“`html
ایسکمی روده چیست؟
ایسکمی روده به معنای کاهش جریان خون به روده است. این مشکل معمولاً به دلیل مسدود شدن یکی از رگ‌های خونی که خون را به این ناحیه می‌رسانند، اتفاق می‌افتد و معمولاً مربوط به شریان‌ها می‌باشد. این مشکل می‌تواند بر روی روده کوچک، بزرگ یا هر دوی آنها تأثیر بگذارد.
ایسکمی یک بیماری جدی است که می‌تواند باعث درد شدید و اختلال در عملکرد روده شود. در موارد شدید، قطع جریان خون می‌تواند به آسیب به بافت روده منجر شود و حتی احتمال مرگ را به وجود آورد.
علائم و نشانه‌ها ایسکمی روده
علائم ایسکمی روده ممکن است به‌صورت ناگهانی (حاد) یا به تدریج (مزمن) بروز کنند. این علائم ممکن است در افراد مختلف متفاوت باشند.
مهمترین علائم و نشانه‌های این بیماری عبارت‌اند از:
علائم ایسکمی حاد روده
علائم و نشانه‌های ایسکمی حاد عبارتند از:
- درد ناگهانی در شکم (این درد می‌تواند خفیف یا شدید باشد)
- نیاز فوری به اجابت مزاج
- حرکات مکرر روده
- مشاهده خون در مدفوع
- علائم ایسکمی مزمن روده
علائم مزمن ایسکمی به این صورت است:
- گرفتگی شکم یا احساس پر بودن، معمولاً در عرض 30 دقیقه بعد از خوردن غذا
- درد شکمی که به تدریج بدتر می‌شود
- ترس از خوردن
- کاهش وزن بدون دلیل خاصی
- اسهال
- تهوع
- نفخ
چه زمانی به پزشک مراجعه کنید
اگر با علائم ذکر شده روبرو شدید، باید با پزشک مشورت کنید. اما اگر درد یا سایر علائم شدید بود، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید.
علت ایسکمی روده
همانطور که گفتیم، ایسکمی روده به دلیل مسدود شدن یکی از شریان‌های اصلی که خون را به روده بزرگ می‌رساند، به وجود می‌آید. این مشکل می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. مثلاً انسداد شریان ممکن است به دلیل لخته شدن خون یا تنگ شدن شریان به علت رسوبات کلسترول باشد، که هر دوی این موارد از علل شایع ایسکمی به شمار می‌روند. این عارضه به موارد زیر تقسیم می‌شود:
ایسکمی کولون (کولیت ایسکمیک)
ایسکمی کولون رایج‌ترین نوع ایسکمی روده است که به دلیل کاهش جریان خون به روده بزرگ ایجاد می‌شود. عواملی که می‌توانند باعث این آسیب شوند عبارتند از:
- کاهش فشار خون، که ممکن است به دلیل نارسایی قلب، جراحی، تروما یا شوک ایجاد شود.
- ایجاد لخته خون در شریان اصلی روده بزرگ که خون را به آن می‌رساند.
- بیماری ولولوس یا پیچش روده
- افزایش حجم روده به دلیل بافت اسکار یا تومور
- اختلالات پزشکی مرتبط با خون مانند التهاب رگ‌های خونی (واسکولیت)، لوپوس یا آنمی سلول داسی شکل
- انقباض عروق خونی ناشی از داروها، مانند داروهای قلبی و داروهای میگرن
- داروهای هورمونی مانند قرص‌های ضدبارداری
- مصرف کوکائین یا متامفتامین
- زیاد ورزش کردن
- ایسکمی حاد مزانتر
ایسکمی حاد مزانتر بر روی روده کوچک تأثیر می‌گذارد و به صورت ناگهانی شروع می‌شود. این نوع ایسکمی به دلایل زیر ایجاد می‌شود:
وجود لخته خونی که از قلب خارج می‌شود و در شریان‌های روده باعث انسداد می‌شود، این شریان خون غنی از اکسیژن را به روده می‌رساند. این وضعیت با نارسایی احتقانی قلب، ضربان قلب نامنظم (آریتمی) یا حمله قلبی مرتبط است.
