موضوع این مقاله به مقایسه تیرآهن و تیر ورق می‌پردازد. به طور کلی، هر دو نوع تیر برای تحمل بارهای عمودی ساختمان‌ها استفاده می‌شوند، اما اصلی‌ترین تفاوت آن‌ها در روش ساختشان است. اگر شما هم در این زمینه کار می‌کنید، بهتر است با مهم‌ترین نکاتی که تیر ورق را از تیرآهن متفاوت می‌کند، آشنا شوید:
تیرآهن چیست؟
تیرآهن، یک نوع مقطع فلزی معروف‌تر از تیر ورق است که کاربردهای عمومی بیشتری دارد. تیرآهن هم در ساختمان‌های فلزی و هم در سازه‌های بتنی به کار می‌رود. این تیر از دو بال و یک قسمت میانی به نام جان تشکیل شده و از نظر شکل ظاهری به دو نوع H و I تقسیم می‌شود. تیرآهن‌ها بر اساس استانداردهای مختلف در 4 نوع زیر دسته‌بندی قرار می‌گیرند:
- تیرآهن IPE (معمولی)
- تیرآهن INP (بال شیب‌دار)
- تیرآهن IPB (هاش)
- تیرآهن CNP (لانه زنبوری)
تیر ورق چیست؟
تیر ورق هم مانند تیرآهن از دو بال و یک جان تشکیل شده است، اما بال‌ها عمود بر جان آن قرار دارند و به صورت سفارشی ساخته می‌شوند. از آنجا که تیرآهن‌ها معمولاً به صورت آماده وجود دارند، ممکن است در بعضی پروژه‌ها تیرآهن مورد نظر در نقشه موجود نباشد، بنابراین مهندسان مجبور به استفاده از تیر ورق سفارشی می‌شوند. لذا می‌توان گفت که یکی از ویژگی‌های مهم تیر ورق، قابلیت سفارش آن در اندازه و ضخامت دلخواه است.
تیر ورق عمدتاً در ساخت پل‌ها، صنایع کشتی‌سازی و پروژه‌های نفت و گاز استفاده می‌شود. برای ساخت تیر ورق از ورق سیاه استفاده می‌شود و برای برآورد هزینه ساخت آن، بهتر است از قیمت روز ورق سیاه مطلع باشید.
تیر ورق از چه اجزایی تشکیل شده است؟
معمولاً تیر ورق از اجزای زیر به وجود می‌آید:
- تیغه یا جان تیر (web plate)
- بال تیر (flanges plate)
- استیفنرها یا سخت‌کننده‌ها (stiffeners)
همان‌طور که در تصویر مشاهده می‌کنید، تیر ورق علاوه بر جان و بال دارای یک بخش دیگر به نام سخت‌کننده است که بیشتر در سازه‌هایی با دهانه بزرگ (حدود 20 متر و بیشتر) استفاده می‌شود. وظیفه این بخش اصلی، افزایش توان سازه‌ای تیر و جلوگیری از آسیب‌دیدگی به دلیل فشار است. سخت‌کننده‌ها برای انتقال نیروهای وارده به بال تیر به کار می‌روند. استیفنرها معمولاً به دو صورت عمودی و افقی وجود دارند.
سخت‌کننده عمودی چیست؟
این نوع سخت‌کننده، به سخت‌کننده عرضی نیز معروف است و به صورت عمود بر بال تیر ورق قرار می‌گیرد و شامل دو نوع است:
سخت‌کننده عمودی انتهایی
این سخت‌کننده در دو انتهای تیر ورق قرار دارد و باعث انتقال بارهای وارده از تیر به تکیه‌گاه‌ها می‌شود. این بخش از آسیب به انتهای تیر ورق جلوگیری می‌کند.
سخت‌کننده عمودی میانی
اگر ضخامت بدنه تیر کمتر از 1.85 برابر عمق آن باشد، خطر تخریب به وجود می‌آید که این سخت‌کننده نقش جلوگیری از این آسیب را ایفا می‌کند.
سخت‌کننده افقی تیر ورق چیست؟
این سخت‌کننده‌ها به موازات بال تیر قرار دارند و به آن‌ها سخت‌کننده طولی نیز می‌گویند. این نوع سخت‌کننده‌ها به افزایش مقاومت تیغه و بدنه در برابر فشار کمک می‌کنند. آن‌ها نیز به دو نوع پیوسته و ناپیوسته تقسیم می‌شوند که هر یک وظیفه خاص خود را دارند.
سخت‌کننده افقی پیوسته
این سخت‌کننده‌ها فشارها و بارهای وارده از طرف بال‌ها و تیغه را کاهش داده و تمامی سخت‌کننده‌های عرضی را به هم متصل می‌کنند.
سخت‌کننده افقی ناپیوسته
سخت‌کننده افقی ناپیوسته در بین سخت‌کننده‌های تراورس قرار می‌گیرد و هیچ تماسی با آن‌ها ندارد. این سخت‌کننده‌ها تنها به بدنه یا تیغه مقاومتی برای کمانش می‌دهند و هیچ نیرویی را تحمل نمی‌کنند.
تفاوت تیرآهن و تیر ورق در یک نگاه
اولین تفاوت مهم این دو محصول، نحوه ساخت آن‌ها است. تیرآهن‌ها به طور پیش‌ساخته و طبق استانداردهای خاص تولید می‌شوند، اما تیر ورق بر اساس ضخامت و اندازه‌ای که مشتری می‌خواهد ساخته می‌شود. تفاوت‌های دیگر این دو محصول را می‌توانید در جدول زیر مشاهده کنید:
| تیرآهن | تیر ورق |
| هزینه تولید پایین | هزینه تولید بالا |
| استفاده آسان | استفاده محدود |
| حمل و نقل آسان | حمل و نقل دشوار به خاطر وزن زیاد |
| تولید به روش نورد گرم و یکپارچه | تولید به روش جوشکاری ورق‌ها یا با پیچ و پرچ |
| دارای ۲ بال و یک جان | علاوه بر بال و جان، دارای استیفنر یا سخت‌کننده |
| کاربرد وسیع در پروژه‌ها | به عنوان عضو افقی برای تحمل بارها در کف یا سقف |
| سایز مناسب | بزرگ‌تر از تیرآهن‌ها |
در نهایت، به خاطر وجود عضو استیفنر، تیر ورق استحکام بیشتری نسبت به تیرآهن دارد و می‌تواند وزن بارهای سنگین‌تری را تحمل کند. بنابراین، بیشتر به عنوان یک پشتیبان برای تیرآهن‌های کوچک‌تر استفاده می‌شود.
همان‌طور که گفتیم، تیرآهن و تیر ورق هرکدام ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند. اما مهم‌ترین نکته‌ای که قبل از شروع پروژه باید به آن دقت کنید، قیمت آهن است. امروزه با پیشرفت تکنولوژی، می‌توانید به سادگی و با استفاده از روش‌های مختلف، از قیمت آنلاین آهن مطلع شوید.