“`html
قی کردن چشم چه دلایلی دارد؟
چشم ما در طول روز مایعی به نام مخاط تولید می‌کند. وقتی پلک می‌زنیم، همیشه یک لایه نازک از اشک روی چشم‌مان وجود دارد که از خشک شدن این مخاط و تشکیل قی جلوگیری می‌کند.
اما وقتی که خواب هستید، پلک‌ها نمی‌زنند و بنابراین این ترشحات می‌توانند در گوشه چشم جمع شده و خشک شوند. در این حالت که به آن قی کردن چشم در خواب می‌گویند، گاهی ممکن است که مقداری از این ترشحات هنوز در چشم شما باقی بماند.
با اینکه این ترشحات برای چشم‌ها مفید هستند، اما اگر قی کردن چشم غیرطبیعی شود و به‌خصوص اگر رنگ آن سبز یا زرد باشد و با تاری دید، حساسیت به نور یا درد در چشم همراه شود، ممکن است نشانه‌ای از عفونت یا بیماری چشمی باشد و باید به پزشک مراجعه کنید.
قی کردن چشم ـ ترشحات چشمی از کجا تولید می‌شود؟
یکی از وظایف پرده‌ای که سطح چشم را می‌پوشاند، تولید ترشحات لازم برای سالم ماندن چشم است. این ترشحات شامل یک لایه نازک و مرطوب از مخاط هستند که توسط ملتحمه (موسین) تولید می‌شوند و نوعی چربی به نام میبوم (meibum) نیز در آن‌ها وجود دارد که توسط غدد چربی‌ساز در چشم (غدد میبومین) تولید می‌شود. همه این مواد کمک می‌کنند تا پلک زدن برای ما آسان باشد. اگر چشم‌ها با اشک شسته نشوند، ذرات و مواد دیگر در گوشه چشم و خط چشم جمع می‌شوند.
علت قی کردن چشم
عموماً قی کردن چشم یک علامت خطرناک نیست، اما تغییراتی در غلظت، رنگ و مقدار ترشحات چشم می‌تواند نشان‌دهنده عفونت یا بیماری چشمی باشد.
در ادامه با برخی از بیماری‌های چشمی رایجی که ممکن است با قی کردن غیرطبیعی چشم همراه باشند، آشنا می‌شویم:
۱. وَرَم مُلتحمه (Conjunctivitis)
قی کردن چشم یکی از نشانه‌های شایع ورم ملتحمه (آماس چشم) است که در آن ملتحمه (غشای نازک روی
سفیدی چشم و داخل پلک) دچار التهاب می‌شود. در این حالت، چشم‌ها می‌سوزند، احساس خارش و وجود شن‌ریزه دارند و همینطور قرمز می‌شوند. علاوه بر این، وقتی فرد خواب است، مقدار زیادی ترشح زرد یا سبز تولید می‌شود که ممکن است پلک‌ها را به هم بچسباند. در برخی موارد، میزان قی آنقدر زیاد است که پلک‌ها کاملاً بسته می‌شوند و باز کردن آن‌ها دشوار می‌شود.
ورم ملتحمه به سه دلیل ایجاد می‌شود: عامل ویروسی، باکتریایی و آلرژیک. ورم ملتحمه ویروسی به شدت واگیردار است و معمولاً به دلیل ویروسی مانند ویروس تبخال ایجاد می‌شود. در این حالت ترشحات چشم شفاف و آبکی هستند، اما ممکن است رنگ آن‌ها سفید یا زرد روشن باشد.
ورم ملتحمه باکتریایی، همان‌طور که از نامش پیداست، به دلیل عفونت باکتریایی به وجود می‌آید و اگر درمان نشود، ممکن است خطرناک باشد. در این نوع عفونت، قی چشم معمولاً غلیظ‌تر و چرکی‌تر است و به طور معمول رنگ آن زرد، سبز یا حتی خاکستری است.
ترشحات معمولاً چسبناک هستند و فرد بعد از خوابیدن به راحتی نمی‌تواند پلک‌هایش را باز کند.
