“`html
همه ی ما گاهی اوقات حس خواب رفتگی در دست یا پای خود را تجربه می کنیم. این حالت معمولاً به خاطر نشستن یا خوابیدن در یک حالت خاص به وجود می‌آید و احساس نادرستی است که حس خوبی ندارد.
راه رفتن با پاهایی که خواب رفته است واقعاً سخت است. بهترین کار این است که آن پا را شل بگذارید تا به تدریج به حالت عادی برگردد…
حالا می‌خواهیم بدانیم چرا دست‌ها و پاهای ما خواب می‌رود؟ با ما همراه باشید.
مقدمه‌ای درباره خواب رفتن دست و پا
خواب رفتگی بخاطر فشار به عصب‌ها یا مشکل در سیستم عصبی به وجود می‌آید. عوامل مختلفی مثل دیسک کمر یا گردن، تومورهای نخاعی یا حتی بیماری‌های التهابی می‌توانند باعث خواب رفتگی اعضای بدن شوند.
بعضی اوقات خواب رفتگی به علت مشکلات مغزی هم هست.
این حس خواب رفتگی معمولاً با نشانه‌های دیگری مثل سوزن سوزن شدن و درد همراه است که به آن «پارستزی» می‌گویند. این حالت می‌تواند چند دقیقه طول بکشد یا حتی مدت طولانی‌تری باقی بماند.
در بیشتر موارد خواب رفتگی دست و پا بخاطر فشار روی عصب‌ها اتفاق می‌افتد و بعد از برداشتن فشار از بین می‌رود. حس و احساسات در دست‌ها و پاها از طریق سلول‌های عصبی به مغز منتقل می‌شود و هرگونه اختلال در این فرایند باعث احساس خواب رفتگی می‌شود.
آیا خواب رفتگی اعضای بدن نشانه بیماری است؟
معمولاً پارستزی وقتی پیش می‌آید که ما بی‌دقت نشسته‌ایم یا مدت طولانی در یک حالت خاص هستیم. اما اگر خواب رفتگی مداوم باشد و بدون فشار واضح به عصب‌ها باشد، می‌تواند نشانه‌ای از یک مشکل یا بیماری باشد.
در چه شرایطی خواب رفتن یا گزگز اندام‌ها نشانه‌ای خطرناک است؟
دکتر فرزاد اشرافی، متخصص مغز و اعصاب، می‌گوید: چنانچه خواب رفتن دست و پا پس از آسیب به سر یا گردن و یا با علائمی همچون عدم توانایی در راه رفتن، کاهش هوشیاری، مشکل در صحبت کردن، عدم تعادل و درد شدید همراه باشد، باید جدی گرفته شود. همچنین اختلالات بینایی، ناتوانی در کنترل ادرار و ضعف در حرکت نیز باید در نظر گرفته شود.
“““html
علت خواب رفتن دست و پا
گردش خون ضعیف
دیابت
خواب رفتن دست و پا حتی در زمان بیداری می‌تواند نشانه‌ای از دیابت باشد.
دیابت مهم‌ترین و شایع‌ترین بیماری است که روی اعصاب محیطی تاثیر می‌گذارد و این باعث می‌شود که اعصاب نتوانند به درستی تغذیه شوند. از آنجایی که اعصاب پاها بلندتر هستند، بیشتر تحت‌تاثیر قرار می‌گیرند و خواب رفتن پاها در بیماران دیابتی متداول‌تر است.
بیماران دیابتی ممکن است انواع احساسات غیرعادی دیگر مثل کرختی، بی‌حسی، سوزن سوزن شدن و گزگز کردن در دست و پا نیز تجربه کنند.
خوردن یا تنفس فلزات سنگین مانند جیوه، سرب، تالیوم و آرسینک می‌تواند باعث خواب رفتن دست و پا شود، مثلاً اگر دماسنج یا لامپ کم مصرف در اتاق شکسته شود، بخارات جیوه می‌تواند باعث مسمومیت شود.
سندرم تونل کارپ
این بیماری نیز با خواب رفتن دست‌ها بروز می‌کند، به طوری که فرد ممکن است شب‌ها به خاطر خواب رفتن دست بیدار شود.
این مشکل وقتی پیش می‌آید که عصب‌هایی که از مچ دست به انگشتان می‌روند، به خاطر کار زیاد یا دیگر شرایط مانند کم‌کاری تیروئید، بارداری و دیابت آسیب ببینند و به همین دلیل با کوچک‌ترین فعالیت، دست‌ها خواب می‌روند.
آرتریت
آرتریت باعث التهاب و درد در مفاصل می‌شود و این التهاب می‌تواند به اعصاب در نواحی مفصل‌ها آسیب بزند.
عمل جراحی دست
این عمل ممکن است موجب تحریک یا آسیب به عصبی شود.
