“`html
سنگ کلیه یکی از دردناک‌ترین و خطرناک‌ترین بیماری‌ها است. از دلایل شایع آن می‌توان به سابقه خانوادگی و مصرف زیاد لبنیات اشاره کرد. در این مقاله به بررسی سنگ کلیه و راه‌های پیشگیری و درمان آن خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.
مقدمه‌ای درباره سنگ کلیه
سنگ کلیه تکه‌های کوچک و سختی است که ممکن است در یکی یا هر دوی کلیه‌ها ایجاد شود و گاهی به لوله‌هایی به نام حالب که ادرار را به مثانه منتقل می‌کند، منتقل گردد. اندازه سنگ‌های کلیه می‌تواند از یک دانه شن تا اندازه یک توپ گلف متغیر باشد و این سنگ‌ها ممکن است تنها یا به صورت گروهی تشکیل شوند.
سنگ‌های بزرگ ممکن است در حالب، مثانه یا پیشابراه گیر کنند و این موضوع می‌تواند باعث انسداد و جلوگیری از خروج ادرار شود.
سنگ کلیه معمولاً بزرگتر از افرادی که بالای ۳۰ سال دارند را تحت تأثیر قرار می‌دهد و در مردان شیوع بیشتری دارد.
نشانه‌ها و علائم سنگ کلیه
درد شدید و متناوب یکی از نشانه‌های بارز سنگ کلیه است. این درد معمولاً در ناحیه پشت، درست زیر دنده‌ها شروع می‌شود و به تدریج به سمت کشاله ران منتقل می‌گردد. با خروج سنگ، درد متوقف می‌شود.
تهوع مکرر نیز از دیگر علائم سنگ کلیه به شمار می‌آید.
وجود مقادیر کمی خون در ادرار نیز از دیگر نشانه‌ها است و ادرار ممکن است کدر یا تیره به نظر برسد.
دردی آهسته و شبیه به درد دندان که از ناحیه کمر و لگن شروع می‌شود، ممکن است اولین نشان از وجود مشکل باشد. این درد می‌تواند مداوم یا گاه به گاه باشد و به ندرت به طور کامل از بین می‌رود. ممکن است تصور کنید که داروهای مسکن باعث تسکین درد می‌شود، اما بعد از چند ساعت یا چند روز، درد شما شدیدتر خواهد شد. برخی افراد احساس فشار زیادی در ناحیه کلیه می‌کنند، انگار که ادرار بخواهد از مانعی عبور کند. این درد باید جدی گرفته شود و هرگز نباید نادیده گرفته شود.
بسیاری از افرادی که دچار سنگ کلیه هستند، احساس خستگی و بی‌حوصلگی می‌کنند و ممکن است تب و لرز هم داشته باشند. تفکرشان کند شده و انرژی آنها به شدت کاهش می‌یابد. برخی ممکن است به حالت تهوع دچار شوند، که معمولاً با سرماخوردگی و درد شکمی همراه است. انجام کارهای روزمره برای آنها دشوار می‌شود و حتی برای بالا بردن دست‌ها به بالای سر یا بلند شدن از حالت نشسته مشکل خواهند داشت.
اگر رنگ ادرار شما نارنجی پررنگ شده، احتمالاً آب بدنتان کم است. وجود خون در ادرار نیز سیگنالی خطرناک است. تیره شدن رنگ ادرار همراه با درد شدید در ناحیه کلیه می‌تواند یک علامت جدی باشد که نیاز به مراجعه به پزشک دارد. در صورت وجود علائم خفیف، بهتر است آب بیشتری بنوشید. اگر این علائم کاهش نیافت و ادرار شما غیرطبیعی بود، به پزشک مراجعه کنید.
اگر احساس درد شدید و ناگهانی داشتید، گویی که کسی شما را از داخل بخواهد پاره کند، ممکن است دچار حمله سنگ کلیه شده باشید. این درد شدید ممکن است دو برابر شود و نیاز به مراجعه فوری به پزشک داشته باشد. این درد یکی از دردناک‌ترین قسمت‌های بیماری است.