انسداد یکی از شریان‌های اصلی که منجر به کند شدن یا توقف جریان خون می‌شود. این نوع ایسکمی ممکن است به دلیل رسوب چربی بر روی دیواره شریان ایجاد شود. قطع جریان خون به علت فشار خون پایین به دلیل شوک، نارسایی قلبی، داروهای خاص یا نارسایی مزمن کلیه.
ایسکمی مزانتریک مزمن
ایسکمی مزانتریک مزمن یا آنژین روده، به دلیل رسوبات چربی در دیواره شریان (آترواسکلروز) ایجاد می‌شود. پیشرفت این بیماری به آرامی اتفاق می‌افتد و ممکن است تا انسداد کامل 2 یا 3 شریان نیاز به درمان خاصی نباشد. یکی از خطرناک‌ترین عواقب ایسکمی مزانتریک مزمن تشکیل لخته خون است.
“““html
خون در شریان‌ها به طور ناگهانی می‌تواند جریان خون را مسدود کند.
ترومبوز وریدی مزانتر
اگر لخته خون در ورید یا رگی که خون بدون اکسیژن را از روده خارج می‌کند ایجاد شود، به آن ترومبوز وریدی مزانتر می‌گویند. این وضعیت باعث تجمع خون در روده‌ها، تورم و خونریزی آنها می‌شود.
این بیماری به دلایل زیر ایجاد می‌شود:
- عفونت‌های شکمی
- سرطان‌های سیستم گوارش
- بیماری‌هایی مثل کولیت اولسراتیو، بیماری کرون یا دیورتیکولیت
- بعضی اختلالات که خون را به لخته شدن مستعد می‌کند، مثل اختلالات ارثی لخته شدن
- مصرف داروهای هورمونی مثل داروهای حاوی استروژن
- آسیب‌های شکمی
عوامل خطر
عواملی که احتمال ابتلا به ایسکمی را بالا می‌برند، عبارتند از:
آترواسکلروز، یا تجمع چربی در شریان‌ها و سن، به این معنا که افراد بالای 50 سال بیشتر در معرض خطر ابتلا به ایسکمی روده هستند. سیگار کشیدن و استفاده از دیگر انواع دخانیات نیز خطر این مشکل را افزایش می‌دهد.
بیماری مزمن انسداد ریوی و مشکلات قلبی مثل نارسایی قلب و بی‌نظمی ضربان قلب نیز خطر را بالا می‌برند. استفاده از داروهای خاص مثل قرص‌های ضد بارداری، داروهای مخصوص آلرژی و میگرن و همچنین بعضی بیماری‌ها و شرایط که خطر لخته شدن خون را زیاد می‌کند، مثل کم‌خونی سلول داسی و مصرف مواد مخدر مانند کوکائین هم ریسک را افزایش می‌دهد.
عوارض ایسکمی روده
عوارض ایسکمی روده شامل این موارد هستند:
از بین رفتن بافت روده، اگر جریان خون به این عضو مسدود شود، بافت آن از بین می‌رود. سوراخ شدن دیواره روده‌ها، که باعث نشت محتویات روده به داخل حفره شکمی و در نتیجه ایجاد عفونت شدید می‌شود.
زخم یا باریک شدن روده بزرگ، در برخی مواقع سرطان به روده آسیب جدی نمی‌زند، اما ممکن است بافت اسکار روی سطح روده ایجاد شود که می‌تواند آن را باریک یا مسدود کند. در مواردی، ایسکمی روده می‌تواند مرگبار باشد.
