«اُزون»: حدود ۹۸ درصد از اشعه‌های مضر خورشید را جذب کرده و مانند یک سپر از زندگی در زمین محافظت می‌کند.
از دهه ۱۹۵۰ میلادی، دانشمندان شروع به اندازه‌گیری میزان اُزون در جو کردند و نشانه‌هایی از وجود مشکلی بزرگ در این لایه به وجود آمد.
تصاویر هوایی نشان دادند که آسیب‌های وارد شده به این لایه به دلیل فعالیت‌های انسانی، به ویژه استفاده از گاز CFC بوده است. در سال ۱۹۸۷ یک توافقنامه به نام «پیمان مونترال» امضا شد که طبق آن کشورهای مختلف متعهد شدند به تدریج استفاده از گاز CFC و مواد صنعتی مضر را متوقف کنند.
جهان بعد از نابود شدن لایه ازون چگونه خواهد بود؟
اگر لایه اُزون وجود نداشت، نور ماورای بنفش خورشید به زمین می‌رسید و باعث سوختگی و آسیب به DNA تمام موجودات زنده، از جمله انسان‌ها می‌شد. همچنین سرطان پوست و مرگ و میر به شدت افزایش می‌یافت و ممکن بود عمر ما به اندازه‌ای نرسد که دلیل این موضوع را بفهمیم!
Carrie برخلاف میلش وقت زیادی را در فضای باز نمی‌گذارند. او صبح‌ها در دفتر کار می‌کند و عصرها با انجام کارهای خانه به سختی وقت برای گردش و تفریح در طبیعت پیدا می‌کند؛ اما امروز او تصمیم گرفته است که تغییر کند. او امروز وقت دارد و می‌خواهد در کنار ساحل و زیر آفتاب استراحت کند. او می‌داند که باید از کرم ضد آفتاب استفاده کند تا در پایان روز دچار آفتاب سوختگی نشود. اما نمی‌داند که همیشه یک لایه طبیعی ضد آفتاب وجود داشته که بدون آن، قرار گرفتن در زیر نور آفتاب برابر با سوختگی فوری است!
این ضد آفتاب طبیعی به نام لایه اُزون شناخته می‌شود. این لایه بیشتر اشعه UV خورشید را جذب کرده و مانع از رسیدن آن به زمین می‌شود. اگر لایه اُزون نبود، نور ماورای بنفش باعث سوختگی و آسیب به DNA همه موجودات زنده، از جمله انسان‌ها می‌شد؛ همچنین سرطان پوست و مرگ و میر به شدت افزایش می‌یافت و ممکن بود عمر ما آنقدر کوتاه باشد که دلیل این موضوع را نفرمائیم!
این رو هم بخون:
کابوسی برای زمین: نمایی از آن‌چه پس از ایجاد یک شعله خورشیدی اتفاق خواهد افتاد!
فقط چند روز پس از نابود شدن لایه اُزون، می‌تواند باعث مرگ بسیاری از گیاهان شود. انرژی نور خورشید از طریق فتوسنتز به انرژی شیمیایی تبدیل می‌شود و بدون گیاهان، منبع اصلی انرژی ما غیرقابل دسترسی خواهد شد. بنابراین زنجیره غذایی قطع می‌شود و گیاه‌خواران می‌میرند؛ انسان‌ها و گوشت‌خواران برای مدتی زنده می‌مانند، اما با گذشت زمان دیگر غذایی برایشان وجود نخواهد داشت و در نتیجه انقراض اتفاق می‌افتد.
اما این لایه دقیقاً چه کار می‌کند؟ لایه اُزون در فاصله ۱۵ تا ۳۰ کیلومتری سطح زمین واقع شده و مانند یک سپر عمل می‌کند. این لایه پر از گاز اُزون -که به آن O3 یا تری‌اکسیژن نیز می‌گویند- است. این گاز از مولکول‌های اکسیژن (O2) تشکیل شده است؛ به این صورت که در اثر نور خورشید، مولکول‌های O2 شکسته شده و هر اتم آزاد O با یک مولکول اکسیژن ترکیب شده و O3 را می‌سازد.
با وجود قدرت حفاظتی بالا، لایه اُزون پایداری زیادی ندارد و تحت تأثیر برخی مواد شیمیایی مانند کلوروفلوروکربن‌ها (CFC) می‌تواند تجزیه شود. CFCها در یخچال‌ها و سیستم‌های تهویه مطبوع و همچنین در قوطی‌های اسپری استفاده می‌شوند و وقتی آن‌ها به جو بالا می‌روند، فرایند ویرانگری برای لایه اُزون ایجاد می‌کنند.
CFCها در اثر نور UV شکسته شده و اتم‌های کلر آزاد می‌کنند؛ سپس کلر باعث می‌شود یکی از اتم‌های اُزون جدا شود. اگر یک اتم اکسیژن از اُزون حذف شود، چه اتفاقی می‌افتد؟ نتیجه این فرایند تولید اکسیژن خواهد بود.
CFCها می‌توانند به سرعت لایه اُزون را نابود کنند و به همین دلیل در دهه‌های اخیر، قوانین سختی برای محدود کردن و ممنوعیت استفاده از آن‌ها وضع شده است.
منبع : ایسنا