حملات گذرای ایسکمیک یا TIA چیست؟
وقتی که خون به مدت کوتاهی به بخشی از مغز نرسد، ممکن است علائمی شبیه به سکته مغزی ایجاد کند. اما دروغی که TIA ایجاد می‌کند این است که این علائم کمتر از ۲۴ ساعت باقی می‌مانند و به مرور زمان از بین می‌روند.
با اینکه TIA باعث نمی‌شود که علائم برای همیشه وجود داشته باشد، اما نشانه‌ای خطرناک برای احتمال بروز سکته مغزی است و نباید آن را نادیده گرفت.
دلایل حمله گذرای ایسکمی (TIA)
این مشکل معمولاً به یکی از دلایل زیر اتفاق می‌افتد:
کاهش جریان خون: در عروق باریک و شریان‌هایی که به مغز خون می‌رسانند، مانند شریان کاروتید.
حرکت لخته خون: از سایر نقاط بدن مانند قلب جدا شده و به مغز می‌رود و ممکن است شریان مغزی را مسدود کند.
مسدود شدن عروق کوچک در مغز: که به طور موقت جریان خون را متوقف می‌کند، معمولاً به دلیل وجود پلاک‌های چربی در عروق کوچک مغز.
علائم سکته خفیف چیست؟
علائم رایج سکته خفیف شامل:
- مشکل در صحبت کردن (آفازی)
- ضعف در عضلات گفتاری
- تغییر در بینایی
- گیجی
- مشکل در حفظ تعادل
- احساس سوزن سوزن شدن
- کاهش سطح هوشیاری
- سرگیجه
- بیهوش شدن
- سردرد شدید
- احساس غیرعادی در طعم‌ها
- احساس غیرعادی در بوها
- ضعف یا بی‌حسی در یک سمت بدن یا صورت
اگر هر یک از این علائم را تجربه کردید، فوری با اورژانس تماس بگیرید!
۱) مشکل موقت در صحبت کردن (آفازی موقت)
فردی که دچار TIA می‌شود ممکن است به طور موقت حس کند نمی‌تواند صحبت کند. بعد از گذراندن این حالت، ممکن است فرد بگوید که در زمان این حالت نمی‌توانسته کلمات را به یاد آورد. این مشکل همچنین می‌تواند شامل ناتوانی در فهمیدن صحبت‌های دیگران و حتی بیان درست کلمات باشد.
این وضعیت به عنوان آفازی موقت شناخته می‌شود و در بسیاری از موارد این تنها علامت سکته خفیف است! اگر این ناحیه مغز آسیب ببیند، فرد این علائم را نشان خواهد داد.
۲) نابینایی موقت
گاهی اوقات سکته خفیف باعث نابینایی موقت در یک یا هر دو چشم می‌شود. این حالت به نام amaurosis fugax معروف است. در اینجا بینایی فرد به طور ناگهانی مختل می‌شود و او ممکن است دنیا را خاکستری یا اشیاء را تار ببیند.
این وضعیت ممکن است چند ثانیه یا دقیقه باقی بماند و سپس به حالت عادی برگردد. قرار گرفتن در معرض نور شدید می‌تواند این عارضه را تشدید کند و فرد ممکن است نتواند کلمات را از روی کاغذ بخواند.
علت سکته خفیف چیست؟
لخته‌های خون اصلی‌ترین عامل سکته خفیف هستند. سایر عوامل شامل:
- فشار خون بالا
- آترواسکلروزیس (تصلب شرایین) که به دلیل رسوب مواد در عروق مغز اتفاق می‌افتد.
- بیماری‌های شریان کاروتید که ممکن است به مسدود شدن شریان‌های کاروتید منجر شود.
- دیابت
- بالا بودن کلسترول
مدت زمان سکته خفیف چقدر است؟
علائم سکته خفیف ممکن است در یک دقیقه به طور کامل از بین بروند! اما به طور کلی این علائم کمتر از ۲۴ ساعت ادامه دارند و فرد دیگر کاری با آن‌ها ندارد. معمولا وقتی شما به پزشک مراجعه می‌کنید، علائم از بین رفته‌اند.
