“`html
علائم ابتلاء به میکروب هلیکوباکتری معده چیست؟
هلیکوباکتر پیلوری (Helicobacter pylori) یک نوع باکتری هلیکوباکتر است و معمول‌ترین میکروب که انسان‌ها را در سراسر جهان آلوده می‌کند. بیش از نیمی از مردم دنیا به این باکتری آلوده هستند. این باکتری عامل اصلی بیماری‌هایی مانند زخم معده و مشکلات معده و روده محسوب می‌شود. درصد ابتلاء به این میکروب در کشورهای در حال توسعه و در ایران بیشتر است (حدود ۷۴ درصد از افراد بالای ۳۵ سال در ایران).
این باکتری معمولاً به شکل مارپیچی است، اما می‌تواند به شکل کروی نیز تغییر شکل دهد که این حالت نیز می‌تواند بیماری‌زا باشد، هرچند که در آزمایشگاه قابل کشت نیست (در محیط آزمایشگاهی) و به دیواره معده متصل می‌شود (در هر دو شکل قابل زندگی و بیمار کننده است). با رضیم همراه باشید تا با روش‌های درمان این بیماری آشنا شوید.
میکروب هلیکوباکتری معده
زمانی که هلیکوباکتر به بدن وارد می‌شود، به بافت معده حمله می‌کند. این بافت از شما در برابر اسیدی که بدن برای هضم غذا استفاده می‌کند، محافظت می‌کند. وقتی این باکتری به بافت معده آسیب می‌زند، اسید می‌تواند به بافت نفوذ کند و زخم معده ایجاد کند. زخم معده می‌تواند منجر به خونریزی، عفونت و مشکل در حرکت غذا در دستگاه گوارش شود! منبع عفونت میکروب معده ممکن است غذا، آب یا ظروف آلوده باشد. این بیماری در کشورهایی که سیستم فاضلاب مناسبی ندارند یا آب تمیز در دسترس نیست، بیشتر شایع است.
همچنین این باکتری می‌تواند از طریق تماس با بزاق یا مایعات بدن فرد مبتلا گسترش پیدا کند. میکروب معده در کودکان شایع‌تر است و بسیاری از افراد از دوران کودکی به آن مبتلا می‌شوند، اما بزرگسالان نیز می‌توانند به آن آلوده شوند. این باکتری‌ها می‌توانند برای مدت طولانی در بدن بمانند و بسیاری از کسانی که به آن مبتلا می‌شوند، زخم معده یا علائم دیگری نخواهند داشت. پزشکان هنوز به طور کامل نمی‌دانند که چرا فقط برخی از افراد پس از ابتلا به میکروب معده، زخم معده و مشکلات دیگر را تجربه می‌کنند.
علائم و نشانه‌ها میکروب هلیکوباکتری معده
اگر دچار زخم معده هستید، ممکن است دردهای شدیدی یا خفیفی در شکم خود احساس کنید. این دردها معمولاً موقتی‌اند، اما زمانی که معده خالی است، مانند بین وعده‌های غذایی یا نیمه شب، درد ممکن است شدیدتر شود. این درد می‌تواند از چند دقیقه تا چند ساعت ادامه داشته باشد و بعد از خوردن غذا، نوشیدن شیر یا مصرف داروهای ضداسید ممکن است کمی تسکین یابد. سایر علائم زخم معده ناشی از میکروب معده عبارتند از:
- نفخ
- آروغ
- عدم احساس گرسنگی
- تهوع
- استفراغ
- کاهش وزن غیرقابل توضیح
زخم‌ها می‌توانند منجر به خونریزی در معده یا روده شوند که برای سلامت شما خطرناک است. اگر یکی از علائم زیر را دارید، سریعاً به پزشک مراجعه کنید:
- مدفوع خونی، تیره یا قرمز رنگ
- احساس خستگی بدون دلیل مشخص
- رنگ پریدگی پوست
- استفراغی که دارای خون است و شبیه قهوه آسیاب شده می‌شود
- دل درد شدید
عفونت هلیکوباکتری ممکن است به سرطان معده منجر شود، هرچند که این مورد چندان شایع نیست. اگر نشانه‌های زخم معده را ندارید، پزشک معمولاً وجود هلیکوباکتر پیلوری را آزمایش نمی‌کند. اما اگر اکنون یا در گذشته این نشانه‌ها را داشته‌اید، بهتر است آزمایشاتی انجام دهید.
“`
داروهایی مثل داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی ممکن است به دیواره معده شما آسیب بزنند. بنابراین بهتر است بفهمید که چه چیزی باعث بروز علائم شما می‌شود تا درمان مناسب برای بهبود آن‌ها تجویز شود. برای شروع، پزشک از شما در مورد سابقه پزشکی، علائم و داروهایی که مصرف می‌کنید سوالاتی می‌پرسد. سپس یک معاینه فیزیکی انجام می‌دهد که شامل فشار دادن شکم برای بررسی ورم، التهاب یا درد می‌شود.
تشخیص میکروب هلیکوباکتری معده
در ادامه، روش‌های تشخیصی برای شناسایی میکروب هلیکوباکتری معده توضیح داده می‌شود:
- آزمایش تنفسی اوره
- شاید دوست داشته باشید
- راه‌های ساده و سریع برای مقابله با نفخ شکم
- آنچه باید درباره خطرات ورم کبد بدانید
شما نوشیدنی خاصی حاوی ماده اوره می‌نوشید. سپس داخل یک کیسه نفس می‌کشید و پزشک کیسه را برای آزمایش به آزمایشگاه می‌فرستد. اگر میکروب هلیکوباکتری معده داشته باشید، این میکروب اوره را به دی‌اکسید کربن تبدیل می‌کند و آزمایش‌ها نشان می‌دهند که سطح گاز در بازدم شما بیشتر از حالت طبیعی است. برای بررسی دقیق‌تر زخم معده شما، پزشک اقدامات زیر را انجام می‌دهد:
آندوسکوپی قسمت بالای معده و روده
در آندوسکوپی، پزشک با استفاده از لوله‌ای که دوربین کوچکی به آن متصل است، داخل معده و قسمت بالایی روده شما را مشاهده می‌کند. در طول این آزمایش، ممکن است داروهای مسکن برای راحتی بیشتر شما تجویز شود.
آزمایشات قسمت بالای معده و روده
در بیمارستان، مایعی حاوی ماده‌ای به نام باریوم می‌نوشید و پزشک از شما تصویری با اشعه ایکس می‌گیرد. این مایع گلو و معده شما را می‌پوشاند و باعث می‌شود که در تصویر به خوبی دیده شوند.
سی تی اسکن
سی تی اسکن یک آزمایش تصویربرداری با اشعه ایکس قوی است که تصاویری با جزئیات زیاد از داخل بدن شما ارائه می‌دهد.
درمان میکروب هلیکوباکتری معده
اگر به زخم معده دچار شده‌اید که ناشی از میکروب هلیکوباکتری معده است، درمان شما شامل کشتن میکروب‌ها، درمان دیواره معده و پیشگیری از بازگشت زخم‌ها می‌شود. بهبودی ممکن است بین یک تا دو هفته طول بکشد.
پزشک احتمالا چند نوع دارو برای شما تجویز می‌کند. این داروها شامل موارد زیر هستند:
آنتی‌بیوتیک‌هایی مثل آموکسی سیلین، کلاریترومایسین، مترونیدازول، تتراسایکلین یا تینیدازول، برای کشتن میکروب هلیکوباکتری معده. ممکن است شما نیاز به مصرف دو دارو از این دسته داشته باشید.
داروهایی که میزان اسید معده را کاهش می‌دهند، مثل پنتوپرازول یا رابپرازول.
اکسید بیسموت که به همراه آنتی‌بیوتیک‌ها به کشتن میکروب هلیکوباکتری معده کمک می‌کند، باعث انسداد هیستامین شیمیایی می‌شود (این شیمیایی باعث تولید اسید بیشتری توسط معده می‌شود). این داروها می‌توانند شامل فاموتیدین، نیزاتیدین یا رانیتیدین باشند.
به این ترتیب، شما باید هر روز حدود 14 قرص یا بیشتر مصرف کنید و طول دوره درمان چند هفته است. شاید به نظر زیاد بیاید، اما باید هر دارویی که پزشک تجویز کرده را مصرف کنید و از دستورالعمل‌های او پیروی کنید. اگر آنتی‌بیوتیک‌ها را زود مصرف نکنید، میکروب معده شما به آن‌ها مقاوم می‌شود و درمان شما سخت‌تر خواهد شد. اگر داروها شما را اذیت کرد، با پزشک در مورد روش‌های درمانی و نحوه کنترل عوارض جانبی مشورت کنید. یک ماه بعد از اتمام دوره درمان، پزشک دوباره وضعیت تنفس یا مدفوع شما را آزمایش می‌کند تا مطمئن شود میکروب هلیکوباکتری معده از بین رفته است.
درمان هلیکوباکتری
شما می‌توانید از عفونت میکروب هلیکوباکتری معده جلوگیری کنید. راه‌های جلوگیری از این میکروب به روش‌های جلوگیری از میکروب‌های دیگر شبیه است:
- پس از استفاده از دستشویی و قبل از خوردن غذا، حتماً دست‌های خود را بشویید. به کودکان نیز این کار را آموزش دهید.
- از مصرف غذا یا آبی که کیفیت خوبی ندارد، پرهیز کنید.
- از خوردن غذاهایی که کامل پخته نشده‌اند، دوری کنید.
- از خوردن غذاهایی که توسط افرادی که دست‌های خود را نمی‌شویند، تهیه شده‌اند، خودداری کنید.
- اگرچه استرس، غذاهای تند و مصرف دخانیات باعث زخم معده نمی‌شوند، اما می‌توانند فرآیند بهبودی را کند کرده و درد زخم را تشدید کنند. درباره مدیریت استرس، بهبود رژیم غذایی و روش‌های ترک سیگار با پزشک مشورت کنید.
- بیشتر زخم‌های ناشی از میکروب هلیکوباکتر پیلوری بعد از چند هفته درمان خوب می‌شوند. اگر دچار زخم معده (از عوارض میکروب هلیکوباکتری معده) هستید، از مصرف داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی برای تسکین درد خودداری کنید، زیرا این داروها می‌توانند به دیواره معده آسیب بزنند. اگر نیاز به مسکن دارید، با پزشک خود صحبت کنید تا مسکن مناسبی برای شما تجویز کند.
- درمان میکروب هلیکوباکتری معده عموماً آسان است و مشکلی ایجاد نمی‌کند، اما اگر به علائم آن بی‌توجه باشید، ممکن است به زخم معده یا روده دچار شوید. بنابراین با مشاهده نشانه‌های ذکر شده در مقاله، به پزشک مراجعه کنید تا در صورت تشخیص باکتری معده، درمان لازم را برای شما آغاز کند.
مجله اینترنتی رضیم
مرجان امینی