“`
خروج سنگ کلیه می‌تواند درد شدیدی به همراه داشته باشد و حتی گاهی درد آن از درد ناشی از وجود سنگ در کلیه نیز بیشتر است. اگر در مطب پزشک یا اورژانس بیمارستان هستید، فوراً درخواست ملاقات با پزشک کنید.
بدون مسکن‌ها، ممکن است احساس درد شدیدی در ناحیه کمر داشته باشید که به شکم هم کشیده می‌شود. بسیاری از افراد برای کاهش درد، در برخی حالت‌ها احساس راحتی بیشتری می‌کنند و برای برخی دیگر خوابیدن روی زمین یا نشستن روی صندلی ممکن است راحتی بیشتری به همراه داشته باشد. اما وقتی داروهای مسکن را بگیرید، این علائم قابل تحمل‌تر خواهند شد.
علت‌های ایجاد سنگ کلیه
چندین علت ممکن است باعث تشکیل سنگ کلیه شوند که به شرح زیر است:
1. دفع مقدار زیاد کلسیم از طریق ادرار که ممکن است به علت اختلال در غده پاراتیرویید باشد یا مصرف زیاد کلسیم و ویتامین D.
2. نقرس که باعث ایجاد سنگ‌های اسید اوریکی می‌شود.
3. انسداد ادراری به هر دلیلی.
4. کاهش حجم ادرار به دلیل کم‌آبی یا هوای گرم و خشک.
5. مصرف رژیم غذایی نامناسب و پر از کلسیم.
6. سابقه خانوادگی سنگ کلیه.
7. پرکاری غده پاراتیرویید.
8. بی‌تحرکی طولانی‌مدت.
9. سوء مصرف الکل.
10. اسیدوز توبولی کلیه که به دلیل کاهش تولید آمونیاک در کلیه باشد و موجب افزایش دفع کلسیم شود.
11. مصرف زیاد نمک که بر اساس تحقیقات باعث افزایش دفع کلسیم از کلیه می‌شود.
در صورت پرکاری غده پاراتیرویید، کلسیم خون افزایش یافته و این امر می‌تواند باعث ایجاد سنگ‌های زیادی در کلیه شود. همچنین تعدادی از سنگ‌ها ممکن است حاوی اسید اوریک باشند که به علت سوخت و ساز مواد پروتئینی نظیر گوشت قرمز به وجود می‌آیند. عفونت‌های مزمن ادراری و افزایش قلیاییت ادرار نیز ممکن است باعث تشکیل سنگ‌های بزرگ کلیه شوند که ممکن است در ابتدا بدون علامت باشند و در نهایت صدمات جدی به کلیه بزنند.
پیشگیری از سنگ کلیه
برای پیشگیری از تشکیل سنگ کلیه، پیشنهاد می‌شود:
– روزانه حدود ۳ لیتر مایع، عمدتاً آب بنوشید.
– از مصرف شیر و محصولات لبنی در صورتی که سنگ کلیه از نوع کلسیمی-فسفری باشد، خودداری کنید.
– از چنید با شرایطی که با تعریق شدید همراه است، دوری کنید.
در طب سنتی و مکمل شیوه‌های مختلفی وجود دارد که می‌توانند به درمان و پیشگیری از ابتلا به سنگ کلیه کمک کنند و نیاز به داروهای شیمیایی و روش‌های تهاجمی ندارند.
● روغن کرچک به عنوان مسکن گیاهی
افرادی که به دلیل مشکلات کلیوی و اختلال در مجاری ادراری دچار درد هستند، می‌توانند در کنار درمان‌های پزشکی از متدهای طبیعی برای تسکین درد استفاده کنند.
“`html
کمک بگیرید. یکی از ساده‌ترین راه‌هایی که می‌تواند در کاهش درد کلیه مؤثر باشد، ماساژ با روغن کرچک است. برای این کار کافیست مقداری از روغن کرچک را بر روی ناحیه‌ای که کلیه قرار دارد ماساژ دهید و بعد از ۴ تا ۵ دقیقه، یک حوله گرم روی آن بگذارید. این روش به شما کمک می‌کند که با تکرار آن طی ۳ تا ۴ روز از شدت درد شما کم شود. شما همچنین می‌توانید قبل از ماساژ، روغن کرچک را کمی گرم کرده و سپس استفاده کنید.
● پیشگیری از سنگ‌سازی با لیموترش
افرادی که در رژیم غذایی خود از آبلیموی تازه و لیموترش استفاده می‌کنند، بیشتر به کنترل و پیشگیری از ابتلا به سنگ کلیه و دردهای ناشی از آن موفق می‌شوند. بسیاری از درمانگران بر این عقیده‌اند که آبلیموی تازه در صورت ترکیب با آب، می‌تواند از تجمع و تشکیل مواد معدنی در ادرار و بلور در سیستم ادراری به ویژه کلیه‌ها جلوگیری کند. به همین دلیل، این درمانگران به مراجعین خود توصیه می‌کنند که علاوه بر نوشیدن یک فنجان آب و لیموترش در طول روز، از لیموترش تازه نیز در وعده‌های غذایی خود استفاده کنند.
● رژیم غذایی آیورودا سنگ‌شکن
- در طب سنتی هندوستان، روشی وجود دارد که به کمک آن می‌توان سنگ‌ها را درون کلیه بدون نیاز به مصرف داروهای شیمیایی یا تکنیک‌های سنگ‌شکن جدید، شکسته و دفع کرد. در این روش که به نام رژیم درمانی آیورودا معروف است، درمانگر با اصلاح شیوه زندگی و رژیم غذایی بیمار به شکستن سنگ‌های کلسیمی و فسفاتی و تخلیه آنها از طریق مجاری ادراری کمک می‌کند. به این ترتیب، این درمانگران به شیوه‌ای بدون عوارض جانبی، به درمان بیمار می‌پردازند. برای استفاده از این روش درمانی، بهتر است به یک متخصص طب آیورودا مراجعه کنید تا او پس از معاینه و بررسی مزاج شما، شیوه مناسب زندگی و رژیم غذایی را تجویز کند.
-
اثر رژیم‌های غذایی بر سنگ کلیه
سنگ‌های کلیوی بسیار شایع هستند و احتمال بازگشت آنها و تولید درد زیاد وجود دارد. بیشتر این سنگ‌ها از کلسیم اگزالات تشکیل می‌شوند و زمانی که سطح کلسیم ادرار از حد طبیعی بالاتر برود، تشکیل می‌شوند.
تحقیقات جدید نشان می‌دهند که برای جلوگیری از بازگشت سنگ کلیه، محدود کردن مصرف پروتئین‌های حیوانی و نمک در رژیم غذایی مؤثرتر از کاهش مصرف کلسیم است. در یک مطالعه مقایسه‌ای مشخص شد که تنها ۲۰ درصد از افرادی که مصرف پروتئین‌های حیوانی و نمک را در رژیم غذایی خود کاهش داده بودند، دوباره دچار سنگ کلیه شدند. در حالی که ۳۸ درصد از افرادی که مصرف کلسیم را محدود کرده بودند، بازگشت سنگ کلیه را تجربه کردند. نتایج تحقیقات دانشمندان ایتالیایی نشان می‌دهد که کاهش مصرف کلسیم نه تنها به کم شدن احتمال ابتلای دوباره به سنگ کلیه کمک نمی‌کند، بلکه ممکن است موجب کمبود شدید کلسیم در بدن و بروز بیماری‌های استخوانی، به خصوص در بانوان شود.
یک رژیم غذایی با مصرف کمتر از پروتئین‌های حیوانی و نمک می‌تواند از ترشح کلسیم در ادرار کاسته و موجب افزایش ترشح اگزالات در ادرار شود. مصرف پتاسیم نیز به کاهش دفع کلسیم کمک می‌کند.
● این خوراکی‌ها را فراموش کنید
اگر خانواده‌ای دارید که در آن افراد مستعد ابتلا به سنگ کلیه هستند، بهتر است که با بهبود رژیم غذایی خود و پرهیز از خوردن غذاهای زیر، احتمال ابتلا به این بیماری را به حداقل برسانید.
سعی کنید از مصرف نان، پاستا، ماکارونی و شکر فرآوری شده در رژیم غذایی خود پرهیز کنید و آنها را به حداقل برسانید.
همچنین مصرف غذاهایی که در آنها انواع لبنیات و ذرت وجود دارد را نیز تا حد ممکن کاهش دهید و از این مواد به طور مداوم استفاده نکنید، زیرا مصرف مستمر آنها احتمال ابتلا به سنگ کلیه را افزایش می‌دهد.
در تهیه غذا، سعی کنید از گوشت‌های بدون چربی استفاده کنید تا به این …
“““html
ترتیب میزان سلامت کلیه‌های خود را افزایش دهید.
نوشیدنی‌هایی مثل چای، قهوه، الکل و مصرف تنباکو را از برنامه زندگی خود حذف کنید یا مصرف آنها را تا حد ممکن کاهش دهید.
● پاکسازی کلیه‌ها با چای گیاهی
یکی از گیاهان دارویی بسیار مؤثر برای جلوگیری از تجمع رسوبات در کلیه و مجاری ادرار، چای گیاهی قاصدک است. نوشیدن این دمنوش کمک می‌کند تا از ایجاد سنگ در کلیه پیشگیری شود و در زمان درد نیز می‌تواند به عنوان یک مسکن طبیعی عمل کند.
برای استفاده از خواص این گیاه، کافی است برگ‌های خشک گل قاصدک را مانند چای معمولی دم کنید و در طول روز یک تا دو فنجان از آن بنوشید. این دمنوش به شما کمک می‌کند که با پاکسازی روزانه کلیه و مجاری آن، از تشکیل بلور یا سنگ در کلیه‌ها جلوگیری کنید. برای راهنمایی بیشتر، بهتر است با یک متخصص طب سنتی مشورت کنید.
● کلیه‌ها را تقویت کنید
در طبیعت گیاهان دارویی زیادی وجود دارند که می‌توانند به تسکین درد سنگ کلیه و همچنین درمان این بیماری کمک کنند. از جمله این گیاهان می‌توان به چای سبز، عصاره گیاه قره قاط، دمنوش کاکل ذرت و جوشانده خار مریم اشاره کرد که می‌توانند در کاهش دردهای ناشی از سنگ کلیه تأثیر زیادی داشته باشند. درمانگران طب سنتی پیشنهاد می‌کنند که برای مصرف این نوشیدنی‌ها از مشاوره متخصص بهره بگیرید و از گیاهان طبیعی و بدون مواد افزودنی یا شیمیایی استفاده کنید.
● هر روز آب پرتقال بنوشید
تحقیقات نشان می‌دهد که نوشیدن روزانه آب پرتقال می‌تواند به طور قابل توجهی از تشکیل کریستال‌ها و سنگ‌های کلیه جلوگیری کند. این نوشیدنی باعث افزایش سیترات پتاسیم در ادرار می‌شود که مانع از تشکیل بلورها و سنگ‌های ریز و درشت در کلیه می‌شود. از نظر محققان، مصرف آب پرتقال یکی از بهترین روش‌های طبیعی برای پیشگیری از سنگ کلیه، به ویژه برای افرادی است که در خانواده آنها سابقه ابتلا به سنگ کلیه وجود دارد. البته بهتر است از آبمیوه‌های طبیعی و تازه استفاده کنید.
● هر هفته این خوراکی‌ها را بخورید
با رعایت نکات زیر می‌توانید احتمال ابتلا به بیماری‌های کلیه، به ویژه سنگ کلیه، را در میان اعضای خانواده کاهش دهید:
متخصصان توصیه می‌کنند برای پیشگیری از سنگ کلیه یا عود دوباره آن، غذاها و میوه‌های حاوی آنتی‌اکسیدان، مثل گیلاس، گوجه‌فرنگی، فلفل دلمه‌ای و سبزیجات تازه را در برنامه هفتگی خود بگنجانید و آنها را دست کم ۴ بار در هفته مصرف کنید.
غلاتی مانند جوی دوسر، گندم سیاه، سبوس و برنج قهوه‌ای نیز میان بهترین گزینه‌ها هستند که می‌توانید بدون نگرانی در وعده‌های غذایی خود بگنجانید.
ورزش روزانه به مدت حداقل ۲۰ دقیقه و نوشیدن آب نیز از دیگر راهکارهای مؤثر برای پیشگیری از سنگ کلیه است.
توصیه می‌شود به جای گوشت قرمز، از گوشت‌های سفید مانند ماهی، میگو و مرغ استفاده کنید.
درمان سنگ کلیه
هنگام ادرار کردن از کاغذ صافی یا گاز استفاده کنید تا وجود سنگ مشخص شود؛ یا داخل یک ظرف شیشه‌ای ادرار کنید، وجود سنگ را بررسی کرده و در صورت وجود آن را جدا کنید.
“““html
ادرار را دور بریزید و به نزد پزشک ببرید.
سنگ شکن و جراحی مختصر یا PCN
خوردن سبزیجات، مصرف کلسیم، نوشیدن آب به مقدار زیاد، محدود کردن مصرف پروتئین‌های حیوانی و فعالیت بدنی به دفع طبیعی سنگ‌های کلیوی کمک می‌کند.
استفاده از جعفری، کرفس و گل گاوزبان برای کمک به دفع سنگ‌های کلیه توصیه شده‌است.
ریواس، اسفناج، تره فرنگی و سیب‌زمینی شیرین، که دارای اگزالات بالا هستند، نباید مصرف شوند.
مصرف پروتئین‌های حیوانی، نمک سدیم و تنقلاتی مانند بادام‌زمینی باید از برنامه غذایی افرادی که سنگ کلیه دارند حذف و نوشیدنی‌هایی مثل نوشابه، آب مرکبات و چای نیز باید به حداقل برسد.
فیبرهای موجود در سبوس ذرت، برنج و گندم کمترین میزان اگزالات را دارند، بنابراین مصرف بیشتر این مواد غذایی توصیه می‌شود.
افزایش فعالیت بدنی و دوری از استراحت و سکون به دفع سنگ‌های کلیوی کمک می‌کند.
گیاه خاکشیر دارای خاصیت ادرارآوری است و می‌تواند التهاب کلیه (پیلونفریت) را کاهش دهد.
مصرف هندوانه و خیار نیز در درمان سنگ کلیه موثر است.
روغن بادام به دفع سنگ‌های ادراری کمک می‌کند. برای این کار می‌توانید سه قاشق سوپ‌خوری از مخلوط بادام شیرین و روغن گردو را بعد از هر وعده غذایی به همراه جوشانده‌ای که از جوشاندن ۲۰ گرم شیرین بیان و یک مشت کاه جو در آب تهیه شده، مصرف کنید.
ویدئوهای مرتبط با درمان سنگ کلیه
دکتر فرشاد نامداری متخصص کلیه و مجاری ادراری
آدرس: تهران، خیابان ولیعصر؛ میدان ونک.
تلفن تماس: ۰۲۱۸۸۷۷۶۸۰۱
دکتر مرتضی حمیدی ارولوژی-اندویورولوژی کلیه و مجاری ادراری
آدرس: میدان ارژانتین، خیابان الوند، ضلع جنوبی بیمارستان کسری، پ ۲۳، واحد ۱۲
تلفن تماس: ۰۲۱۸۸۲۰۵۱۲۶
دکتر مجید حقیقت متخصص کلیه و مجاری ادراری
“`
آدرس مطب: اصفهان، خیابان شمس آبادی، در مقابل بیمارستان عیسی ابن مریم، ساختمان 71
تلفن تماس: 03132205497
جمع‌آوری شده توسط: مجله اینترنتی رضیم
مرجان امینی