“`html
بنابراین شما باید علائم و اتفاقاتی که برایتان پیش آمده را برای پزشک شرح دهید. در دوره سکته خفیف، علائم مشابه سکته ایسکمیک است. سکته ایسکمی یا انسدادی، شایع‌ترین نوع سکته است.
اگر فردی دچار سکته شده است چه کنیم؟
علائمی که به طور ناگهانی ظاهر می‌شوند می‌توانند نشانه‌ای از سکته باشند. این علائم را به یاد داشته باشید!
صورت: اگر لب‌های یک فرد نامتقارن باشد یا در زمان لبخند فقط یک سمت لبش باز شود، این یک نشانه خطر است.
دست: بی‌حسی، ضعف یا فلج در دست می‌تواند نشانه‌ای از خطر باشد. اگر مطمئن نیستید، از فرد بخواهید که دست‌هایش را بالا بیاورد. اگر نتوانست یا دستش افتاد، این نشانه‌ای است که باید جدی گرفته شود.
تکلم و صحبت کردن: از فرد بخواهید یک جمله از شما را تکرار کند. اگر گفتارش ناواضح یا بریده بریده باشد و یا نتواند منظور شما را بفهمد، این یک هشدار برای سکته است!
زمان: اگر هر یک از علائم فوق را دیدید، فوراً اقدام کنید. زمان تماس با اورژانس ۱۱۵ است!
عوامل خطر برای سکته خفیف و سکته مغزی
فشار خون بالا یکی از بزرگ‌ترین عوامل خطر است. فشار خون می‌تواند به دیواره داخلی رگ‌ها آسیب بزند. این آسیب ممکن است باعث ایجاد آترواسکلروزیس شود، که یعنی لخته ای در دیواره رگ‌ها ایجاد می‌شود و اگر رگ بترکد، خونریزی رخ می‌دهد. این انسدادهای عروقی می‌توانند باعث سکته خفیف نیز بشوند.
اگر پزشک به شما گفته که فشار خون بالایی دارید، باید فشار خون خود را به طور مرتب تحت نظر داشته باشید. این کار باید همیشه انجام شود و فشار را به طور مداوم اندازه‌گیری نمایید، بنابراین بهتر است یک دستگاه فشار خون خانگی برای خود تهیه کنید.
بعضی از افراد در موقعیت‌هایی که پزشک فشار خونشان را اندازه‌گیری می‌کند، به دلیل اضطراب فشار خون بالاتری نشان می‌دهند، که این را “سندروم روپوش سفید” یا “سندروم وایت کت” می‌نامند!
سندروم روپوش سفید چیست؟
به همین دلیل بهتر است فشار خون خود را در خانه به طور مرتب اندازه‌گیری کنید. این کار به پزشک کمک می‌کند تا فشار خون طبیعی شما را بهتر بشناسد. اگر در خانه دستگاه فشار خون دارید و علائم زیر را داشتید، باید فوراً فشار خون خود را بسنجید:
- سرگیجه
- تهوع
- عدم تعادل
- مشکل در راه رفتن
اگر دستگاه سنجش فشار خون در خانه ندارید، باید بلافاصله به پزشک مراجعه کنید. در مواقع اضطراری‌تر، با اورژانس تماس بگیرید.
دیگر عوامل خطر:
دیگر عوامل خطر برای سکته خفیف شامل:
- کلسترول بالا
- دیابت
- سیگار کشیدن
- چاقی
- فیبریلاسیون دهلیزی
بر اساس تحقیقات اخیر:
مردان نسبت به زنان بیشتر دچار سکته خفیف می‌شوند. افراد مسن‌تر نیز بیشتر از افراد جوان‌تر در معرض خطر سکته خفیف هستند.
