سرطان روده بزرگ بیماری خاموشی
سرطان روده بزرگ به معنی رشد غیر طبیعی سلول‌های سرطانی در کولون یا رکتوم (قسمت انتهایی روده بزرگ) است. این بیماری زمانی رخ می‌دهد که سلول‌ها به طرز نادرستی رشد کنند و ممکن است به دیگر قسمت‌های بدن آسیب بزنند یا در آنها تکثیر شوند. سرطان کولون یا روده بزرگ به قسمت پایانی دستگاه گوارش مربوط می‌شود. بخش پایانی کولون که به مدخل مقعد ختم می‌شود، به آن رکتوم یا راست‌روده می‌گویند.
معمولاً سرطان کولورکتال از توده‌های خوش‌خیم به نام پولیپ شروع می‌شود که ممکن است در جدار روده شکل بگیرند. پولیپ‌ها معمولاً کوچک هستند و ممکن است علامتی نداشته باشند یا علائم بسیار خفیفی داشته باشند. متخصصان توصیه می‌کنند که برای جلوگیری از تبدیل شدن پولیپ‌ها به سرطان، غربالگری منظم انجام شود.
دکتر جواد غروبی، متخصص جراحی عمومی و دانشیار دانشگاه، در مورد نشانه‌های سرطان روده بزرگ می‌گوید:
اگر به این بیماری مبتلا شوید، ممکن است تغییراتی در عادت‌های اجابت مزاج، مانند اسهال و یبوست داشته باشید. اگر این تغییرات بیشتر از ۴ هفته ادامه یابد، باید به آن توجه کنید.
دیگر علائم سرطان روده بزرگ عبارت‌اند از:
1- خونریزی از مقعد یا مدفوع که حاوی خون است
2- درد شکم، نفخ و دل‌پیچه
3- احساس عدم تخلیه کامل مدفوع و دفع ناقص
4- ضعف و خستگی بیش از حد
5- کاهش وزن غیرمترقبه و بدون دلیل
علائم ذکر شده بسته به مکان سرطان و مدت زمان ابتلا ممکن است متفاوت باشند.
پولیپ چیست؟
پولیپ‌ها رشدهایی هستند که داخل روده شما ظاهر می‌شوند. بسیاری از آنها بی‌خطر هستند، اما برخی از آنها اگر به موقع درمان نشوند، ممکن است به سرطان روده بزرگ تبدیل شوند. دو نوع رایج پولیپ‌ها به نام پولیپ‌های آدنوم و هایپرپلاستیک وجود دارند که در اثر مشکلات در رشد یا ترمیم سلول‌های جدار روده بزرگ ایجاد می‌شوند.
عوامل خطری که شما نمی‌توانید کنترل کنید
چیزهایی که شما نمی‌توانید کنترلی بر آنها داشته باشید:
- سن: بسیاری از افراد بالای ۵۰ سال در معرض خطر هستند
- سابقه پولیپ یا بیماری التهابی روده
- سابقه خانوادگی از سرطان کولورکتال یا پولیپ‌های پیش‌سرطانی در روده بزرگ
عوامل خطری که می‌توانید کنترل کنید
سعی کنید از مواردی که می‌توانند احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش دهند جلوگیری کنید:
- خوردن مقدار زیاد گوشت قرمز یا فرآوری شده یا گوشت‌هایی که در دمای بالا پخته می‌شوند.
- چاقی (وجود چربی اضافی در اطراف کمر)
- عدم ورزش کافی
- سیگار کشیدن
- مصرف زیاد الکل
علائم سرطان روده چه هستند؟
سرطان کولورکتال معمولاً نشانه‌های هشدار دهنده‌ای ندارد، بنابراین چکاپ منظم اهمیت بسیار بالایی دارد. تشخیص به موقع این بیماری می‌تواند به درمان آن کمک کند. با بدتر شدن بیماری، ممکن است خون در مدفوع مشاهده کنید یا درد در شکم احساس کنید. این بیماری همچنین می‌تواند باعث یبوست یا اسهال، کاهش وزن بی‌دلیل، و یا خستگی شود. زمانی که این علائم ظاهر می‌شوند، تومورها به طور معمول بزرگتر و سخت‌تر برای درمان می‌شوند.
آزمایشاتی که سرطان روده را تشخیص می‌دهند
آزمایشات غربالگری در تشخیص زودهنگام سرطان کولورکتال بسیار اهمیت دارند. اغلب افراد بالای ۵۰ سال هر ۱۰ سال یک‌بار باید کولونوسکوپی انجام دهند. این آزمایش از یک لوله با دوربینی کوچک برای مشاهده کولون و رکتوم استفاده می‌کند. این آزمایش می‌تواند در شناسایی زودهنگام تومور و جلوگیری از سرطان روده بزرگ مؤثر باشد. بعد از تشخیص، پزشک ممکن است پولیپ‌ها را حذف کند.
“`html
کرد .
کولونوسکوپی مجازی
این نوع کولونوسکوپی از یک سی تی اسکن استفاده می‌کند تا یک مدل سه بعدی از روده بزرگ شما نشان دهد. این آزمایش می‌تواند پولیپ‌ها و مشکلات دیگر روده را بدون این که دوربینی را به داخل بدن شما وارد کند، نشان دهد. عیب اصلی این نوع این است که ممکن است پولیپ‌های کوچک را شناسایی نکند، و اگر پزشک شما آنها را نبیند، شما همچنان نیاز به یک کولونوسکوپی واقعی خواهید داشت. پزشک شما ممکن است هر پنج سال یک بار کولونوسکوپی مجازی را پیشنهاد کند.
باریم انما
این نوع از اشعه‌های X به پزشک شما اجازه می‌دهد تا به طور مختصر به داخل کولون و رکتوم شما نگاهی بیندازد. این روش روشی دیگر برای تشخیص پولیپ‌ها، تومورها و یا تغییرات دیگر در روده شما است. مشابه کولونوسکوپی مجازی، پزشکان هر گونه نشانه غیرعادی را با کولونوسکوپی منظم پیگیری می‌کنند. پزشک شما ممکن است هر ۵ سال یک بار باریم انما را توصیه کند.
سیگموئیدوسکوپی انعطاف‌پذیر
پزشک شما ممکن است این آزمایش را به جای کولونوسکوپی پیشنهاد دهد. در این آزمایش از یک لوله باریک و بلندی برای دیدن داخل رکتوم و قسمت پایین روده بزرگ شما استفاده می‌شود. این لوله دارای نور و دوربین است و می‌تواند پولیپ‌ها و سرطان را نشان دهد. اگر پزشک شما می‌گوید این آزمایش برای شما مناسب است، باید هر ۵ سال این آزمایش را انجام دهید.
آزمایش خون در مدفوع
آزمایش خون پنهان در مدفوع و آزمایش ایمونوشیمیایی مدفوع می‌تواند نشان دهد که آیا خون در مدفوع شما وجود دارد یا خیر. دیدن خون در مدفوع می‌تواند نشان‌دهنده‌ی سرطان باشد. شما باید دو یا سه نمونه کوچک از مدفوع خود را به پزشک بدهید برای بررسی. پزشکان معمولاً این آزمایشات را هر سال یک بار توصیه می‌کنند. اگر نمونه‌های شما نشانه‌هایی از خون را نشان دهند، ممکن است به کولونوسکوپی نیاز داشته باشید.
آزمایش DNA مدفوع
آزمایش جدیدی به نام کولوگارد (Cologuard) وجود دارد که به دنبال خون یا DNA مشکوک در نمونه مدفوع شما است. این آزمایش در تشخیص سرطان روده بزرگ دقت بالایی دارد، اما اگر نتیجه منفی باشد، شما همچنان نیاز به کولونوسکوپی برای پیگیری دارید. Cologuard نمی‌تواند جایگزین کولونوسکوپی باشد. انجمن سرطان آمریکا توصیه می‌کند که آزمایش DNA مدفوع هر ۳ سال یک بار انجام شود.
تشخیص درست
اگر آزمایشی نشان دهد که احتمال وجود تومور وجود دارد، گام بعدی بیوپسی (برداشتن نمونه بافت) است. در طول کولونوسکوپی، پزشک شما پولیپ‌ها را برمی‌دارد و از نقاط مشکوک در روده بزرگ نمونه‌های بافت می‌گیرد. متخصصان بافت را زیر میکروسکوپ بررسی می‌کنند تا ببینند آیا سرطانی است یا خیر.
مراحل سرطان روده
کارشناسان هر نوع سرطانی را که شناسایی کنند مرحله بندی می‌کنند. این فرآیند برای بررسی میزان گسترش بیماری است. مراحل بالاتر به این معنی است که سرطان در وضعیت جدی‌تری قرار دارد. اندازه تومور همیشه معیار تعیین‌کننده‌ای نیست. مرحله بندی به پزشک شما کمک می‌کند تا تصمیم بگیرد چه نوع درمانی نیاز است.
- مرحله صفر: سرطان در پوشش داخلی کولون یا رکتوم است.
- مرحله اول: بیماری به لایه عضلانی کولون یا رکتوم پیشرفت کرده است.
- مرحله دوم: سرطان به لایه بیرونی‌ترین کولون یا رکتوم پیشرفت کرده است.
- مرحله سوم: سرطان به یک یا چند گره لنفاوی در این ناحیه گسترش یافته است.
- مرحله چهارم: سرطان به سایر نقاط بدن، مانند کبد، ریه و یا استخوان گسترش یافته است.
میزان زنده ماندن
امید برای بهبود ٬
“““html
این مسئله به مرحله سرطان شما بستگی دارد. ممکن است پزشک به شما بگوید که احتمال زنده ماندن بعد از تشخیص این نوع سرطان ۵ سال است. این یعنی درصد افرادی که ۵ سال یا بیشتر بعد از تشخیص بیماری به زندگی ادامه می‌دهند. در مرحله اول، نرخ بقای ۵ ساله ۸۷٪ تا ۹۲٪ است. اما به یاد داشته باشید که این آمارها نمی‌توانند پیش‌بینی کنند که چه اتفاقی برای هر فرد خاص خواهد افتاد. عوامل زیادی وجود دارند که می‌توانند بر امید به زندگی افراد مبتلا به سرطان روده بزرگ تأثیر بگذارند، بنابراین از پزشک خود بپرسید که شما در چه مرحله‌ای هستید.
آیا عمل جراحی می‌تواند کمک کند؟
جراحی تأثیر بسیار زیادی در مراحل اولیه سرطان روده بزرگ دارد. در همه مراحل به جز مرحله آخر، پزشکان تومورها و بافت‌های اطراف آن را برداشته و حذف می‌کنند. اگر تومور بزرگ باشد، پزشک ممکن است نیاز به جراحی کل کولون یا رکتوم شما داشته باشد. اگر بیماری به کبد، ریه و دیگر اندام‌ها آسیب رسانده باشد، جراحی احتمالاً به درمان شما کمک نمی‌کند، اما می‌تواند علائم بیماری را کاهش دهد.
مبارزه با سرطان پیشرفته
سرطان روده بزرگ هنوز هم می‌تواند در برخی موارد درمان شود، حتی اگر به غدد لنفاوی گسترش یافته باشد (مرحله سوم). درمان معمولاً شامل جراحی و شیمی درمانی است. در بعضی از موارد، پرتودرمانی نیز می‌تواند مفید باشد. اگر بیماری دوباره عود کند و یا به سایر اندام‌ها سرایت کند، درمان بیشتر سخت خواهد بود، اما همچنان پرتودرمانی و شیمی درمانی می‌تواند به کاهش علائم شما کمک کرده و به شما کمک کند مدت طولانی‌تری زندگی کنید.
آیا شیمی درمانی باعث احساس بدی در بیمار می‌شود؟
داروهای شیمی درمانی جدیدتر معمولاً کمتر باعث حالت تهوع می‌شوند. همچنین داروهایی وجود دارند که می‌توانند به کنترل حالت تهوع شما کمک کنند.
ریشه‌کنی با فرکانس رادیویی (RFA)
این روش از گرمای زیاد برای سوزاندن تومور استفاده می‌کند. با استفاده از سی تی اسکن، پزشک یک سوزن به تومور و نواحی اطراف آن قرار می‌دهد. این روش می‌تواند بعضی تومورها را که نمی‌توان با جراحی برداشت، مانند تومورهای کبد، از بین ببرد. شیمی درمانی می‌تواند همراه با RFA مؤثر باشد.
جلوگیری از سرطان روده بزرگ با عادات سالم
شما می‌توانید با رعایت برخی عادات سالم به میزان زیادی احتمال ابتلا به این بیماری را کاهش دهید. داشتن یک رژیم غذایی مغذی، ورزش کافی و کنترل چربی بدن می‌تواند به شما کمک کند. این عادات می‌توانند ۴۵ درصد از سرطان‌های روده بزرگ را از بین ببرند.
انجمن سرطان آمریکا توصیه می‌کند که از رژیم غذایی شامل میوه‌ها و سبزیجات فراوان، مصرف کم گوشت‌های فرآوری شده و قرمز، و استفاده از غلات سبوس‌دار به جای دانه‌های تصفیه شده پیروی کنید. این رژیم به شما کمک می‌کند تا وزن خود را در سطح مناسب نگه دارید.
جلوگیری از سرطان با ورزش
بزرگسالانی که ورزش می‌کنند، به نظر می‌رسد که در برابر سرطان روده بزرگ از یک سلاح قوی برخوردارند. در یک مطالعه مشخص شد که افرادی که فعال هستند، به احتمال ۲۴ درصد کمتر از افراد غیر فعال به این بیماری مبتلا می‌شوند. مهم نیست که آیا افراد در فعالیت‌های کاری مشارکت دارند یا به ورزش‌های تفریحی می‌پردازند. انجمن سرطان آمریکا توصیه می‌کند که ۱۵۰ دقیقه در هفته ورزش ملایم، مثل پیاده‌روی سریع، یا ۷۵ دقیقه در هفته ورزش شدید، مانند دویدن، می‌تواند بسیار مفید باشد. سعی کنید فعالیت‌های خود را در طول هفته گسترش دهید.
چه زمانی معاینه و ویزیت پزشک نیاز است؟
اگر فردی تغییراتی در عادت‌های اجابت مزاج خود یا خونریزی و وجود خون در مدفوع مشاهده کند، باید به پزشک مراجعه کند. علائم و تغییرات به‌وجود آمده باید به‌دقت گزارش شوند و سابقه غربالگری در صورت وجود ارائه شود. به‌طورکلی، اولین غربالگری برای تشخیص زودرس سرطان کولورکتال از سن ۵۰ سالگی آغاز می‌شود. البته اگر سابقه خانوادگی از سرطان وجود داشته باشد یا شخص به بیماری‌های مستعد کننده ابتلا به آن دچار باشد، غربالگری می‌تواند از سنین پایین‌تر شروع شود.
“`
روش‌های درمانی سرطان روده
به طور کلی، برای درمان سرطان روده بزرگ سه روش اصلی وجود دارد که شامل جراحی، پرتودرمانی و شیمی‌درمانی است. همچنین یک روش دیگر وجود دارد که از تکنیک‌های بیولوژیکی استفاده می‌کند، اما این روش هنوز در مراحل تحقیقاتی قرار دارد.
جراحی: جراحی یکی از رایج‌ترین روش‌ها برای درمان سرطان در هر مرحله‌ای است. این روش به شکل‌های مختلف انجام می‌شود و نوع آن بستگی به توصیه پزشک و مرحله سرطان دارد.
عوارض جانبی جراحی: عوارض جانبی جراحی به محل تومور و نوع جراحی بستگی دارد. عموماً در چند روز اول بعد از جراحی، بیمار ممکن است احساس ناراحتی کند، ولی این درد غالباً با استفاده از دارو قابل کنترل است. زمان بهبودی بعد از جراحی در افراد مختلف متفاوت است.
پرتودرمانی: در این روش، از اشعه X با انرژی بالا برای از بین بردن سلول‌های سرطانی و کوچک کردن تومور استفاده می‌شود. تولید اشعه می‌تواند توسط دستگاه‌های خاصی در بیرون از بدن یا مواد تولیدکننده اشعه در داخل بدن انجام شود. پرتودرمانی می‌تواند به تنهایی یا همراه با جراحی و شیمی‌درمانی انجام شود.
عوارض جانبی پرتودرمانی: شایع‌ترین عوارض جانبی پرتودرمانی شامل خستگی، واکنش‌های پوستی در ناحیه‌ای که اشعه به آن برخورد کرده و کاهش appetite است. همچنین ممکن است این روش باعث کاهش تعداد گلبول‌های سفید خون شود. اما بیشتر این عوارض معمولاً دائمی نیستند و قابل کنترل و درمان هستند.
شیمی‌درمانی (کموتراپی): در این روش، از داروها برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. داروهای ضد سرطانی معمولاً به صورت تزریقی در بدن یا داخل عضلات و برخی به شکل خوراکی مصرف می‌شوند. شیمی‌درمانی یک روش سیستمیک درمانی محسوب می‌شود، به این معنی که دارو از طریق خون به قسمت‌های مختلف بدن می‌رود تا سلول‌های سرطانی را هدف قرار دهد.
در این روش، داروها به صورت دوره‌ای تجویز می‌شوند؛ یعنی بعد از یک دوره درمان، یک دوره استراحت وجود دارد و سپس دوباره درمان شروع می‌شود. اگر سلول‌های سرطانی به کبد رسیده باشند، می‌توان دارو را مستقیماً به شریان‌های تغذیه‌کننده کبد تزریق کرد. بعد از اینکه جراح تمام سلول‌ها و بافت‌های سرطانی را از بدن خارج کرد، یک دوره شیمی‌درمانی هم انجام می‌شود تا هرگونه سلول سرطانی باقیمانده از بین برود.
عوارض جانبی شیمی‌درمانی: داروهای شیمی‌درمانی معمولاً به سلول‌های با سرعت تکثیر بالا آسیب می‌زنند. در بدن، علاوه بر سلول‌های سرطانی، بافت‌های دیگری مانند سلول‌های خونی، بافت پوششی سیستم گوارشی و سلول‌های فولیکول مو نیز با سرعت بالایی تقسیم می‌شوند، بنابراین ممکن است این بافت‌ها هم تحت تأثیر قرار گیرند.
به همین دلیل، عوارض جانبی می‌تواند شامل عفونت، خستگی، ریزش موی موقتی، زخم‌های دهانی و غیره باشد. همچنین کاهش کلی سلول‌های خونی یکی از عوارض جانبی مهم داروهای شیمی‌درمانی به حساب می‌آید. از آنجایی که این داروها به شکل قابل توجهی بر مغز استخوان تأثیر می‌گذارند، ممکن است کم خونی (آنمی) (کمبود انرژی)، کاهش پلاکت‌های خونی (به‌صورت خونریزی) و کاهش گلبول‌های سفید (به‌صورت افزایش خطر ابتلا به عفونت‌ها) ایجاد شود. به طور عادی، تمام افرادی که از این روش درمانی استفاده می‌کنند، به همه این عوارض دچار نمی‌شوند و در طول دوره استراحت و پس از پایان درمان، بیشتر این مشکلات برطرف خواهد شد.