درمان تومورهای مفصلی
با رضیم همراه باشید تا با دلایل و درمان تومورهای مفصلی آشنا شویم.
تومور استخوانی چیست؟
تومور استخوانی زمانی به وجود می‌آید که سلول‌های استخوان‌ساز که به آنها استئوبلاست می‌گویند، به شکلی غیرعادی و کنترل‌نشده شروع به تقسیم شدن می‌کنند. این تقسیم غیرطبیعی باعث ایجاد توده‌ای در استخوان می‌شود که به آن تومور استخوان می‌گویند. بسته به محل این توده و اینکه آیا توانایی مقاربتی به نقاط دیگر بدن دارد یا نه، بیماران نشانه‌های خاصی از بیماری خود نشان می‌دهند. تومور به معنای توده‌ای از بافت است که به دلیل رشد غیرطبیعی سلول‌ها به وجود می‌آید و وقتی که این توده در بافت استخوان باشد، به آن تومور استخوان می‌گویند. تومور می‌تواند باعث شود که قسمتی از استخوان با بافتی جایگزین شود که ممکن است به اندازه استخوان محکم نباشد و در نتیجه ممکن است استخوان بشکند.
بعضی از تومورهای خوش‌خیم (غیرخطرناک) استخوان به درمان نیازی ندارند و وجودشان در بدن مشکلی ایجاد نمی‌کند. برخی دیگر به مرور زمان به خودی خود خوب می‌شوند و برخی دیگر نیاز به درمان دارند. تشخیص اینکه آیا یک تومور استخوانی نیاز به درمان دارد یا خیر، به عهده متخصص ارتوپدی است. برای درمان تومورهای استخوان از روش‌های مختلفی استفاده می‌شود. مهم است که بدانید برای درمان برخی از این تومورها، به ویژه تومورهای بدخیم، ممکن است از چند روش درمانی به طور همزمان یا پشت سر هم بهره ببرند.
مهمترین روش‌های درمانی تومورهای استخوانی عبارتند از:
رادیوتراپی
این روش معمولاً برای درمان تومورهای بدخیم استخوان استفاده می‌شود. در این روش، اشعه گاما به بافت سرطانی تابیده می‌شود که یکی از روش‌های موثر برای از بین بردن سلول‌های سرطانی است. تابش این اشعه در بدن، مولکول‌هایی به نام رادیکال‌های آزاد تولید می‌کند که این مولکول‌ها به DNA سلول‌های سرطانی آسیب می‌زنند و باعث از بین رفتن آنها می‌شوند. البته این آسیب ممکن است به سلول‌های سالم هم برسد، اما چون سلول‌های سرطانی به سرعت بیشتری تقسیم می‌شوند، اثر اشعه بیشتر بر آنها است.
رادیوتراپی نمی‌تواند سلول‌های سرطانی را به طور کامل از بین ببرد، اما تعداد آنها را کاهش می‌دهد و همین مقدار کاهش می‌تواند درد بیمار را کم کند. معمولاً درد بیمار یکی دو هفته پس از انجام رادیوتراپی کاهش می‌یابد، اما حداکثر کاهش درد ممکن است چند ماه طول بکشد. رادیوتراپی ممکن است با عمل جراحی ترکیب شود.
معمولاً تابش اشعه گاما با کمک دستگاه‌هایی انجام می‌شود که منبع اشعه نزدیک به بدن بیمار قرار دارد و پزشک متخصص رادیوتراپی می‌تواند مقدار مناسبی از اشعه را به قسمت‌هایی از استخوان که حاوی سلول‌های سرطانی هستند تابانده و درمان کند.
در برخی مواقع که سلول‌های سرطانی به طور وسیع پخش شده‌اند، روش دیگری هم وجود دارد که شامل تزریق مواد رادیواکتیو به بدن است. موادی که حاوی مولکول‌های رادیواکتیو خاص هستند، از طریق خون به بدن بیمار تزریق می‌شوند و بیشتر جذب استخوان می‌شوند، بنابراین تابش گاما در نواحی استخوان بیشتر صورت می‌گیرد.
تومور استخوان ممکن است خوش‌خیم یا بدخیم باشد
بیشتر تومورهای استخوانی خطرناک نیستند. به این تومورها خوش‌خیم می‌گویند و به تومورهای خطرناک، تومورهای بدخیم گفته می‌شود. تومورهای خوش‌خیم معمولاً کشنده نیستند. سلول‌های تومورهای بدخیم ممکن است از طریق خون یا سیستم لنفاوی به قسمت‌های دیگر بدن منتقل شوند که به این پدیده متاستاز می‌گویند.
زمانی که در استخوانی از بدن توموری به وجود می‌آید، ممکن است منبع این تومور خود استخوان باشد یا ممکن است از بافت دیگری شروع شده و با متاستاز به استخوان رسیده باشد. اگر منبع تومور خود استخوان باشد، به آن تومور اولیه استخوان می‌گویند.
انواع تومورهای مفصلی
“`html
مهمترین تومورهای خوش خیم مفصل عبارتند از :
- سینویت ویلونودولار
- سینوویال کندروماتوز
- همانژیوم
- لیپوم و فیبروم
از مهترین تومورهای بدخیم مفصل :
1- سارکوم سینوویال
2- آنژیو سارکوم سینوویال
3- لوسمی و لنفوم
4- کارسینوم های متاستاز دهنده به مفصل: کارسینوم ریه، پستان، GI و ملانوم
علائم تومور استخوان
بیشتر بیمارانی که دچار تومورهای استخوانی هستند، در ناحیه استخوان احساس درد می‌کنند. این درد معمولاً نوعی درد مبهم و عصبی می‌باشد. شدت درد آنقدر زیاد است که گاهی شب‌ها بیمار را از خواب بیدار می‌کند. گاهی استخوان‌ها به دلیل تومور ضعیف می‌شوند و ممکن است حتی با یک ضربه کوچک بشکنند. در برخی موارد، تومور ممکن است درد ایجاد نکند و بیمار تنها احساس کند که یک برآمدگی در دست یا پایش وجود دارد. علائم تومورها بسته به نوع آنها و مکانی که درگیر می‌شود متفاوت است.
سینویت ویلوندولر پیگمانتر PVNS یکی از تومورهای مفصلی
سینویت ویلوندولر پیگمانتر (PVNS) یکی از تومورهای خوش خیم مفصل است که بیشتر در افراد جوان دیده می‌شود، به ویژه در دهه‌های سوم و چهارم زندگی. بر اساس بعضی آمار، این بیماری در آقایان بیشتر شایع است، اما برخی دیگر از آمارها نشان می‌دهند که آمار در زنان و مردان یکسان است. بیمار معمولاً جوان و مرد است که از درد و تورم خفیف و متناوب در مفصل زانو رنج می‌برد.
مفصل زانو شایع‌ترین ناحیه‌ای است که تحت تأثیر قرار می‌گیرد و در ۸۰ درصد موارد مشاهده شده است. به گفته آسان طب، دیگر مفاصل آسیب‌دیده شامل مفاصل هیپ و مچ پا هستند. این تومور به ندرت بر بورس ها تأثیر می‌گذارد؛ مثلاً بورس پوپلیته و ایلئوپکتینال. در آزمایش مایع مفصلی، مایع قهوه‌ای مایل به قرمز مشاهده می‌شود. تحلیل مایع نشان می‌دهد که قند پایین و پروتئین کمی افزایش یافته و تعداد گلبول‌های سفید پایین است که این موارد خاص نیست و تنها رنگ مایع مفصلی مشخص است.
رادیوگرافی ساده ممکن است تنها تورم را نشان دهد و اطلاعات بیشتری نمی‌دهد. در آرتروگرافی، وجود نقص در پر شدن مایع دیده می‌شود. سینوویوم به شکل ویلس و ندول به داخل فضای مفصلی وارد می‌شود، و پس از تزریق مواد حاجب، نقص پر شدگی روی رادیوگرافی مشاهده می‌شود. در آرتریوگرافی، معمولاً وازکولاریته بارز تومور در نظر گرفته می‌شود. ام‌آر‌آی و سی‌تی‌اسکن می‌توانند رسوبات هموسیدرین و چربی را به خوبی در داخل ضایعه نمایش دهند.
شیمی درمانی
این روش به طور معمول برای درمان تومورهای بدخیم استفاده می‌شود. یکی از روش‌های مهم درمان دارویی تومورهای بدخیم شیمی درمانی است. در این شیوه، داروهایی به بیمار داده می‌شود که باعث اختلال در تقسیم سلولی می‌شوند. چون سلول‌های سرطانی سرعت تقسیم بیشتری دارند، این داروها تأثیر بیشتری بر روی آنها دارند تا بر سلول‌های سالم.
اما مشخص است که هم رادیوتراپی و هم شیمی درمانی می‌توانند به سلول‌ها و بافت‌های طبیعی آسیب برسانند و به همین دلیل این روش‌ها ممکن است عوارض زیادی داشته باشند. این درمان معمولاً در مواردی استفاده می‌شود که سلول‌های سرطانی در استخوان پخش شده‌اند، یعنی در نقاط مختلفی از بدن منتشر شده‌اند که تعداد آنها آنقدر زیاد و بعضی اوقات کوچک هستند که نمی‌توان همه آنها را از طریق جراحی خارج کرد.
در اکثر مواقع
“`
تومور بدخیم استخوانی نیاز به عمل جراحی دارد و برای کمک به جراحی و کوچک کردن تومور قبل از عمل، از رادیوتراپی و شیمی درمانی استفاده می‌شود. همچنین، ممکن است برای نابود کردن سلول‌های باقی‌مانده بعد از جراحی نیز از این روش‌ها کمک بگیریم. گاهی اوقات برای درمان بعضی تومورها از هورمون‌ها مثل هورمون‌های ضد استروژن استفاده می‌شود که می‌توانند رشد سلول‌های سرطانی در پستان و پروستات را کاهش دهند. همچنین برخی داروها به نام بی‌فسفونات‌ها هم برای درمان تومورهای متاستاتیک مانند سرطان‌های پستان و پروستات به کار می‌روند. این داروها می‌توانند فعالیت سلول‌هایی به نام استئوکلاست‌ها را که مسئول جذب کلسیم از سلول‌های سالم هستند، کاهش دهند.
جراحی تومورهای استخوانی
درمان بسیاری از تومورهای خوش‌خیم و برخی از تومورهای بدخیم با جراحی انجام می‌شود. بیشتر تومورهای خوش‌خیم در داخل استخوان هستند. در جراحی این تومورها، پزشک ارتوپد بافت تومور را از داخل استخوان بیرون می‌آورد و سطح داخلی حفره را صاف می‌کند، سپس آن را با پیوند استخوان پر می‌کند. اما وضعیت تومورهای بدخیم کمی متفاوت است.
تومورهای بدخیم می‌توانند آرام آرام استخوان را ضعیف کنند و اگر این وضعیت ادامه یابد، استخوان ممکن است در اثر کوچک‌ترین ضربه‌ای بشکند. این شکستگی‌ها در محل تومور می‌تواند مشکلات جدی ایجاد کند، چون ممکن است اصلاً بهبود نیابند یا به سختی جوش بخورند. بنابراین تلاش پزشک این است که وقتی متوجه شد تومور به حدی رسیده که ممکن است شکستگی پیش بیاید، اقدام کند. این اقدام معمولاً با عمل جراحی و تقویت استخوان با وسایل فلزی است.
اگر استخوان به قدری ضعیف شود که بشکند، معمولاً جراحی گزینه اصلی خواهد بود. وقتی که تومور باعث ایجاد درد در استخوان می‌شود، این می‌تواند نشانه‌ای باشد که شکستگی قریب‌الوقوع است و بیمار به عمل جراحی پیشگیرانه نیاز دارد. این جراحی‌ها معمولاً درد را کاهش می‌دهند زیرا فشار روی استخوان را کم می‌کنند. اگر تومور بیش از نصف محیط استخوان را تخریب کرده باشد، نیاز به جراحی وجود دارد.
جایگزینی قسمتی از بافت تومورال استخوان بازو با وسیله فلزی
نوع جراحی بسته به مکان تومور متفاوت است. اگر انتهای استخوان‌های بلند مثل بالای استخوان بازو یا ران درگیر باشد، درمان معمولاً با تعویض مفصل انجام می‌شود؛ به این صورت که کل استخوان بیمار خارج شده و با یک وسیله فلزی جایگزین می‌شود. در صورتی که تومور در قسمت‌های میانی استخوان باشد، از یک میله فلزی به نام نیل در داخل کانال مرکزی استخوان استفاده می‌شود تا از شکستگی جلوگیری شود. در موارد نادر، در قسمت‌های میانی استخوان از پیچ و پلاک هم استفاده می‌شود.
برخی اوقات در حین جراحی، پزشک می‌تواند تومور را بیرون بیاورد و محل خالی را با سیمان استخوانی پر کند، اما معمولاً این کار انجام نمی‌شود و بعد از جراحی سعی می‌شود تا با رادیوتراپی توده تومورال را نابود کنند. در مواردی هم که تومور به حدی گسترش یافته که عروق و اعصاب را تحت تأثیر قرار داده، ممکن است بهترین گزینه قطع عضو باشد.
گردآوری شده ی مجله اینترنتی رضیم
مرجان امینی