سکته خفیف چگونه تشخیص داده می‌شود؟
تشخیص سکته مغزی خفیف:
هرچند سکته خفیف به آسیب دائمی مغز منجر نمی‌شود، ولی باید در صورت مشاهده علائم، اقدامات پزشکی انجام شود. زیرا علائمی که مشاهده می‌کنید ممکن است ناشی از سکته مغزی باشد! تشخیص سکته خفیف از سکته مغزی می‌تواند برای شما دشوار باشد و نیاز به ارزیابی و معاینه پزشکی دارد.
برخلاف سکته خفیف، سکته مغزی آسیب دائمی در مغز ایجاد می‌کند. این آسیب می‌تواند به بافت مغز صدمه زده و باقی بماند. با این حال، علائم سکته ممکن است به مرور زمان بهبود یابند.
تنها راه دقیق برای تشخیص درست بین سکته خفیف و سکته مغزی، ارزیابی تصویر مغز با استفاده از سی تی اسکن CT یا ام آر آی MRI است. معمولاً آسیب‌های ناشی از سکته در مغز تا ۲۴ تا ۴۸ ساعت بعد از اتفاق در سی تی اسکن مشخص نمی‌شود. پس از این زمان، آسیب‌ها بهتر مشخص خواهند شد. بنابراین، بهترین روش برای تشخیص، ام آر آی MRI است که بافت مغز را…
“““html
این موضوع را به خوبی نشان می دهد.
برای درک بهتر دلیل سکته یا سکته خفیف، پزشک ممکن است از شما بخواهد سونوگرافی کاروتید انجام دهید. در این آزمایش، گرفتگی عروق و لخته‌های موجود به وضوح نمایان می‌شود. این کار به پزشک کمک می کند تا از وجود یا عدم وجود گرفتگی در رگ کاروتید مطمئن شود. همچنین ممکن است نیاز به اکوکاردیوگرافی (اکوکاردیوگرام) برای شما باشد که در آن از وضعیت قلب و احتمال وجود لخته یا گرفتگی در قلب مطمئن می‌شوند.
چگونه سکته خفیف درمان می‌شود؟
برای درمان سکته خفیف روش‌های مختلفی وجود دارد. سکته‌های خفیف عموماً آسیب یا ناتوانی جدی برای فرد ایجاد نمی‌کنند، اما می‌توانند نشانه‌ای از سکته‌های بعدی باشند. درمان سکته خفیف بر اساس بازگرداندن و بهبود جریان خون به مغز انجام می‌گیرد.
این درمان‌ها نیاز به شناسایی علت دقیق سکته دارند. به همین دلیل پزشک باید علت آن را پیدا کرده و به درمان آن بپردازد. برای مثال، اگر مشکل از قلب نشأت گرفته باشد، درمان آن با درمانی که برای گرفتگی عروق مغزی استفاده می‌شود، متفاوت خواهد بود.
روش‌های درمان سکته مغزی شامل:
- دارو درمانی
- جراحی
- اصلاح شیوه زندگی
- داروهای ضد پلاکت
داروهای ضد پلاکت کمک می‌کنند که پلاکت‌های خون کمتر به هم بچسبند و به این ترتیب احتمال تشکیل لخته خون کم می‌شود.
این داروها معمولاً شامل:
- آسپرین (Aspirin)
- کلوپیدوگرل (Clopidogrel)
- پراسوگرل
- دی‌پیریدامول (Dipyridamole)
- داروهای ضد انعقاد خون
این داروها مانع از ایجاد لخته خون در رگ‌ها شده و به بسته شدن آن‌ها کمک نمی‌کنند.
این دسته داروها شامل:
وارفارین (Warfarin)
ریواروکسابان (Rivaroxaban)
آپیکسابان (Apixaban)
اگر داروی وارفارین مصرف می‌کنید، حتما باید تحت نظر پزشک باشید تا دوز مناسب را دریافت کنید.