بیماری گیلن‌باره
این بیماری نیز شروعش با خواب رفتن دست و پا و کرختی است و ممکن است پزشک در معاینه این علائم را تشخیص ندهد. با این حال، خود بیمار از تغییراتی در احساسات اندام‌های خود مطلع است.
بیماری ام‌اس
بیماری‌های مربوط به عصب‌های مرکزی نیز می‌توانند خواب رفتن و بی‌حسی دست و پا را سبب شوند، مانند بیماری ام‌اس که همین علائم را دارد.
سکته مغزی
سکته‌های مغزی نیز به دلیل مشکلاتی که در عملکرد اعصاب به وجود می‌آورد، باعث بی‌حسی و خواب رفتن دست و پا می‌شود.
مسمومیت دارویی
مسمومیت‌های ناشی از داروها نیز می‌تواند به اعصاب محیطی آسیب بزند. از جمله داروهایی که در شیمی درمانی استفاده می‌شوند که می‌تواند به اعصاب بیماران سرطانی آسیب برساند.
مسمومیت با فلزات سنگین
همانطور که گفته شد، قرار گرفتن در معرض فلزات سنگین مانند جیوه، سرب، تالیوم و آرسینک می‌تواند باعث خواب رفتن دست و پا شود. شکستن دماسنج یا لامپ‌های کم مصرف ممکن است به این مشکل منجر شود.
مسمومیت ویتامینی
با وجود اینکه ویتامین‌های گروه B عموماً بی‌خطرند، ولی مصرف زیاد ویتامین B6 می‌تواند باعث مسمومیت شود که یکی از علائم آن خواب رفتن دست و پا است.
برای جلوگیری از خواب رفتن دست‌ها در خواب، تلاش کنید که دست‌هایتان را زیر بالش یا سرتان نگذارید.
تغییرات فشار خون
فشار خون به طور مستقیم با بیماری‌های اعصاب محیطی در ارتباط نیست، اما چون اعصاب محیطی در تنظیم فشار خون و عروق نقش دارند، ممکن است ابتلا به برخی بیماری‌های نورولوژیکی باعث مشکلاتی در تنظیم فشار خون شود و این مشکل خود را به صورت افت فشار نشان دهد.
“`
حسی عجیب در اندام‌ها؛ ناگهانی و بدون هشدار
گاهی اوقات ممکن است حس گز گز یا خواب رفتن را در یکی از اندام‌های بدن حس کنیم، بدون اینکه دلیل خاصی داشته باشد. در این مواقع، آیا باید نگران یک بیماری جدی باشیم؟
دکتر اشرافی در این مورد می‌گوید: خواب رفتگی مشابه در هر دو طرف می‌تواند نشانه‌ای از بیماری‌های متابولیک مانند دیابت یا مشکلات تیروئید باشد و همچنین ممکن است به دلایلی مانند عفونت یا کمبود ویتامین باشد. اما اگر خواب رفتگی فقط در یک سمت بدن است، معمولاً به خاطر ضربه، فشار بر عصب، وجود تومور یا سکته مغزی است.
اختلالی که درمان می‌شود:
بدون شک، درمان هر اختلالی بستگی به تشخیص درست و به‌موقع علت آن دارد. این موضوع برای خواب رفتگی اندام‌ها نیز به همین شکل است.
دکتر اشرافی تأکید می‌کند: چون سلول‌های عصب محیطی قابلیت بازسازی دارند، معمولاً درمان خواب رفتگی نتایج خوبی می‌دهد. بنابراین، بهترین راه برای جلوگیری و درمان این مشکل شامل موارد زیر است: حفظ وزن مناسب، جلوگیری از تماس با سموم، انجام ورزش منظم، رعایت یک رژیم غذایی متعادل و دوری از مصرف الکل و سیگار.
دکتر محمدرضا امید ظهور، متخصص در زمینه خواب رفتگی و گزگز دست و پا
آدرس: شعبه یک: تهران، خیابان ولیعصر، نزدیک استاد مطهری، کوچه شهید حسینی راد «کوچه افتخار سابق»، پلاک ۳۴، طبقه همکف
شعبه دو: تهران، خیابان پاسداران، خیابان شهید کلاهدوز (دولت)، دیباجی جنوبی، روبروی سنجابی، پلاک ۱۷ شعبه یک: ۱-۸۸۸۹۸۴۴۰-۰۲۱
دکتر دقاق زاده، متخصص خواب رفتگی و گرفتگی دست و پا در تهران و اراک
۱: اراک: میدان ولیعصر – خیابان امام خمینی – جنب داروخانه تخت جمشید – ساختمان پزشکان ۴۵۵ – (ساختمان تیموری) طبقه اول
۲: تهران: تهران – خیابان ولیعصر، نزدیک استاد مطهری، کوچه شهید حسینی راد «کوچه افتخار سابق»، پلاک ۳۴، طبقه همکف
تلفن: ۸۸۹۰۰۴۳۴-۰۲۱
مجموعه‌ای از نوشته‌های مجله اینترنتی رضیم
مرجان امینی