شناسایی و تشخیص بیماری ایسکمی روده
براساس علائم و نشانه‌های بیمار، چندین آزمایش تشخیصی انجام می‌شود که شامل موارد زیر است:
آزمایش خون، که افزایش تعداد گلبول‌های سفید می‌تواند نشانه‌ای از ایسکمی باشد. تست‌های تصویربرداری، که به پزشک کمک می‌کند تا اندام‌های داخلی را مشاهده کند. این تصویربرداری ممکن است شامل اشعه ایکس، سونوگرافی، سی تی اسکن و MRI باشد.
آندوسکوپی، که در آن یک لوله روشن و انعطاف‌پذیر با دوربین به داخل بدن وارد می‌شود تا دستگاه گوارش بررسی شود.
آنژیوگرافی، جایی که ماده رنگی به سرخرگ تزریق می‌شود تا مشاهده دقیق سرخرگ‌ها ممکن شود. این روش به پزشک اجازه می‌دهد که در صورت نیاز، با تزریق دارو یا با استفاده از وسایل خاص، شریان را گشاد کند و انسداد آن را برطرف نماید.
گاهی به جراحی اکتشافی نیاز است تا بافت آسیب‌دیده پیدا و برداشته شود.
درمان ایسکمی روده
هدف درمان ایسکمی روده، برگشت گردش خون به سیستم گوارش است. بر اساس علت بیماری و شدت آن، گزینه‌های درمانی مختلفی وجود دارد:
در مرحله اول، ممکن است پزشک مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها را برای درمان یا پیشگیری از عفونت‌ها توصیه کند. درمان مشکلات اصلی مثل نارسایی قلب و بی‌نظمی ضربان قلب نیز بسیار مهم است. همچنین توصیه می‌شود که داروهای محدودکننده عروق خونی مانند داروهای میگرنی، داروهای هورمونی و بعضی داروهای قلبی را مصرف نکنید.
اگر روده بزرگ آسیب جدی دیده باشد، ممکن است نیاز به عمل جراحی برای برداشتن بافت مرده باشد و یا جراحی برای برطرف کردن انسداد در یکی از شریان‌های روده انجام شود.
درمان ایسکمی حاد مزانتریک
درمان این نوع ایسکمی شامل جراحی برای از بین بردن لخته خون، درمان انسداد شریان و برداشتن قسمت آسیب‌دیده روده است. این درمان همچنین ممکن است شامل مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها و داروهایی باشد که به جلوگیری از تشکیل لخته‌ها و حل کردن آنها یا گشاد کردن رگ‌های خونی کمک می‌کند.
اگر آنژیوگرافی برای تشخیص مشکل انجام شود، ممکن است همزمان با جدا کردن لخته خون یا باز شدن شریان، آنژیوپلاستی هم امکان‌پذیر باشد. آنژیوپلاستی برای فشرده‌سازی رسوبات چربی و کشش شریان‌ها انجام می‌شود.
“`
می‌شود.
درمان ایسکمی مزمن
درمان ایسکمی مزمن به معنای باز کردن جریان خون در روده‌ها است. پزشک می‌تواند شریان‌های مسدود شده را درمان کند یا با استفاده از روش آنژیوپلاستی، آنها را بزرگ‌تر کند.
ایسکمی ناشی از ترومبوز وریدی مزانتر
اگر روده شما هیچ نشانه‌ای از آسیب نداشته باشد، ممکن است نیاز باشد که از داروهای غیردانشگاهی (ضد انعقاد خون) برای سه تا شش ماه استفاده کنید. این داروها برای جلوگیری از ایجاد لخته‌های خون تجویز می‌شوند.
اگر آزمایش‌ها نشان دهند که خون شما به راحتی لخته نمی‌شود، ممکن است لازم باشد که برای همیشه از داروهای ضد انعقاد خون استفاده کنید. در صورتی که قسمت‌هایی از روده آسیب دیده باشد، ممکن است نیاز به عمل جراحی برای برداشتن آن قسمت داشته باشید.