۲. سایر عفونت‌های چشمی
به جز ورم ملتحمه، عفونت‌های دیگری نیز وجود دارند که می‌توانند سبب افزایش ترشح قی چشم شوند. تبخال چشم (عفونتی ویروسی که دوباره در چشم رخ می‌دهد)، کراتیت قارچی (نوعی التهاب نادر اما خطرناک در سطح قرنیه) و کراتیت آکانتامبا (Acanthamoeba) که به خاطر مراقبت نادرست از لنزهای تماسی یا شنا کردن با لنز ایجاد می‌شود، از جمله این بیماری‌ها هستند.
قی چشم در حالت عفونی می‌تواند شکلی داشته باشد، چه شفاف و آبکی یا غلیظ، سبز و چسبناک باشد؛ بنابراین به محض مشاهده چنین وضعیتی باید به پزشک مراجعه کنید و روند تشخیص و درمان را آغاز کنید.
۳. بلفاریت (Blepharitis)
نوعی مشکل جدی در پلک است که در هر دو حالت…
“`
التهاب فولیکول‌های مژه و تولید چربی غیرطبیعی از غدد چربی که در داخل پلک قرار دارند، به حالتی اشاره دارد که ممکن است در افراد ایجاد شود.
عملکرد نامناسب این غدد چربی می‌تواند علاوه بر ایجاد حساسیت و مشکلات دیگر، باعث ایجاد قیِ کف‌آلود، کِبِره بستن پلک و همچنین تولید چرکِ زرد و سبز گردد.
۴. گُل مژه
در صورت بروز گل مژه، غدد چربی پلک مسدود می‌شوند که معمولاً به دلیل عفونت فولیکول مژه است. گل‌مژه که به التهاب غدد پلکی (hordeolum) هم معروف است، شبیه به جوشی می‌باشد که در لبه‌ی پلک به وجود می‌آید و معمولاً با قرمزی، ورم پلک و حساسیت در آن ناحیه همراه است. چرکِ زرد، کِبِره بستن پلک و ناراحتی در زمان پلک زدن از دیگر نشانه‌های گل‌مژه است.
گل‌مژه معمولاً به طور خودبه‌خود خوب می‌شود. به یاد داشته باشید که نباید چرک درون گل‌مژه را خالی کنید، زیرا این کار می‌تواند خطر عفونت را به نقاط دیگر چشم افزایش دهد.
انواع قی چشم و علل آن
آبکی: عفونت ویروسی ملتحمه، ورم آلرژیک ملتحمه، آلرژی چشم، خشکی چشم، جراحت چشم، التهاب کیسه‌ی اشکی (dacryocystitis).
سخت: آماس پلک چشم (blepharitis)، عفونت باکتریایی ملتحمه و سایر عفونت‌های چشمی، گُل‌مژه.
چسبنده: گُل‌مژه، عفونت باکتریایی ملتحمه و سایر عفونت‌های چشمی، زخم قرنیه، التهاب کیسه‌ی اشکی.
رشته‌ای: خشکی چشم، زخم قرنیه، ورم آلرژیک ملتحمه، آلرژی چشمی. ورم آلرژیک ملتحمه می‌تواند به دلیل عواملی مانند گرده گل‌ها، شوره سر، گرد و غبار و سایر تحریک‌کننده‌ها به وجود آید. همچنین، ممکن است این نوع ورم ناشی از واکنش حساسیتی به آلودگی‌های شیمیایی، مواد آرایشی، تماس با محلول نگهداری لنز چشم یا قطره‌های چشمی باشد.
قی چشمی که ناشی از ورم آلرژیک ملتحمه است معمولاً آبکی است و این وضعیت برخلاف عفونت‌های ویروسی و باکتریایی قابل سرایت نیست و معمولاً هر دو چشم را درگیر می‌کند.
نقص در سیستم اشکی چشم
سیستم اشکی وظیفه حفظ رطوبت و محافظت از چشم را دارد و هرگونه نقص در عملکرد آن می‌تواند مشکلاتی را به وجود آورد. در ادامه به بررسی برخی از این نقص‌ها خواهیم پرداخت:
۱. خشکی چشم
تولید ناکافی اشک یا اشکال در عملکرد غدد چربی می‌تواند به ایجاد سندرم خشکی چشم منجر شود. این بیماری معمولاً دائمی است و در آن سطح چشم مرطوب نیست و مداوم تحریک و ملتهب می‌شود.
