پنومونی (ذات الریه) چیست ؟
ذات الریه یک عفونت است که ریه‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در این عفونت، کیسه‌های ریه به نام آلوئول‌ها ملتهب شده و ممکن است با مایعات یا چرک پر شوند.
وقتی عفونت رخ می‌دهد، علائمی مانند تب، سرفه و مشکلاتی در تنفس ظاهر می‌شود.
این عفونت برای کودکان و افراد مسن بسیار خطرناک است، زیرا این گروه‌ها معمولا سیستم ایمنی ضعیف‌تری دارند و ممکن است مشکلات سلامتی دیگری هم داشته باشند.
پنومونی ممکن است به دلیل باکتری‌ها، قارچ‌ها یا ویروس‌ها ایجاد شود. شناسایی عامل ایجادکننده این عفونت بسیار مهم است، زیرا درمان آنها متفاوت است.
عفونت ریه چگونه ایجاد می‌شود ؟
عفونت ریه می‌تواند به دلیل تنفس میکروارگانیسم‌ها اتفاق بیفتد. در موارد نادر، ممکن است منبع عفونت ریه در قسمتی از بدن باشد و از طریق جریان خون به ریه‌ها منتقل شود.
اگر به هر دلیلی، مثلاً در اثر استفراغ، بخشی از محتویات معده به ریه‌ها برود، می‌تواند موجب التهاب ریه‌ها شود، زیرا میکروارگانیسم‌ها از این طریق وارد ریه‌ها می‌شوند.
پنومونی باکتریایی
ذات الریه ناشی از باکتری به آن پنومونی باکتریایی می‌گویند. انواع مختلفی از باکتری‌ها وجود دارند که ممکن است باعث این نوع پنومونی شوند، اما رایج‌ترین نوع آن Streptococcus pneumoniae است.
این نوع پنومونی هر سال حدود 900000 عفونت در دنیا ایجاد می‌کند و تقریباً 400000 نفر را به بیمارستان می‌برد.
علائم شایع پنومونی باکتریایی عبارتند از:
- درد در قفسه سینه
- تنگی نفس
- سرفه با خلط زرد یا سبز رنگ
- لرز
- تب
- خستگی
پنومونی باکتریایی برای درمان نیاز به آنتی بیوتیک دارد. بهترین حالت آن است که آنتی بیوتیک دقیقا با نوع خاص باکتری همخوانی داشته باشد. همچنین ممکن است از استروئیدها برای بهبود تنفس استفاده شود.
این نوع پنومونی به عنوان “پنومونی اکتسابی در جامعه” نیز شناخته می‌شود، اما اگر به دلایل دیگر در بیمارستان ایجاد شود، معمولاً به آن “ذات الریه وابسته به بیمارستان” یا “ذات الریه وابسته به تهویه” می‌گویند. با این حال، همه این انواع پنومونی می‌توانند ذات الریه ویروسی هم باشند.
پنومونی (ذات الریه) ویروسی
حدود 30٪ از موارد پنومونی، ویروسی هستند. این نوع پنومونی معمولاً به عنوان یک عفونت ثانویه به دنبال ویروس‌های دیگر مانند آنفلوانزا، کرونا ویروس و دیگر ویروس‌ها ایجاد می‌شود.
این ویروس‌ها از طریق قطرات هوا پخش می‌شوند. برای مثال، عطسه یا سرفه ممکن است باعث پراکنده شدن قطرات حاوی ویروس در هوا شود یا ویروس می‌تواند روی یک سطح بنشیند و در پی آن دست‌های فردی که آن سطح را لمس می‌کند، به بینی یا دهان خود منتقل شود.
علائم ذات الریه ویروسی مشابه هستند، اما تفاوت‌هایی نیز وجود دارد:
- سرفه خشک (معمولاً در ذات الریه ویروسی خلط تولید نمی‌شود)
- تب
- لرز
- درد در قفسه سینه
- تنگی نفس
در حالی که پنومونی باکتریایی با آنتی بیوتیک‌ها درمان می‌شود، این درمان در مورد پنومونی ویروسی کارساز نیست.
