های درمان چربی خون
کلسترول چگونه در بدن تولید می‌شود:
1- بدن به طور طبیعی کلسترول تولید می‌کند. کبد به عنوان کارخانه اصلی سازنده کلسترول، روزانه حدود 1000 میلی‌گرم از آن را تولید می‌کند و می‌تواند کلسترول را از خون بگیرد یا به داخل خون بفرستد.
2- کلسترول از طریق غذای مصرفی نیز به بدن وارد می‌شود. این غذاها شامل گوشت قرمز، مرغ، ماهی و لبنیات هستند.
انجمن قلب آمریکا توصیه می‌کند که هر فرد باید در روز کمتر از 300 میلی‌گرم کلسترول مصرف کند تا از بیماری‌ها دور بماند. همچنین لازم به ذکر است که میوه‌ها، سبزیجات، روغن‌های گیاهی، غلات و آجیل کمترین مقدار کلسترول را دارند، در حالی که زرده تخم‌مرغ و گوشت‌ها بیشترین مقدار کلسترول را در خود دارند.
بدن ما به کلسترول نیاز دارد تا بتواند وظایف خود را به درستی انجام دهد.
نسبت کلسترول غذایی عمدتاً از طریق گوشت، جگر، مغز، تخم‌مرغ و لبنیات به بدن می‌رسد. غذاهای گیاهی هیچ گونه کلسترولی ندارند. بعد از خوردن غذا، کلسترول از روده جذب شده و همراه با تری‌گلیسیریدها درون یک پوشش پروتینی به نام کیلومیکرون بسته بندی می‌شود.
مقدار زیاد کلسترول LDL که به “کلسترول بد” معروف است، با بیماری‌های قلبی ارتباط دارد. این نوع کلسترول روی دیواره رگ‌ها جمع می‌شود و موجب تشکیل پلاک‌های کلسترولی می‌شود. با گذشت زمان، این پلاک‌ها باعث ضخیم شدن دیواره رگ و باریک شدن مسیر عبور خون می‌شوند. این فرآیند به تصلب شرائین (آتِرو اِسکلِروسیس) معروف است.
کلسترول، HDL، LDL و تری‌گلیسیرید
کلسترول در خون حل نمی‌شود و باید به وسیله لیپوپروتئین‌ها به سلول‌ها منتقل شود. (لیپوپروتئین‌ها ترکیبی از پروتئین و چربی هستند و چربی‌ها را در خون جابجا می‌کنند). کلسترول برای کبد، نخاع و مغز ضروری است. این ماده در ساخت و نگهداری سلول‌ها، تعدادی هورمون، ساخت ویتامین D و جذب ویتامین‌های محلول در چربی نقش دارد. مقدار مناسب کلسترول باید کمتر از 200 میلی‌گرم در دسی‌لیتر باشد.
*HDL یا لیپوپروتئین با چگالی بالا به عنوان “کلسترول خوب” شناخته می‌شود. این نوع لیپوپروتئین پروتئین زیادی و کلسترول کمی دارد. HDL کلسترول را از خون می‌گیرد و به کبد می‌برد.
HDL از قلب محافظت می‌کند و مقدار کم آن (کمتر از 40 میلی‌گرم در دسی‌لیتر) می‌تواند یکی از عوامل ایجاد بیماری‌های قلبی باشد. مقدار مناسب HDL برابر یا بیشتر از 60 میلی‌گرم در دسی‌لیتر است.
LDL یا لیپوپروتئین با چگالی کم به عنوان “کلسترول بد” شناخته می‌شود. این نوع لیپوپروتئین حاوی مقدار زیادی کلسترول و مقدار کمی پروتئین است و وظیفه‌اش حمل کلسترول و سایر چربی‌ها در خون است.
افزایش LDL در خون می‌تواند سبب باریک و سخت شدن رگ‌های خون‌رسان به قلب و مغز شود و این موضوع می‌تواند باعث بروز بیماری‌های قلبی و مغزی گردد. مقدار مناسب LDL باید کمتر از 100 میلی‌گرم در دسی‌لیتر باشد.
