“`html
مسمومیت با ویتامین D چه علائمی دارد؟ آیا قابل درمان است؟
تنها تعداد کمی از غذاها دارای ویتامین D هستند، به همین دلیل بسیاری از افراد از مکمل‌ها استفاده می‌کنند. مصرف طولانی‌مدت این مکمل‌ها ممکن است عوارض جانبی نامطلوبی به همراه داشته باشد، اما این عوارض به‌طور معمول نادر هستند.
ویتامین D نقش مهمی در چندین فرآیند بدن دارد:
- جذب و تنظیم کلسیم، منیزیم و فسفات
- استحکام، رشد و بازسازی استخوان‌ها
- رشد و تکامل سلول‌ها
- عملکرد سیستم ایمنی
- کارکرد عصب و عضله
مقدار لازم ویتامین D برای سلامت مشخص نیست و به عوامل فردی مانند سن، جنسیت و وضعیت سلامتی بستگی دارد. بسیاری از افراد از طریق لمس نور آفتاب ویتامین D کافی را دریافت می‌کنند.
عوارض جانبی مکمل‌های ویتامین D چیست؟
هیپرکلسمی و آسیب کلیه ممکن است یکی از عوارض جانبی ناشی از استفاده از مکمل‌های ویتامین D باشد. پزشکان پیشنهاد می‌کنند که حداقل 20 نانوگرم ویتامین D در میلی‌لیتر خون برای یک سطح بهینه کافی است. اگر این سطح به بیش از 50 نانوگرم در میلی‌لیتر برسد، ممکن است عوارض جانبی نامطلوبی بروز کند.
اما بیشتر تحقیقات نشان می‌دهند که سطح مسمومیت با ویتامین D به نسبت بالاست و حدود 200 تا 240 نانوگرم در میلی‌لیتر است. فردی که در این رنج قرار می‌گیرد معمولاً بین 10،000 تا 40،000 واحد بین‌المللی خالص ویتامین در روز مصرف کرده است. در ادامه برخی از عوارض جانبی جدی ناشی از مصرف زیاد ویتامین D آورده شده است.
علائم مسمومیت با ویتامین دی3
1. هیپرکلسمی
بیشتر عوارض جانبی مهمی که با ویتامین D در ارتباط است، به هیپرکلسمی مربوط می‌شود. هیپرکلسمی یعنی وجود کلسیم بیش از حد در خون. این وضعیت زمانی پیش می‌آید که کلسیم خون از 10,4000 نانوگرم در میلی‌لیتر تجاوز کند.
یک رابطه قوی بین ویتامین D و کلسیم وجود دارد. وقتی سطوح بالایی از متابولیت‌های ویتامین D در خون وجود داشته باشد، میزان کلسیم جذب‌شده توسط روده افزایش می‌یابد. همچنین این سطوح بالای متابولیت ممکن است باعث افزایش آزاد شدن کلسیم از استخوان‌ها به خون شود. وجود کلسیم بیش از حد در خون می‌تواند عوارض و علائم مختلفی ایجاد کند.
برخی از جدی‌ترین عوارض عبارتند از:
- از دست دادن اشتها
- اسهال و یبوست
- سردرگمی، بی‌نظمی یا سختی در فکر کردن
- تهوع و استفراغ
- درد در مفاصل و عضلات
- سردردهای مداوم
- تحریک پذیری و اضطراب
- خستگی بدون دلیل
- ضعف عضلانی
- تشنگی زیاد و ادرار مکرر
- نوسانات در ضربان قلب
- کاهش رفلکس‌ها
- طعم فلزی در دهان
- فشار خون بالا
2. آسیب کلیه
کلسیم زیاد در خون می‌تواند به فسفات متصل شود و بلورهایی را در بافت‌های نرم بدن درست کند. این بلورها بسته به مکان، تعداد و اندازه‌شان می‌توانند باعث آسیب بافت و حتی آسیب به اندام‌ها شوند.
کلیه‌ها به دلیل نقش آنها به‌عنوان فیلتر و وجود کانال‌های کوچک در آنها، نسبت به رسوب کلسیم بسیار آسیب‌پذیر هستند. وقتی رسوبات کلسیم در بافت‌های کلیه جمع می‌شود، ممکن است نفروکالسینوزیس به وجود آورد. اگر این وضع حاد باشد، ممکن است به آسیب دائمی کلیه و در نهایت نارسایی کلیه منجر شود.
علائم نفروکالسینوزیس عبارتند از:
- تهوع و استفراغ
- تب و لرز
- درد شدید در ناحیه معده، دو طرف پشت یا ناحیه کشاله ران، شامل بیضه‌ها در مردان
به‌طور متوسط، افراد مبتلا به مسمومیت ویتامین D، حدود 3،600،000 واحد ویتامین را در کمتر از 3 ماه مصرف کرده‌اند و چندین عارضه جانبی، از جمله آسیب کلیه حاد را تجربه کرده‌اند.
3. ضربان قلب نامنظم و حمله قلبی
هیپرکلسمی شدید می‌تواند بر قابلیت عملکرد سلول‌های قلب تاثیر بگذارد یا آن را تغییر دهد.
“`
و افرادی که سطوح بالایی از کلسیم و فسفات در خون خود دارند، ممکن است رسوباتی از کلسیم یا پلاک‌ها را در شریان‌ها یا دریچه‌های قلب مشاهده کنند. در سال 2012، پزشکان گزارشی از یک خانم 70 ساله ارائه دادند که در یک مدت 30 روز، روزانه 80000 واحد کلسیم دریافت کرده بود. این تزریق منجر به هیپرکلسمی و انسداد کامل قلب او شد.
برخی از نشانه‌های مشکلات قلبی به‌دنبال سمیت ویتامین D عبارتند از:
- بی‌نظمی در ضربان قلب که می‌تواند موقتی یا دائمی باشد
- درد در قفسه سینه
- احساس خستگی بدون دلیل مشخص
- درد هنگام فعالیت و ورزش
4. شکنندگی استخوان و درد استخوان
وقتی کلسیم زیادی در خون وجود داشته باشد، بدن هورمون کافی برای اتصال به مواد معدنی و استخوان‌ها ندارد. مسمومیت با ویتامین D می‌تواند منجر به هیپرکلسمی و مشکلات استخوانی شود.
برخی از علائم این مشکلات عبارتند از:
- درد در استخوان‌ها
- عدم ثبات و راحتی
- احتمال بیشتر سقوط
- استخوان‌هایی که به راحتی می‌شکنند یا ترک می‌خورند
- درد شدید در ناحیه کمر یا مفاصل
- کاهش قد یا طول اندام‌ها
5. کمبود آب
مسمومیت با ویتامین D ممکن است باعث کمبود آب در بدن شود. سطح بالای کلسیم در خون می‌تواند به کلیه‌ها آسیب برساند و باعث شود آنها نتوانند ادرار را به طور موثر متمرکز کنند. این مشکل می‌تواند به تولید و دفع مقدار زیادی ادرار منجر شود. محققان هنوز به‌طور قطعی نمی‌دانند که چرا این اتفاق می‌افتد، اما یکی از نظریه‌ها این است که سطح بالای کلسیم باعث کاهش اثرات هورمون‌های ضد دیورتیک می‌شود.
این هورمون‌ها کلیه‌ها را تشویق می‌کنند تا آب را حفظ کنند، و کمبود آنها ممکن است باعث تولید بیشتر ادرار رقیق شود. وقتی یک فرد مقدار زیادی ادرار رقیق می‌کند، مقدار زیادی از آب و الکترولیت‌ها را از دست می‌دهد و این می‌تواند منجر به کم آبی در بدن شود.
نشانه‌های کم آبی خفیف عبارتند از:
- خشکی در دهان و زبان
- احساس بیقراری
- تحریک‌پذیری
- چشمان گود رفته
- تشنگی زیاد
- کاهش تولید ادرار
- کاهش تولید اشک و خشک شدن چشم‌ها
- پوست که بعد از نیشگون دیر به حالت عادی برمی‌گردد
- کم آبی شدید ممکن است شرایط خطرناکی به وجود آورد.
علائم و نشانه‌های دیگر این بیماری عبارتند از:
- ضربان ضعیف
- فشار خون پایین
- تولید بسیار کم یا عدم تولید ادرار
- عدم هوشیاری
6. پانکراتیت
هیپرکلسمی ممکن است به پانکراتیت حاد منجر شود که التهاب لوزالمعده است. در سال 2017، محققان به بررسی مشکلات حاد کلیه ناشی از مسمومیت با ویتامین D پرداختند. آنها تجربه 19 نفر که به شکل شدید مسموم شده بودند را مورد بررسی قرار دادند. هر یک به طور میانگین 6000،000 واحد ویتامین را در یک تا سه ماه مصرف کرده بودند. از میان این 19 نفر، دو نفر به پانکراتیت حاد مبتلا شدند.
نشانه‌های پانکراتیت عبارتند از:
- درد در قسمت فوقانی شکم
- تهوع و استفراغ
- ضربان سریع قلب
- کاهش وزن
- تب
7. آسیب ریه
زمانی که کلسیم و فسفات زیادی در خون موجود باشد، ممکن است باعث تشکیل بلورهایی شود که این مواد را در بافت نرم بدن رسوب می‌دهند. این بلورها می‌توانند در اندام‌های نرم مانند ریه‌ها رسوب کنند و اگر تعداد این رسوبات زیاد باشد، می‌تواند عملکرد ریه‌ها را به خطر بیندازد.
برخی از نشانه‌های آسیب‌های ناشی از ریه عبارتند از:
- سرفه
- مشکلات تنفس
- درد در قفسه سینه
عوارض جانبی معروف مسمومیت با ویتامین D چیست؟
بسیاری از مردم مکمل‌های ویتامین D زیادی مصرف می‌کنند و عوارض جانبی آن نسبتاً کم است. اما مصرف طولانی‌مدت یا مصرف بیش از حد ویتامین D در مکمل‌ها یا غذاها می‌تواند عوارض جانبی به همراه داشته باشد.
ویتامین D می‌تواند در بدن تجمع یابد و این موضوع ممکن است عوارض بدی به همراه داشته باشد. بدن این ویتامین را در بافت‌های چربی ذخیره می‌کند و ممکن است اثرات منفی ناشی از مصرف بیش از حد آن، هفته‌ها یا حتی ماه‌ها بعد نمایان شوند.
چه کسانی باید از مصرف ویتامین D خودداری کنند؟
مکمل‌های ویتامین D برای همه افراد مناسب نیستند. این مکمل‌ها ممکن است با برخی داروها تداخل داشته باشند. افرادی که داروهای زیر را مصرف می‌کنند باید قبل از استفاده از مکمل‌های ویتامین D با پزشک مشورت نمایند:
- استروئیدها
- داروهای فنوباربیتال و فنوتیون، که برای درمان صرع استفاده می‌شوند
- اورلستات، که برای کاهش وزن تجویز می‌شود
- کلستی آمینین، که برای کاهش کلسترول مصرف می‌شود
علاوه بر این، برخی از بیماری‌ها می‌توانند حساسیت به ویتامین D را افزایش دهند. افرادی که به یکی از بیماری‌های زیر مبتلا هستند، پیش از مصرف مکمل‌های ویتامین D باید با پزشک خود مشورت کنند:
- پرکاری تیروئید اولیه
- سرطان
- سارکوئیدوز
- سلول گرانولوماتوز
- بیماری متاستاتیک استخوان
- سندرم ویلیامز
همچنین بخوانید: