خواص اسارون و کاربرد این گیاه در صنعت داروسازی
گیاه دارویی اسارون که با نام علمی Asarum europaeum L شناخته می‌شود، یکی از گیاهان مهم در صنعت داروسازی است. این گیاه بومی مناطق معتدل اروپا و شمال آسیا بوده و دارای طبعی گرم و خشک می‌باشد. در این نوشته به بررسی خواص اسارون می‌پردازیم.
معمولاً از ریشه ریزوم و برگ‌های این گیاه برای اهداف درمانی استفاده می‌شود. مصرف گیاه اسارون و محصولات آن مانند دمنوش برای درمان بیماری‌های مختلف بسیار مفید است. این گیاه برای مشکلات گوارشی، مسائل جنسی، سیاتیک، کبد، طحال، درد مفاصل و دفع سنگ‌های کلیه و مثانه به کار می‌رود. در ادامه به تفصیل درباره خواص گیاه اسارون صحبت می‌کنیم.
دفع سنگ کلیه و سنگ مثانه
این گیاه دارویی می‌تواند به دفع سنگ‌های کلیه و مثانه کمک زیادی کند. در طب سنتی توصیه شده است که برای درمان این مشکل، ۱۵ گرم از پودر ریشه اسارون را با یک لیوان ماءالعسل (جوشانده آب و عسل) که قبلاً تهیه کرده‌اید ترکیب و مصرف کنید.
درمان سیاتیک مزمن، نقرس و درد مفاصل
برای درمان سیاتیک و نقرس، ۱۵ گرم از این گیاه را در یک لیتر آب انگور به مدت دو ماه خیس کنید. سپس روزانه یک فنجان از این ترکیب را مصرف کنید.
تامین سلامت معده، کبد و طحال
یکی از خواص اسارون، بهبود سلامت معده، کبد و طحال است. ترکیبات موجود در ریشه این گیاه در بهبود عملکرد دستگاه گوارش، کبد و طحال بسیار مؤثر است. برای این منظور، پیشنهاد می‌شود که ریشه گیاه اسارون با شیر تازه شتر یا گوسفند مصرف شود.
متوقف کردن خون قاعدگی
یکی دیگر از خواص گیاه اسارون، جلوگیری از خونریزی‌های قاعدگی است. در طب سنتی برای این کار توصیه می‌شود که ۱۵ گرم از ریشه این گیاه را با عسل ترکیب کرده و مصرف کنید.
تقویت نیروی جنسی
این گیاه خاصیت نعوظ آوری دارد. در طب سنتی برای استفاده از این خاصیت، پیشنهاد می‌شود پودر گیاه را با شیر تازه ترکیب کرده و بر روی ناحیه زیر بیضه مالیده شود. این عمل تأثیر فوق‌العاده‌ای در تقویت و سفت شدن نعوظ دارد. برای تقویت نیروی جنسی، مصرف ریشه اسارون با شیر تازه توصیه می‌شود.
دیگر خواص درمانی این گیاه
در هند، از اسانس روغنی اسارون برای نرم کردن قفسه سینه و به عنوان قی آور استفاده می‌شود.
این گیاه می‌تواند در درمان سیاتیک مزمن کمک کند.
دمنوش ریشه و برگ این گیاه به عنوان دارویی نرم کننده است.
برای درمان اسهال، توصیه می‌شود ۵ گرم از آن را با شربت عسل ترکیب کرده و سپس مصرف کنید.
استفاده از آن به تنهایی یا همراه با داروهای دیگر، برای درمان بیماری‌هایی مانند صرع، فلج، مشکلات حرکتی و تشنج بسیار مفید است.
مشخصات ظاهری
گیاه اسارون که با نام علمی Asarum europaeum L شناخته می‌شود، گیاهی دارویی از خانواده Aristoloshiaseae است. این گیاه علفی، چندساله و بسیار کوچک است و ارتفاع ساقه‌های آن کمتر از ۱۵ سانتی‌متر می‌باشد. به گونه‌ای رشد می‌کند که به صورت خوابیده و گسترده بر روی زمین قرار می‌گیرد.
ساقه‌های اسارون بزرگ، گره‌دار و ناصاف هستند و خواص آن‌ها بیشتر از دیگر بخش‌های گیاه می‌باشد. برگ‌های این گیاه به صورت مدور و به شکل‌های قلبی و یا مانند گوش انسان و یا کف پای شتر هستند. گل‌های اسارون میان برگ‌ها و نزدیک به ساقه می‌رویند و به شکل منفرد و شبیه گل بنگ دیده می‌شوند. رنگ اجزای خارجی گل‌ها سبز تیره یا چرک و رنگ اجزای داخلی آن قرمز است. این گل‌ها در ماه اردیبهشت ظاهر می‌شوند.
میوه این گیاه دارای دانه‌های خوشبو است که باعث تحریک زبان می‌شود. هرچه این دانه‌ها خوشبوتر باشند، بهتر است. ریشه این گیاه کمی دراز، کج و گره‌دار است و به شکل افقی در خاک قرار می‌گیرد. رنگ ریشه زرد و قطر آن کمی کمتر از قطر ساقه زیرزمینی زردچوبه است. معمولاً از ساقه زیرزمینی و برگ‌های گیاه برای اهداف درمانی استفاده می‌شود.
پراکندگی جغرافیایی گیاه اسارون
این گیاه در مناطق کوهستانی، کنار نهرها، در جنگل‌ها و مناطق سایه‌دار رشد می‌کند. اسارون بیشتر در بخش‌های معتدل اروپا، آسیا، کوه‌های روم و مصر به‌صورت طبیعی یافت می‌شود. به‌دلیل خواص دارویی این گیاه، در ایالات متحده نیز آن را کشت می‌کنند. در حال حاضر در ایران گیاه اسارون هنوز شناخته نشده است.
توضیحات و نکات لازم در مورد گیاه اسارون
از نظر ویژگی‌های طبیعی، این گیاه به‌طور کلی گرم و خشک محسوب می‌شود. بعضی افراد آن را گرم‌تر و خشک‌تر توصیف می‌کنند. به افرادی که طبیعت گرم دارند توصیه می‌شود از مویز به‌عنوان مصلح استفاده کنند که بهتر است مویز در روغن بادام پخته شود.
از زنجبیل و همچنین ترکیب برابر از اسارون و نیمه دیگر خلنجان به‌عنوان جایگزین این گیاه استفاده می‌شود. این گیاه با نام علمی Asarum Europaesum، با نام انگلیسی Asarum و همچنین نام‌های دیگر همچون اسارون، ازاروم، سرانیون، برباله و … شناخته می‌شود.
ریزوم یا ریشه این گیاه دارای ترکیبات شیمیایی متنوعی همچون متیل اوژنول، تانن، آزارون، صمغ، مواد رزینی، اسیدهای آلی، نشاسته و اسانس‌هایی شامل پینن، کافئیک اسید، انواع سسکویی ترپن‌ها و فلاونوئیدها است. اثرات شل‌کنندگی، تسکینی و باعث تسهیل در خروج خلط به این ترکیبات نسبت داده می‌شوند.
طرز استفاده از گیاه اسارون
شما می‌توانید ریشه و برگ گیاه اسارون را به روش‌های مختلفی مصرف کنید. برای تهیه دمنوش آن، ۲ گرم از گیاه را در ۱۵۰ سی‌سی آب به مدت ۲۰ دقیقه بجوشانید. می‌توانید تا ۳ فنجان از این دمنوش را در روز مصرف کنید.
- مخلوط اسارون و عسل
۵ گرم از ریزوم گیاه را خرد کرده و با آب و عسل مخلوط کنید و میل کنید. این ترکیب می‌تواند به‌عنوان دارویی ملین عمل کند.
- مخلوط اسارون و آب انگور
۳ مثقال از این گیاه را در ۲.۵ لیتر آب انگور به مدت ۲ ماه خیس کنید، سپس آن را صاف کرده و چند روز مصرف کنید.
مضرات گیاه اسارون
با وجود اینکه عوارض خطرناک و جدی از مصرف این گیاه گزارش نشده، اما بهتر است داروهای گیاهی را با مشورت متخصصان طب سنتی مصرف کنید. عوارضی که ممکن است دمنوش داشته باشد به شرح زیر است:
اجتناب از مصرف برای کودکان زیر ۴ سال
اجتناب از مصرف برای مادران شیرده و زنان باردار
احتیاط در مصرف برای سالمندان و کسانی که بیماری‌های کبدی دارند.
استفاده بیش از اندازه می‌تواند به ریه آسیب برساند؛ بنابراین بهتر است آن را با مویز مصرف کنید. مقدار مناسب مصرف در هر بار بین ۵ تا ۱۵ گرم باشد.
مصرف زیاد آن ممکن است باعث مسمومیت شود که علائم آن شامل سوزش زبان، التهاب معده و روده، بثورات پوستی، اسهال و ممکن است به فلج عضلانی منجر شود.
در صورت بروز مسمومیت، باید بیمار را بستری کرد، علائم حیاتی را کنترل کرده، در صورت هوشیار بودن بیمار ذغال خوراند و همچنین معده را شستشو داد و سرم درمانی انجام داد.