“`html
موارد مصرف داروی زونیساماید
زونیساماید (Zonisamide) یک داروی ضد تشنج است که برای جلوگیری یا کنترل تشنج‌ها در بیمارانی که دچار صرع هستند، تجویز می‌شود. نحوه عمل زونیساماید به‌طور کامل مشخص نیست، اما می‌تواند تعداد تشنج‌ها را کاهش دهد.
صرع یک اختلال است که باعث می‌شود فرد به طور مکرر دچار تشنج شود. تشنج به معنای تغییرات ناگهانی در فعالیت الکتریکی مغز است. این تغییرات ممکن است فقط در یک بخش خاص از مغز اتفاق بیفتد و بنابراین احتمال دارد یک قسمت خاص از بدن دچار تشنج شود. از آنجایی که بخش‌های مختلف بدن توسط قسمت‌های مختلف مغز کنترل می‌شوند، علائمی که در تشنج مشاهده می‌شود بستگی به این دارد که کدام قسمت مغز تحت تأثیر قرار گرفته‌است. این علائم ممکن است شامل تغییرات در عضلات، احساسات، رفتار، آگاهی و یا ترکیبی از این‌ها باشد.
داروهایی مثل زونیساماید برای مدیریت این وضعیت تجویز می‌شوند.
مکانیسم اثر زونیساماید
چگونگی عمل زونیساماید به‌طور کامل شناخته شده نیست. به نظر می‌رسد این دارو می‌تواند کانال‌های سدیمی و کلسیمی T-type را مسدود کند که این کار موجب کاهش فعالیت سلول‌های عصبی بیش از حد می‌شود.
فارماکوکینتیک زونیساماید
این دارو از طریق دستگاه گوارش جذب می‌شود و بعد از 6 تا 2 ساعت از مصرف به بالاترین سطح خود در خون می‌رسد. حضور غذا میزان جذب آن را تغییر نمی‌دهد اما زمان رسیدن به حداکثر سطح آن را به تاخیر می‌اندازد. سطح ثابت دارو در بدن پس از دو هفته استفاده به دست می‌آید. درصد کمی از این دارو با پروتئین‌های خون پیوند می‌خورد. نیمه عمر آن حدود 63 ساعت است. بیشتر دارو از طریق ادرار دفع می‌شود و می‌تواند از جفت عبور کند و به شیر مادر نیز منتقل شود.
مقدار مصرف زونیساماید
مقدار مصرف هر دارو باید توسط پزشک تجویز شود، اما مقدار معمول مصرف زونیساماید به شرح زیر است:
اسکیزوفرنی در بزرگسالان (افراد بالای ۱۶ سال)
- دوز اولیه: ۱۰۰ میلی‌گرم یک‌بار در روز
- افزایش دوز: در صورت نیاز بعد از دو هفته می‌توان دوز را به ۲۰۰ میلی‌گرم در روز یک‌بار یا دو بار در روز افزایش داد؛ سپس بعد از حداقل دو هفته می‌توان به ۳۰۰ میلی‌گرم در روز و بعد از آن به ۴۰۰ میلی‌گرم در روز افزایش داد.
- دوز نگهدارنده: ۴۰۰ میلی‌گرم در روز
- دوز حداکثر: ۶۰۰ میلی‌گرم در روز
مصرف زونیساماید در بارداری و شیردهی
بر اساس نظر سازمان غذا و دارو (FDA)، این دارو در گروه C قرار دارد و در مورد تأثیر آن در دوران بارداری تحقیقی انجام نشده و مشخص نیست که آیا مصرف آن مضر است یا خیر. بنابراین، پزشک باید مزایا و معایب مصرف این دارو را بررسی کند تا از ایجاد خطر برای جنین جلوگیری شود.
زونیساماید به شیر مادر انتقال می‌یابد و بنابراین مصرف آن در زمان شیردهی مجاز نیست و تنها در صورت ضرورت با نظر پزشک معالج تجویز می‌شود.
عوارض جانبی زونیساماید
عوارض شایعی که نیاز به توجه پزشکی دارد :
- عدم هماهنگی عضلانی (لرزش و راه رفتن غیرعادی)، گیجی (تغییرات ذهنی و خلقی) و افسردگی.
عوارض با شیوع کمتر :
- اکیموز (لکه کوچک خونریزی در پوست یا مخاط)، راش پوستی (قرمزی و حساسیت پوستی)، و رفتارهای شیزوفرنیک.
عوارضی که در صورت تداوم یا آزاردهندگی نیاز به توجه پزشکی دارد :
“`
1 – علائم رایج : درد شکم، بی اشتهایی، بی قراری و تحریک پذیری، مشکلات در تمرکز و حافظه، دوبینی، گیجی و خستگی، سردرد، بی خوابی، حالت تهوع، خواب آلودگی، ضعف و کوفتگی.
2 – علائم نادر : اضطراب، یبوست، اسهال، مشکلات در صحبت کردن، خشکی دهان، سوء هاضمه، نشانه‌های آنفلوانزا، کند ذهنی، عصبانیت، نیستاگموس (حرکات غیر طبیعی چشم)، احساس گزگز یا مور مور، رینیت آلرژیک، تغییر حس چشایی، کاهش وزن.
احتیاط در مصرف زونیساماید
قبل از استفاده از این دارو، اگر شرایط زیر را دارید، حتماً پزشک خود را مطلع کنید:
- آلرژی به آسپیرین
- سابقه صرع پایدار
- سابقه بیماری‌های کبدی یا کلیوی
- سابقه سنگ کلیه
- سابقه مشکلات تنفسی
- سابقه اسیدوز متابولیک
- مشکلات روانی
- اسهال
- رژیم غذایی پرچربی
- عمل جراحی در آینده
تداخلات دارویی زونیساماید
تداخلات دارویی ممکن است عملکرد داروها را تغییر دهد و خطر عوارض جانبی جدی را افزایش کند. لیستی از تمام داروهایی که مصرف می‌کنید (شامل داروهای تجویزی، غیرتجویزی و گیاهی) تهیه کرده و با پزشک و داروساز خود به اشتراک بگذارید. هیچگاه دوز دارو را بدون مشورت با پزشکتان تغییر ندهید یا آن را ترک نکنید.
- برخی از داروهایی که ممکن است با زونیساماید تداخل داشته باشند شامل: مهارکننده‌های کربنیک انیدراز (مثل استازولامید) و ارلیستات.
- داروهایی که ممکن است بر حذف زونیساماید از بدن اثر بگذارند شامل: داروهای ضدتشنگی (مانند فنوباربیتال، فنی توئین، پریمیدون)، ریفامپین (مثل ریفابوتین) و مخمر سنت جان.
- برخی داروها می‌توانند خطر عوارض جانبی زونیساماید (مثل تنفس آهسته، خواب‌آلودگی شدید و سرگیجه) را افزایش دهند. اگر از الکل، ماری جوانا، داروهای خواب آور یا ضد اضطراب (مثل دیازپام و زولپیدم)، آنتی‌هیستامین‌ها (مانند ستیریزین و دیفن هیدرامین)، شل‌کننده‌های عضلانی و مسکن‌ها (مثل کدئین و هیدروکدون) استفاده می‌کنید، حتماً به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید.
- برچسب‌های تمام داروهای خود را بررسی کنید (مثل داروهای ضد آلرژی یا سرماخوردگی) زیرا برخی از آن‌ها می‌توانند باعث خواب آلودگی شوند. از داروساز خود در مورد استفاده از آن‌ها سوال کنید تا مطمئن باشید که می‌توانید به راحتی از این داروها استفاده کنید.
هشدارها در مصرف زونیساماید
- این دارو ممکن است سبب خواب‌آلودگی و گیجی و مشکلات بینایی شود، بنابراین بهتر است در زمان مصرف آن از رانندگی و کار با دستگاه‌های نیازمند هوشیاری خودداری کنید.
- اگر دچار درد در ناحیه کمر یا شکم یا کلیه شدید، که ممکن است نشانه‌ای از وجود سنگ کلیه باشد، به سرعت با پزشک خود تماس بگیرید.
- این دارو ممکن است سبب تغییرات جزئی در نتایج آزمایشات غلظت سرمی، آلکالین فسفاتاز، اوره و کراتینین شود.
- بیمار باید به طور منظم توسط پزشک معالج ویزیت شود تا روند بهبودی او مورد بررسی قرار گیرد.
- در دوران درمان با این دارو، هنگام ورزش یا در هوای گرم که ممکن است خطر گرمازدگی وجود داشته باشد، احتیاط کنید.
- لطفاً حتماً احتیاط‌های لازم را رعایت کنید.
- اگر دچار مشکلاتی مانند راش پوستی (خونریزی پوست)، تب، گلو درد، زخم های دهانی، خونمردگی سریع و یا افزایش ناگهانی حالات صرع شدید، با پزشک معالج خود تماس بگیرید.
- از روش‌های مناسب و مؤثر جلوگیری از بارداری استفاده کنید.
مواردی که نباید زونیساماید مصرف کنید
- اگر به زونیساماید یا داروهای سولفونامیدی، رنگ‌ها و مواد محافظ حساسیت دارید.
- اگر مشکل نارسایی کلیه دارید.
توصیه‌هایی برای افرادی که زونیساماید مصرف می‌کنند
1. می‌توانید این دارو را با غذا یا بدون آن مصرف کنید.
2. برای جلوگیری از تشکیل سنگ کلیه در هنگام مصرف این دارو، روزانه ۶ تا ۸ لیوان آب بنوشید.
3. از قطع ناگهانی این دارو خودداری کنید.
4. این دارو ممکن است روی هوشیاری شما تأثیر بگذارد؛ در هنگام رانندگی و انجام کارهایی که نیاز به تمرکز دارند، احتیاط کنید.
5. در حین مصرف این دارو، از نوشیدن الکل خودداری کنید.
6. انجام آزمایشات مربوط به عملکرد کلیه و سطح بی‌کربنات خون در حین مصرف این دارو توصیه می‌شود.
نحوه نگهداری زونیساماید
- دارو را دور از نور و رطوبت و در جعبه‌اش در دمای کمتر از 30 درجه سانتی‌گراد نگهداری کنید.
- دارو را در جایی دور از دسترس کودکان نگهداری کنید.