ویروس‌ها به آنتی بیوتیک‌ها پاسخ نمی‌دهند و ممکن است گاهی اوقات داروهای ضد ویروسی تجویز شود.
به عنوان مثال اگر پنومونی به دلیل آنفلوانزا ایجاد شده باشد، داروهایی مانند اوسلتامیویر (تامیفلو) یا زانامیویر (Relenza) ممکن است به بهبود وضعیت کمک کند.
اگر پنومونی به طور ثانویه به RSV باشد، ممکن است ریباویرین (ویرازول) تجویز شود.
تجویز شود.
پنومونی (ذات الریه) قارچی
ذات الریه قارچی تقریباً به اندازه پنومونی باکتریایی و ویروسی شایع نیست. این نوع ذات الریه عموماً در افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند یا بیماری‌های مزمنی دارند، بوجود می‌آید.
پنومونی قارچی زمانی اتفاق می‌افتد که یک اسپور قارچی وارد ریه‌ها شود و شروع به رشد کند.
رایج‌ترین انواع پنومونی قارچی شامل:
ذات الریه پنوموسیتیس. این نوع پنومونی به خاطر قارچ Pneumocystis jirovecii ایجاد می‌شود.
این بیماری معمولاً در کسانی که سیستم ایمنی آنها تحت تأثیر قرار گرفته رخ می‌دهد، مانند افراد مبتلا به ویروس نقص ایمنی انسانی (HIV)، بیماری نقص ایمنی اکتسابی (AIDS)، افرادی که پیوند عضو دارند یا تحت درمان سرطان هستند.
کوکسیدوئیدومیکوز. قارچ‌هایی که مسئول این نوع خاص پنومونی هستند Coccidioides نامیده می‌شوند و معمولاً در مناطق غرب تگزاس، جنوب آریزونا، جنوب غربی نیومکزیکو و کالیفرنیای مرکزی دیده می‌شوند.
هیستوپلاسموزیس. این نوع عفونت ناشی از قارچ هیستوپلاسما کپسولاتوم است که در دره‌های رودخانه می‌سی‌سی‌پی و اوهایو وجود دارد و توسط قطرات ناشی از خفاش‌ها و پرندگان منتقل می‌شود.
خوشبختانه کمتر از پنج درصد افرادی که به مقدار کم با این نوع قارچ‌ها مواجه می‌شوند به ذات الریه مبتلا می‌شوند، اما در معرض قرار گرفتن زیاد منجر به بیماری در بیشتر افراد خواهد شد.
کریپتوکوکوس. این قارچ (Cryptococcus) در خاک یافت می‌شود و غالباً افراد با سیستم ایمنی ضعیف در معرض خطر ابتلا به این عفونت قرار دارند.
تفاوت ذات الریه ویروسی و باکتریایی
ذات الریه باکتریایی به عنوان “پنومونی متداول” شناخته می‌شود.
ذات الریه ویروسی به عنوان یک عفونت ثانویه به وجود ویروس‌های دیگر مثل آنفلوانزا و کرونا ویروس ایجاد می‌شود.
پنومونی ویروسی ممکن است از طریق لمس اشیاء هم منتقل شود.
عفونت ریوی چگونه درمان می‌شود؟
این بیماری می‌تواند به صورت سرپایی یا بستری درمان شود.
درمان شامل استفاده از آنتی بیوتیک‌ها، فیزیوتراپی قفسه سینه و در برخی موارد اکسیژن است.
اگر در ۲ تا ۳ ماه گذشته به کشورهای دیگر سفر کرده‌اید، مهم است که این موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید.
شاید نوع میکروبی که منجر به بیماری شما شده نیاز به درمان متفاوتی داشته باشد.
بسته به نوع و شدت بیماری، ممکن است از درمان‌های خوراکی یا تزریقی استفاده شود.