منابع تری‌گلیسرید
تری‌گلیسیرید، چربی‌ای است که در غذاها وجود دارد. وقتی بدن کالری زیادی دریافت کند، آن را به تری‌گلیسیرید تبدیل کرده و در سلول‌های چربی ذخیره می‌کند. چاقی، عدم تحرک، سیگار کشیدن، مصرف الکل و رژیم غذایی پرکربوهیدرات باعث افزایش سطح تری‌گلیسیرید در خون می‌شوند. مقدار مناسب تری‌گلیسیرید باید کمتر از 150 میلی‌گرم در دسی‌لیتر باشد.
شخصی که سطح بالای تری‌گلیسیرید دارد، معمولاً LDL بالایی و HDL پایینی خواهد داشت.
برخی از آزمایش ها برای اندازه گیری کلسترول خون
1- نسبت HDL به LDL: برای مثال، اگر مقدار HDL خون کسی 50 میلی گرم در دسی لیتر و مقدار LDL آن 150 میلی گرم در دسی لیتر باشد، نسبت HDL به LDL برابر 0/33 خواهد بود. اگر این نسبت بیشتر از 0/4 باشد، یعنی وضعیت او طبیعی است.
2- لازم است که نسبت LDL به HDL به 2/5 به 1 برسد تا از تنگی رگ‌ها جلوگیری شود.
3- نسبت کلسترول به HDL: اگر کسی کلسترول کل خونش 200 میلی گرم بر دسی لیتر باشد و HDL او 40 میلی گرم بر دسی لیتر باشد، نسبت کلسترول به HDL برابر 5 به 1 خواهد بود. برای جلوگیری از بیماری‌های قلبی، این نسبت باید کمتر از 3/5 به 1 باشد.
برای کاهش مقدار LDL چه باید کرد؟
از خوردن چربی‌ها و کلسترول زیاد پرهیز کنید.
از افزایش کالری که می‌خورید، اجتناب کنید.
ورزش و فعالیت بدنی را بیشتر کنید.
وزن خود را ثابت نگه دارید.
برای افزایش مقدار HDL به این نکات توجه کنید:
- حداقل 3 بار در هفته ورزش کنید و هر بار حداقل 20 دقیقه فعالیت داشته باشید.
- از چربی‌های اشباع (مانند گوشت‌ها و لبنیات پرچرب) و چربی های هیدروژنه (روغن نباتی جامد) دوری کنید.
- سعی نکنید با رژیم‌های غذایی خیلی کم کالری، وزن را سریع کاهش دهید. اجازه دهید با یک رژیم غذایی سالم، وزن کم شود.
برای کاهش کلسترول خون این موارد را رعایت کنید
1- به جای نشستن و تماشا کردن تلویزیون یا بازی‌های ویدیویی، در تیم‌های ورزشی شرکت کنید یا به کلاس‌های ورزشی بروید. به طور کلی، از نشستن طولانی مدت خودداری کنید.
2- تنقلات پرکالری و چرب و غذاهای آماده را کمتر بخورید.
3- مراقب باشید که چاق نشوید.
4- از نوشیدنی‌های الکلی پرهیز کنید.
برای کاهش تری گلیسیرید چه باید کرد؟
- ورزش نمایید.
- رژیم غذایی با چربی کم انتخاب کنید.
- از لبنیات کم‌چرب استفاده کنید.
- چربی‌های موجود در گوشت و پوست مرغ را دور بریزید.
- غذاهای خود را با روغن‌های گیاهی مانند کانولا، ذرت و زیتون بپزید.
- غذاهایی با فیبر زیاد بخورید.
- از شیرینی‌ها و نوشیدنی‌های شیرین دوری کنید.
- هیچ وقت الکل ننوشید.
- از پرخوری خودداری کنید.
- با چنگال و به آرامی غذا بخورید و به خوبی بجوید تا معده‌تان به شما بگوید دیگر سیر شده‌اید!
- وزن خود را در حالت متعادل نگه دارید.
در این رابطه بیشتر بخوانید: