“`html
پارستزی چیست؟
بیحسی، سوزش و خارش در برخی از نواحی بدن، از نشانههای پارستزی محسوب میشود. علل پارستزی به نوع بیماری بستگی دارد. پارستزی ممکن است موقت یا مزمن باشد و ریشههای مختلفی داشته باشد، اما احساس سوزن سوزن شدن و سوزش در پوست معمولاً مشابه میماند. احساس خزیدن، سوزن سوزن شدن، بیحسی و خارش روی پوست فقط بخشی از نشانههای پارستزی است. افراد معمولاً احساس بیحسی غیرعادی را وقتی که دستها و پاهایشان خواب میرود، تجربه میکنند، که این نوع پارستزی عموماً موقتی است و معمولاً نیاز به درمان ندارد.
علل موقت پارستزی
حملات هراس به دلیل ترس یا اضطراب شدید به وجود میآید و خود را در پارستزی دهان، دستها و پاها نشان میدهد. این علائم ممکن است برای افرادی که با سندرم تنفس سریع و عمیق دست و پنجه نرم میکنند، وجود داشته باشد. کمآبی بدن یکی از علل پارستزی است و این به از دست دادن آب، بسته به شدت و تحریک علائم مربوط میشود. وقتی که بدن ۵٪ تا ۶٪ از مایعات خود را از دست میدهد, احساس سوزن سوزن شدن و سوزش در پوست ممکن است ایجاد شود. همچنین، فشار به روی برخی نقاط مانند هنگام خواب روی دست یا پا، میتواند باعث کاهش جریان خون و ایجاد پارستزی موقت شود.
شایعترین علت پارستزی
شایعترین دلیلی که بهطور طبیعی باعث پارستزی میشود، فشار بیرونی بر روی یک اندام است. به عنوان مثال، وقتی که برای مدت طولانی روی یک پا مینشینیم یا روی یک دست خود دراز میکشیم، ممکن است آن عضو خواب برود. بعد از اینکه فشار را از روی عضو خواب رفته برمیداریم، ممکن است برای چند ثانیه احساس گزگز و پارستزی در آن ناحیه داشته باشیم.
علل دیگر شایع پارستزی شامل موارد زیر است:
- نارسایی عروقی
- فشار به اعصاب یک اندام
- کمبود ویتامینها
- دیابت
- پرکاری یا کمکاری غده تیروئید
علل اصلی سوزن سوزن شدن و بیحسی لبها به شرح زیر است:
1- آلرژی:
آلرژی غذایی میتواند باعث سوزن سوزن شدن یا تورم در لبها شود. در این حالت، احساس سوزن سوزن شدن در دهان، خارش گلو یا پوست ممکن است بعد از خوردن بعضی غذاها در عرض چند دقیقه تا چند ساعت به وجود بیاید و ممکن است تا چند ساعت ادامه داشته باشد.
سایر علائم آلرژی شامل:
- کهیر
- تهوع
- اسهال
- سرگیجه
- تنگی نفس
حساسیتهای غذایی در کودکان بیشتر از بزرگسالان شایع است. همچنین، آلرژی شیمیایی که به مواد آرایشی، صابون، دارو یا دیگر مواد حساسیتزا مربوط میشود، میتواند در احساس سوزن سوزن شدن لبها تأثیرگذار باشد.
2- کمبود مواد معدنی
میزان پایین پتاسیم، سدیم یا فسفات در بدن ممکن است باعث احساس سوزن سوزن شدن لبها شود.
3- هیپوگلیسمی
بیحسی لبها میتواند نشانهای از هیپوگلیسمی (قند خون پایین) باشد. این اختلال معمولاً در بیماران دیابتی که بیش از حد انسولین مصرف کردهاند، یا یکی از وعدههای غذایی خود را فراموش کردهاند، مشاهده میشود و یا به علت سندرم تخلیه سریع معده بعد از غذا نیز شایع است.
سایر علائم هیپوگلیسمی شامل:
- حالت تهوع
- گرسنگی
- رنگ پریدگی پوست
- ضربان قلب سریع
- سرگیجه
- کما
4- بیماری یا پدیده رینود
احساس سوزن سوزن شدن یا درد در لبها، بینی، گوشها، نوک سینهها، انگشتان دست و … ممکن است به دلیل پدیده رینود باشد.
“““html
پا و نشانههای دیگر به علت اسپاسم شریانی غیرطبیعی به وجود میآیند. زمانی که علت معلوم نیست، به این وضعیت بیماری رینود گفته میشود. اما اگر علت مشخصی وجود داشته باشد، مثل اسکلروز سیستمیک، لوپوس اریتماتوی سیستمیک (SLE)، واسکولیت یا آرتریت روماتوئید، به آن پدیده رینود میگویند.
5- مسمومیت با غذاهای دریایی
مسمومیت با ماهی سیگواترا
ماهیهای بزرگ گرمسیری، مثل ماهی تن، میتوانند بعد از خوردن، سوزش در لبها یا سایر نقاط بدن ایجاد کنند. علائم این مسمومیت ممکن است از چند ساعت تا چند ماه ادامه داشته باشد و ناشی از سم سیگواتراست که توسط جلبکهای مرجانی تولید میشود و در بدن این ماهیها جمع میشود. مسمومیت سیگواترا در آمریکا مرکزی، کارائیب، استرالیا و جنوب آسیا رایج است.
مسمومیت صدف فلج (PSP)
غذاهای دریایی مانند صدف و حلزون ممکن است به سموم خاصی آلوده شوند که توسط جلبکهای دریایی ایجاد میشوند و باعث سوزن سوزن شدن و بیحسی در لبها و اطراف دهان میشوند. حالت تهوع و در پی آن فلج عضلات و مرگ ناشی از نارسایی تنفسی از دیگر علائم این مسمومیت است.
مسمومیت خرچنگ نعل اسبی
مسمومیت ناشی از خوردن گوشت، امعا و احشا یا تخم خرچنگ نعل اسبی بیشتر در مناطق خاصی از آسیا مانند تایلند اتفاق میافتد. علائم آن مشابه PSP است.
6- عفونتها
زونا
زونا ناشی از ویروسی به نام هرپس زوستر است و زمانی که عصب صورت را تحت تأثیر قرار میدهد، باعث بروز بثورات قرمز و خارشدار یا دردناک، سوزن سوزن شدن یا بیحسی در یک سمت صورت (لب) میشود.
جذام (بیماری هانسن)
در سال گذشته، جذام که عفونتی به واسطه مایکوباکتریوم لپره است، در کشورهای برزیل، میانمار و برخی دیگر از کشورهای آفریقایی گزارش شده است. چند سال بعد از عفونت، علائم عصبی ممکن است در لب و دیگر بخشهای صورت (چشم، پلک) و یا در قسمتهای انتهایی اندامها نمایان شود. بیحسی و کاهش حس به سرما و گرما از دیگر علائم این بیماری هستند.
7- اختلالات عصبی
مولتیپل اسکلروزیس
سوزن سوزن شدن یا بیحسی لب میتواند با بیماری ام اس رخ دهد.
نورالژی عصب سه قلو
در این حالت، درد الکتریکی و سوزن سوزن شدن یا بیحسی در نواحی مختلف صورت، از جمله لب، ایجاد میشود.
بیحسی لب، نشانهای از سرطان لب
- سرطان لب یکی از شایعترین نوع سرطانهای دهان است که معمولاً در مردان بروز میکند. شایعترین نوع آن نیز نوع سنگفرشی است که ممکن است گسترش یابد.
- در اوایل بیماری، سرطان لب ممکن است هیچ علامتی نداشته باشد.
- وقتی علائم سرطان لب ظاهر میشوند، شایعترین علامت آن درد است که معمولاً بهبود نمییابد.
- در بسیاری از موارد، سرطان لب از لب پایین شروع شده و گسترش مییابد.
- سرطان لب به خاطر تغییرات یا رشد غیرطبیعی سلولهای دیسکمانندی روی لب ایجاد میشود.
علل پارستزی مزمن چیست؟
رادیکولوپاتی
رادیکولوپاتی حالتی است که در آن ریشههای عصبی تحت فشار، تحریک یا ملتهب میشوند. این نوع آسیب عصبی ممکن است به دلیل دلایل مختلفی همچون فتق دیسک بین مهرهای و تنگی کانال رخ دهد، که سیگنالها از طناب نخاعی به دیگر بخشهای بدن منتقل میشوند.
نوروپاتی
نوروپاتی به معنی آسیب عصبی مزمن است که میتواند به بیحسی دائمی یا فلج نیز منجر شود. شایعترین علت نوروپاتی، قند خون بالا یا دیابت است.
سکته مغزی
زمانی که سکته مغزی اتفاق میافتد، جریان خون کم شده و سبب مرگ سلولهای مغز میشود. پارستزی و هر گونه نقص حسی دیگر، نشانههای سکته مغزی هستند. گاهی اوقات، سوزن سوزن شدن در فک پایین و گوش میتواند تنها علامت سکته مغزی باشد. پارستزی مرکزی پس از سکته مغزی معمولاً به نوعی از سرما، بیحسی، احساس سوزش و فشار در اندامها منجر میشود.
تومور مغز
“`
تومور مغز میتواند باعث بی حسی ناگهانی، سردرد، استفراغ، دوبینی و ضعف شود. این بیماری میتواند یکی از دلایل بروز پارستزی یا علائم عدم احساس باشد که به نقص عصبی و کمر درد مربوط میشود.
ضربه به سر
یکی از دلایل بروز پارستزی، ضربه به سر است. بیمارانی که آسیب مغزی دارند، به ویژه آسیب عصب سه قلو، از مشکلات عصبی مثل پارستزی شکایت میکنند. سندرم تروفیک سه قلو تنها یکی از عوارض آسیبهای مغزی است که باعث بی حسی و احساس فشار در نواحی خاصی از بدن میشود.
سندرم تونل کارپ
سندرم تونل کارپال زمانی اتفاق میافتد که عصب مدیان در تونل مچ دست تحت فشار قرار گیرد. این وضعیت با پارستزی مشخص میشود. افرادی که این حالت را دارند، احساس بی حسی، سوزن سوزن شدن یا سوزش در انگشتان دست را تجربه میکنند. همچنین این ناراحتی ممکن است در بازو، ساعد و بعضی اوقات در مچ دست یا دست احساس شود.
بیماریهای متابولیک
دلایل مختلفی برای بروز پارستزی وجود دارد، از جمله اختلالات متابولیک مانند دیابت و اعتیاد به الکل.
دیابت
در ایالات متحده، دیابت رایجترین دلیل پارستزی است. این مشکل ناشی از اختلال در اعصاب حسی است که به آن نوروپاتی دیابتی میگویند.
اعتیاد به نوشیدن الکل
در ایالات متحده، اعتیاد به الکل در کنار دیابت یکی دیگر از دلایل پارستزی است. ترکیبات سمی موجود در الکل میتواند بر روی سیستم عصبی تأثیر بگذارد و باعث ایجاد نوروپاتی الکلی شود.
هیپوگلیسمی
هیپوگلیسمی زمانی اتفاق میافتد که قند خون به زیر حد معمول کاهش یابد. علائم این وضعیت بستگی به سن فرد و شدت کاهش قند خون دارد. پارستزی میتواند بخشی از علائم باشد که ممکن است شامل ضعفهای دورهای، سوزن سوزن شدن و احساس سوزش در اطراف دهان یا چشم شود.
کمکاری تیروئید
کمکاری تیروئید یکی از عوامل شایع بروز پارستزی است. این بیماری ناشی از کمبود عملکرد غده تیروئید است و حدود ۴۰ درصد از بیماران مبتلا به آن علائم نوروپاتی دارند. نبود هورمون تیروئید کافی برای ترمیم اعصاب آسیبدیده میتواند باعث علائم پارستزی شود.
بیماریهای خودایمنی
بیمارانی که با بیماریهای خودایمنی چون آرتریت روماتوئید، دیابت، کمخونی خطرناک و لوپوس اریتماتوی سیستمیک دست و پنجه نرم میکنند، ممکن است از احساس سوزش و سوزن سوزن شدن در بازوها، گردن، صورت و دیگر نواحی بدن شکایت کنند، بسته به نوع بیماری خاص خود.