روز میلاد خورشید یا جشن دیگان چه روزیست ؟

تاریخ جشن دیگان یا روز میلاد خورشید

«خرم روز» نام روز اول دی‌ماه است و این روز به خاطر هم‌نامی نام روز و نام ماه، که همچنین نام خداوند بود، در ایران باستان جشن گرفته می‌شد. این روز برای مردم باستانی ایران اهمیت زیادی داشت و شامل آداب و مراسم مختلف دینی و غیر دینی بود. زرتشتیان، به ویژه پارسیان، این روز را بسیار محترم می‌شمردند و آن را دی دادار جشن می‌نامیدند.

جشن دیگان در سال 1399 چه روزی است؟

در تقویم ایران باستان، این روز به نام جشن دیگان و شب پیش از آن به نام جشن شب یلدا یا شب چله شناخته می‌شود. واژه یلدا به زبان پارسی باستان به معنی زایش است.

از نظر نجوم، شب یلدا بلندترین شب سال است و بعد از آن، روزها کم‌کم بلندتر و شب‌ها کوتاه‌تر می‌شوند. بنابراین، ایرانیان باستان با درک عمیق از علم نجوم، این شب را یلدا یا زایش روشنایی نامیدند.

به همین دلیل، یلدا در افسانه‌های ایران باستان، شب زایش مهر است و ماه به خاطر عشق به مهر، این شب را به درازترین دیدار خود با خورشید تبدیل می‌کند و جشن پیدایش مهر به حساب می‌آید.

واژه “دی” یا “دتوشو” در زبان اوستایی به معنای خداوند و آفریدگار است که نام خداوند به شمار می‌رود. در اوستا بیشتر به جای واژه اهورامزدا از آن استفاده شده است. به همین دلیل، نام این ماه را «دی» گذاشتند، زیرا دی به معنای آفریننده است که بعداً به نام آفریننده روشنی تبدیل شد.

در تقویم کهن ایرانی، هر روز نام خاصی دارد و اگر به نام سی روز ماه توجه کنید، خواهید دید که روزهای هشتم، پانزدهم و بیست و سوم هر ماه به نام دی نامگذاری شده‌اند. برای تفکیک آنها از یکدیگر، این روزها به نام روزهای دی به آذر، دی به مهر و دی بدین شناخته می‌شوند، که نام خداوند محسوب می‌گردد.

در ماه دی، چهار بار جشن دیگان در روزهای اورمزد، دی به آذر، دی به مهر و دی بدین برگزار می‌شود که از همه آنها مهم‌تر جشن روز اورمزد است. این روز در فرهنگ باستانی ایران به عنوان “اورمزد و دی ماه خرم روز” یا جشن دیگان شناخته می‌شود. زرتشتیان این روز را نماد پیروزی روشنایی بر تاریکی یا پیروزی اهورامزدا بر اهریمن می‌دانند.

در این جشن، پادشاهان و والیان به دیدار مردم می‌آمدند.

در این شب، خانواده‌های ایرانی دور هم جمع می‌شوند و میوه‌هایی مانند انار، هندوانه، خربزه، آجیل و شیرینی برمی‌چینند و با داستان‌سرایی، شادی و خوشی تا صبح مشغول هستند.

نکته‌ای که قابل ذکر است این است که شب 25 آذر در تقویم باستانی بلندترین شب و شب یلدا به حساب می‌آمد، اما به اشتباه به شب 29 آذر در تقویم جلالی منتقل شده است، که در اینجا به آن پرداخته نمی‌شود.

همچنین باید گفته شود که واژه “روز” در زبان انگلیسی از همین واژه “دی” گرفته شده است. همچنین، چون مهر در دوره‌های مختلف، نشانه‌ای از امپراتوری روم بود، کلیسای روم پس از آمدن مسیحیت به این سرزمین، آن را با زایش مسیح برابر کرده و به نام جشن کریسمس نامگذاری کرد. همچنین، مراسم درخت کریسمس و شخصیت بابانوئل دارای ریشه‌هایی در آیین کهن ایرانی است که توضیح بیشتر در این متن نمی‌گنجد.