بیماری تیروئید چشمی چیست و چه نشانه ای دارد؟
دکتر بهمنی کشکولی این بیماری را چنین تعریف می کند: تیروئید چشمی یک بیماری خودایمنی است. در این بیماری، بدن آنتی بادی‌هایی تولید می‌کند که به غده تیروئید و همچنین بافت‌های پشت و سطح چشم آسیب می‌زنند.
این مسئله باعث می‌شود که عضلات در پشت چشم‌ها بزرگ‌تر شوند و چربی‌ها افزایش یابند. در مراحل پیشرفته‌تر، چربی‌ها و عضلات ممکن است به بافت‌های فیبروزی تبدیل شوند و این تغییرات باعث بروز علائمی در بیمار می‌شود.
این علائم معمولاً شامل بیرون‌زدگی و زل‌زدن چشم و همچنین باز ماندن چشم‌ها هنگام خواب هستند. در مراحل بعدی، ممکن است فرد با مشکل دوبینی مواجه شود و در موارد شدیدتر، احتمال از بین رفتن بینایی وجود دارد.
این چشم پزشک همچنین می‌گوید: در برخی موارد، در مراحل اولیه، ممکن است فرد احساس جسم خارجی در چشم خود داشته باشد و هنگام پلک زدن درد و ناراحتی حس کند. این علائم هم جزو نشانه‌های اولیه تیروئید چشمی هستند. بنابراین، افرادی که مبتلا به اختلالات تیروئید هستند و چنین علائمی را تجربه می‌کنند، باید حتماً به متخصص مراجعه کنند تا بیماری در مراحل اولیه تشخیص داده شده و از پیشرفت آن جلوگیری شود.
چه کسانی به تیروئید چشمی مبتلا می شوند؟
اگر شما هم به پرکاری یا کم‌کاری تیروئید مبتلا هستید و نگران هستید که به تیروئید چشمی دچار شوید، باید بدانید که به گفته دکتر بهمنی، همه بیماران تیروئیدی به این مشکل مبتلا نمی‌شوند.
او توضیح می‌دهد: اگر بخواهیم فقط به علائم ظاهری مانند زل‌زدن و بیرون‌زدگی چشم‌ها نگاه کنیم، حدود یک‌سوم افرادی که مشکلات تیروئیدی دارند با این معضلات روبرو هستند، اما اگر عمیق‌تر بررسی کنیم، مثل استفاده از ام آر آی، می‌توان گفت که بیش از 90 درصد افراد درجاتی از تیروئید چشمی را دارند.
بنابراین، برخلاف نظری که قبلاً وجود داشت و فقط می‌گفتند که برخی از بیماران تیروئیدی به این بیماری مبتلا می‌شوند، امروز معلوم شده است که اگر به دقت بیشتری به دنبال این بیماری باشیم، می‌توانیم نشانه‌هایی از آن را در تمام این افراد پیدا کنیم.
این چشم پزشک تأکید می‌کند که پیشرفت بیماری بین افراد مختلف متفاوت است. اما این معنایش این نیست که تمام افرادی که در ام آر آی نشانه‌های این بیماری را دارند با مشکلات زل‌زدن نیز مواجه خواهند شد.
طبق اطلاعات به دست آمده، 10 درصد بیماران تیروئید چشمی فقط یک چشمشان درگیر علامت است، یعنی نشانه‌ها در یک چشم دیده می‌شوند و چشم دیگر تغییر خاصی ندارد.
روش درمان بیماری تیروئید چشمی
در مراحل اولیه بیماری تیروئید چشمی، اگر فرد احساس خشکی چشم کند یا زمانی که به نور لامپ نگاه می‌کند، احساس ناراحتی داشته باشد، استفاده از قطره‌های اشک مصنوعی می‌تواند کمک‌کننده باشد. همچنین، ژل‌ها و لوبریکنت‌های روغنی بسیار مؤثر هستند.
لوبریکنت‌های روغنی معمولاً مدت بیشتری کارایی دارند، اما می‌توانند باعث تاری دید شوند، بنابراین بهتر است فقط در شرایط بسیار شدید و در شب استفاده شوند.
در حالی که علائم بیماری در ماه‌های اولیه می‌توانند شدیدتر شوند، بعد از گذشت ۶ تا ۱۲ ماه، وضعیت چشم‌ها به تدریج بهتر می‌شود. اگر التهاب شدید در چشم وجود داشته باشد، پزشک ممکن است درمان‌های استروئیدی تجویز کند. داروهای استروئیدی می‌توانند به صورت خوراکی یا تزریق وریدی مصرف شوند.
استروئیدها در کاهش التهاب عضلات چشم مؤثر بوده و به حرکت آسان‌تر آنها کمک می‌کند و در نتیجه، علائم دوبینی کاهش خواهد یافت. این داروها همچنین در کاهش قرمزی چشم و ورم پلک‌ها نقش مهمی دارند. در موارد شدید تیروئید چشمی، استروئیدها می‌توانند به بازگشت بینایی به حالت طبیعی کمک کنند.
در صورتی که بیماری تیروئید چشمی شدت بیشتری داشته باشد، از روش‌های درمانی ترکیبی استفاده می‌شود. در این حالت، بیمار بجز استروئیدها، داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی و درمان با تابش هم دریافت می‌کند. با این حال، استروئیدها تأثیر خاصی در درمان بیرون‌زدگی چشم ندارند.
متاسفانه بعضی از افرادی که به این بیماری مبتلا می‌شوند، ممکن است با دو بینی دائمی یا تغییر در شکل چشم‌ها روبرو شوند. زمانی که التهاب چشم‌ها بهتر شد، برای این افراد ممکن است جراحی‌های ترمیمی پیشنهاد شود.
جراحی کاهش فشار چشم (Decompression): در این نوع جراحی، فضا در قسمت پشت چشم ایجاد می‌شود تا فشار بر روی عصب‌های چشم کاهش یابد. اگر چشم‌ها بیش از حد طبیعی بیرون زده باشند، این جراحی به بهتر بسته شدن چشم‌ها کمک می‌کند.
جراحی ماهیچه‌ی چشم: اگر دوبینی با استفاده از لنزهای مخصوص بهبود نیابد، این جراحی می‌تواند موثر باشد.
جراحی پلک: این جراحی برای محافظت از چشم‌ها انجام می‌شود.
اگر علائم بیماری تیروئید چشمی شدید شود، چه کار کنیم؟
فقط ۵ درصد از افرادی که به تیروئید چشمی مبتلا می‌شوند، دچار علائم شدید خواهند شد. در این حالت، پلک‌ها نمی‌توانند به درستی بسته شوند و این می‌تواند باعث آسیب رسیدن به قسمت جلویی چشم به نام قرنیه و احتمالاً آسیب بینایی شود. در موارد نادر، ممکن است عصب بینایی نیز آسیب ببیند و این می‌تواند منجر به نابینایی کامل شود. هرچه زودتر این مشکلات تشخیص داده شوند، درمان بهتر خواهد بود.
چه علائمی نیاز به مراجعه فوری به پزشک دارند؟
علائم این بیماری ممکن است در عرض چند روز یا چند هفته بدتر شوند. اگر تاری دید با پلک زدن یا پوشاندن چشم‌ها برطرف نشود، یا اگر فرد نتواند رنگ‌ها را به خوبی تشخیص دهد، یا دو بینی داشته باشد که برای جلوگیری از آن مجبور باشد سرش را به طرفین متمایل کند، باید حتماً به پزشک مراجعه کند.
بیماری‌های تیروئیدی معمولاً در افرادی با سابقه خانوادگی دیده می‌شوند، بنابراین اگر کسی از خانواده نسبت به این بیماری‌ها دارد، باید مرتب تحت نظر پزشک باشد. پزشک متخصص بهترین مشاوره و راهکارها را در این زمینه می‌تواند ارائه دهد.
آیا بیماری تیروئید چشمی بر کیفیت زندگی تاثیر دارد؟
این بیماری می‌تواند بر روی سلامت روان فرد تاثیر بگذارد و زندگی اجتماعی او را تحت شعاع قرار دهد. اگر سطح هورمون‌های تیروئیدی نوسان داشته باشد، روحیه افراد تغییر می‌کند و ممکن است فرد دچار عصبانیت و تندخویی شود. این شرایط تا زمانی که هورمون‌ها به حالت عادی بر نگردند، ادامه خواهد داشت.
فرد ممکن است به دلیل تغییر در ظاهر چشم‌هایش احساس ناکامی و کمبود اعتماد به نفس کند و از جامعه فاصله بگیرد. روابط کاری و شخصی فرد نیز ممکن است به شدت تحت تاثیر قرار گیرد، زیرا چهره و چشم‌ها نقش مهمی در ارتباطات اجتماعی دارند. درمان‌هایی مانند جراحی می‌توانند در بسیاری از موارد کمک‌کننده باشند و فرد باید تحت نظر پزشک متخصص باشد.