نشانه‌ها و علامت‌های بیماری وبا
با رضیم همراه باشید تا به بیماری وبا بیشتر آشنا شوید.
وبا چیست؟
وبا یک بیماری است که باعث اسهال شدید می‌شود. نشانه‌های این بیماری به خاطر سمی است که میکروب‌ها در روده افراد مبتلا تولید می‌کنند. وبا به طور ناگهانی شروع می‌شود و با اسهال بسیار آبکی همراه است. اگر درمان به موقع انجام نشود، فرد به خاطر از دست دادن آب و املاح، دچار کم آبی شدید می‌شود و این ممکن است منجر به مرگ او گردد.
وبا یکی از بیماری‌های قدیمی و واگیر است و اولین بار در سال 1344 در کشور ما شیوع پیدا کرد. از آن زمان، این بیماری به طور مداوم در کشور وجود داشته و تاکنون 12 بار شیوع های بزرگ داشته است. میزان کشندگی این بیماری متغیر بین صفر تا 28 در هزار گزارش شده است.
عامل بیماری وبا چیست؟
- عامل این بیماری، میکروب ویبریوکلرا است که بیشتر در هند، بنگلادش و پاکستان شایع است. همچنین این میکروب در مناطقی که با بلایای طبیعی مانند سیل و زلزله روبه‌رو هستند، می‌تواند به سرعت شیوع پیدا کند. ویبریوکلرا هیچ ناقلی در غیر از انسان ندارد.
- وبا علاوه بر اینکه به سرعت می‌تواند فرد را مبتلا کرده و باعث مرگ او شود، دارای تأثیرات اجتماعی، اقتصادی و سیاسی زیادی نیز هست.
- حدود 2 تا 5 درصد افراد مبتلا به وبا دچار اسهالی می‌شوند که شبیه آب برنج است و معمولاً بوی خاصی ندارد یا گاهی بوی ماهی می‌دهد.
- علائم دیگر بیماری وبا شامل اسهال شدید آبکی، استفراغ بدون احساس تهوع قبلی و تشنگی زیاد است.
- نکته مهم این است که در بیماری وبا، معمولاً دل درد یا دل پیچه وجود ندارد.
- کارشناسان بهداشتی توصیه می‌کنند اگر علائم فوق را مشاهده کردید، حتماً سریعاً به نزدیک‌ترین مرکز درمانی مراجعه کنید.
- اسهال آبکی فراوان که در بیماران مبتلا به وبا رخ می‌دهد می‌تواند منجر به کم‌آبی و از دست دادن املاح بدن شود و اگر این کمبود به سرعت جبران نشود، ممکن است باعث مرگ بیمار گردد.
- استفاده از آب و غذای آلوده، اصلی‌ترین راه ابتلا به این بیماری است.
- خوردن میوه و سبزیجات نشسته، یخ‌هایی که از آب آلوده درست شده‌اند و شنا کردن در آب آلوده می‌تواند فرد را به میکروب وبا آلوده کند.
- غفلت از شستن سبزیجات و میوه‌ها، مصرف یخ غیربهداشتی، عدم شستن دست‌ها پس از رفتن به دستشویی یا قبل از خوردن غذا و نوشیدن آب‌میوه غیربهداشتی، می‌تواند باعث ابتلا به بیماری‌های عفونی از جمله وبا شود.
- برخی از مبتلایان هیچ علامتی ندارند و تنها میکروب را منتقل می‌کنند؛ به این افراد «حاملین سالم» گفته می‌شود. حاملین سالم می‌توانند تا هشت روز پس از بهبود، میکروب را به دیگران منتقل کنند.
- لباس‌های آلوده در محیط مرطوب می‌توانند برای چند روز تا چند هفته، میکروب وبا را حمل کنند. همچنین، مخازن آب می‌توانند تا دو هفته و آب دریا تا چهار روز، عامل بیماری وبا را به همراه داشته باشند.
- افرادی که به بیماری وبا مبتلا شده و بهبود می‌یابند، طی یک ماه می‌توانند میکروب را به دیگران منتقل کنند.
- مراقبت از افرادی که با بیمار در تماس بوده‌اند، تا پنج روز بعد توصیه می‌شود.
- برای تشخیص بیماری وبا، باید از مدفوع بیمار نمونه‌برداری شود و به آزمایشگاه ارسال گردد.
علائم بیماری وبا
- ۷۵ درصد از افرادی که به عفونت مبتلا هستند، هیچ علامتی از بیماری ندارند. ۲۰ درصد از آنها دچار اسهال می‌شوند که نمی‌توان مشخص کرد که به چه دلیلی است و تنها ۲ تا ۵ درصد از افراد علائم خاص وبا را نشان می‌دهند.
- اولین چیزی که بیماران احساس می‌کنند، سنگینی و صدا کردن شکم است. از نشانه‌های بیماری می‌توان به اسهال شدید و ناگهانی اشاره کرد که دلیل آن ورود میکروب و ترشح سموم و تأثیر آن بر دستگاه گوارش است. بیمار همچنین از درد شکمی، ضعف و بی‌حالی شکایت دارد. اما معمولاً تب وجود ندارد و در اثر اسهال، مایعات و املاح بدن کم می‌شود که می‌تواند به مرگ بیمار منجر شود.
- در بیماری وبا، اسهال به شکل آبی مشابه برنج است.
- علائم و نشانه‌ها در کودکان زیر دو سال، در صورت کم‌آبی، می‌تواند شامل تب، تشنج، کاهش قند خون و کم شدن هوشیاری باشد.
نحوه برخورد با بیمار مشکوک به وبا
در شرایط عادی، بیشتر بیماران را می‌توان با مایعات خوراکی و آنتی‌بیوتیک مناسب درمان کرد. اما در مواقعی که بیماری گسترش یافته است، بهتر است بیماران در بیمارستان تحت مراقبت قرار گیرند. گاهی اوقات بیمار آنقدر مایعات از دست می‌دهد که نمی‌توان کمبود را با مایعات خوراکی جبران کرد و نیاز به روش‌های تزریقی (سرم درمانی) خواهد داشت.
روش‌های پیشگیری از وبا
- بهترین راه برای جلوگیری از انتشار بیماری، کنترل راه‌های انتقال و استفاده از روش‌هایی است که عامل بیماری را از بین ببرد.
- خوردن غذاهای کاملاً پخته و داغ و همچنین شستن خوب ظروف و لوازم مورد استفاده برای کنترل بیماری بسیار مهم است.
- دفع بهداشتی فضولات انسانی: استفاده از توالت‌های بهداشتی و ضدعفونی کردن آنها با شیرآهک ۲۰ درصد از موارد ضروری است.
- بعد از هر بار استفاده از toilet حتماً دستان خود را با آب و صابون بشویید.
- آب تصفیه نشده را به مدت یک دقیقه بجوشانید یا به آن ترکیبات کلر اضافه کنید. هنگام مسافرت سعی کنید از بطری‌های آب پلمب شده و استاندارد استفاده کنید.
- قبل از خوردن میوه‌ها و سبزیجات، آنها را بشورید تا از مواد زائد و گل و لای پاک شوند. می‌توانید به مدت پنج دقیقه میوه و سبزیجات را در محلول آب (پنج لیتر) و ۱۵ قطره مایع ظرفشویی نگهداری کنید و سپس دوباره با آب تمیز بشویید.
- در زمان شیوع وبا از مواد اسیدی مانند آبلیمو و آبغوره استفاده کنید.
مجلّه اینترنتی رضیم
مرجان امینی