مداخله کم تهاجمی شریان کاروتید (آنژیوپلاستی کاروتید)
این یک عمل جراحی است که به پزشک اجازه می‌دهد به شریان کاروتید دسترسی پیدا کند. آنژیوپلاستی کاروتید و استنت‌گذاری (CAS) معمولاً با یک برش کوچک انجام می‌شود و در طی آن بیماران داروهای مسکن دریافت می‌کنند. پزشک در ناحیه کشاله ران برش کوچکی می‌زند و یک کاتتر (لوله انعطاف‌پذیر) را به درون شریان فمورال (شریانای که در ران قرار دارد) وارد می‌کند.
سپس با دقت آن را به محل انسداد در شریان کاروتید در گردن منتقل می‌کند. تصاویر اشعه ایکس به پزشک کمک می‌کند تا شریان‌ها را ببیند و موقعیت دقیق را شناسایی کند.
سپس پزشک یک سیم را از طریق کاتتر به محل انسداد می‌فرستد. در انتهای این سیم یک بالون کوچک وجود دارد که بر دیواره داخلی شریان فشار وارد می‌کند. این عمل باعث باز شدن شریان‌ها شده و اجازه می‌دهد خون بیشتری به مغز برسد.
همچنین ممکن است یک استنت (لوله سیمی توری) در محل انسداد قرار داده شود، که این استنت در زمان قرار دادن بالون وارد می‌شود و پس از گسترش با بالون در محل انسداد باقی می‌ماند. این استنت کمک می‌کند تا شریان باز بماند و پزشک سپس بالون را خارج می‌کند.
جراحی
نکته مهم اینست که فرد ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد تا از بروز سکته‌های مغزی آینده جلوگیری کند. اگر شریان کاروتید به شدت تنگ شده باشد، پزشک ممکن است به جای آنژیوپلاستی گردن، جراحی به نام اندآرکتومی کاروتید را انجام دهد.
در این جراحی، پزشک شریان کاروتید را از چربی‌ها و لخته‌ها پاک می‌کند تا خون به راحتی جریان یابد. این کار به کاهش خطر سکته مغزی یا سکته خفیف کمک می‌کند.
اصلاح سبک زندگی
تغییر در سبک زندگی نیز برای جلوگیری از سکته‌های آینده بسیار حائز اهمیت است، چرا که ممکن است داروها به تنهایی کافی نباشند.
برای مثال، اگر شما فشار خون بالایی داشته باشید، حتی با مصرف داروها، اگر به رژیم غذایی پرنمک ادامه دهید، نمی‌توانید انتظار بهبودی داشته باشید.
این تغییرات در سبک زندگی شامل:
- ورزش منظم
- کاهش وزن
- خوردن میوه و سبزیجات به طور مرتب
- کاهش مصرف شیرینی و غذاهای سرخ شده
- خواب کافی
“`
- کاهش استرس
- مدیریت منظم بیماری‌های پزشکی مانند: دیابت، فشار خون بالا، کلسترول بالا و…
چگونه می‌توانیم از سکته خفیف جلوگیری کنیم؟
سکته خفیف و انواع دیگر سکته‌ها ممکن است گاهی پیش بیایند. اما می‌توانید اقداماتی انجام دهید تا از بروز آن‌ها جلوگیری کنید.
این نکات را برای پیشگیری از سکته رعایت کنید:
- از سیگار کشیدن خودداری کنید.
- در معرض دود سیگار دیگران هم قرار نگیرید!
- یک رژیم غذایی متعادل با میوه و سبزیجات کافی داشته باشید.
- وزن خود را در محدوده‌ی سالم نگه دارید.
- به طور منظم ورزش کنید.
- از مصرف الکل پرهیز کنید.
- سطح دیابت خود را تحت کنترل داشته باشید.
- از مصرف داروهای غیرمجاز دوری کنید.
- کلسترول و چربی‌های ناسالم را محدود کنید: مخصوصاً از فست فودها بپرهیزید.
- اطمینان حاصل کنید که فشار خون شما در حد نرمال است.