علائم خشکی چشم شامل قرمزی، وجود لکه‌های خونی در چشم، احساس سوزش و تاری دید است و فرد حس می‌کند که چیزی در چشمش وجود دارد. گاهی اوقات خشکی چشم می‌تواند باعث شود تا قی چشم بسیار آبکی شود.
۲. لنزهای تماسی
افرادی که از لنزهای تماسی استفاده می‌کنند ممکن است بیشتر از حد معمول قی داشته باشند. این وضعیت می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله عفونت چشمی به وجود آمده از تماس لنز با چشم، خشکی و تحریک ناشی از لنز و مالش بیشتر چشم‌ها در زمان استفاده از لنز باشد.
اگر در زمان استفاده از لنز، قی شما بیشتر شد، بهتر است لنز را خارج کنید و فوراً به پزشک مراجعه کنید تا از بروز بیماری‌های جدی چشمی جلوگیری شود.
۳. جراحت چشم
ورود جسم خارجی به چشم (گرد و غبار، خُرده‌ریز یا ماده شیمیایی) یا جراحت چشمی می‌تواند میزان ترشحات آبکی چشم را افزایش دهد.
اگر بعد از جراحت، چشم چرک کرد یا خونی شد (خونریزی زیرپوستی) باید فوراً برای درمان به پزشک مراجعه کنید. تمامی جراحت‌های چشمی نیاز به درمان فوری پزشکی دارند.
۴. زخم قرنیه
عفونتی مشابه به آبسه‌ی قرنیه که به علت آسیب چشمی یا عفونت‌های درمان‌نشده‌ی چشمی به وجود می‌آید، می‌تواند خطر جدی برای بینایی باشد. اگر زخم قرنیه به سرعت درمان نشود، ممکن است بینایی فرد به‌طور کامل از بین برود.
علائم زخم قرنیه شامل درد چشم، قرمزی، ورم پلک‌ها و غلظت ترشح قی چشم هستند. چرک چشم (قی کردن چشم) می‌تواند در صورت شدت پیدا کردن به قرنیه آسیب برساند و سبب اختلال در بینایی شود.
۵. التهاب کیسه‌ی اشکی
زمانی که مجرای اشکی مسدود شود، کیسه‌ی اشکی که مسئول تخلیه‌ی اشک به بینی است، ملتهب و عفونی می‌شود. این موضوع باعث حساسیت و تورم در ناحیه پلک می‌شود. در این شرایط، فرد علاوه بر درد و قرمزی، معمولاً چشم‌های آبدار (که همیشه مرطوب به نظر می‌رسند)، قی چسبناک و تاری دید را نیز تجربه می‌کند.
درمان قی چشم
شستن چشم‌ها با آب جوشیده و ولرم مناسب است. برای تمیز کردن چشم، می‌توانید از یک تکه پنبه یا پارچه‌ای که در آب گرم خیس شده و آب آن گرفته شده است، به آرامی استفاده کنید و قی چشمان خود را پاک کنید.
اگر چشم عفونت کرده باشد، نیاز به استفاده از قطره چشمی آنتی‌بیوتیک یا آنتی‌بیوتیک خوراکی دارید که تحت نظر پزشک چشم باید تجویز شود. شستن چشم‌ها با آب جوشیده و ولرم دوباره توصیه می‌شود.
تحت نظر پزشک، می‌توانید هر شب از پماد تتراسایکلین چشمی استفاده کنید. صبح‌ها بعد از کمپرس آب گرم، پلک‌ها را با شامپو بچه بشویید و برای مدتی محدود (حدود دو هفته) از قطره‌های آنتی‌بیوتیک، روزی سه نوبت استفاده کنید.
توصیه‌ها
اگر ترشحات چشم عفونی باشد، ممکن است شما بتوانید دیگران را هم آلوده کنید. بنابراین حوله خود را جدا کنید و همیشه دستان و لباس‌هایتان را به دقت بشویید. اگر آلرژی یا ماده‌ای باعث عفونت چشم کودک می‌شود، سعی کنید از آن شرایط دوری کنید. اگر ماده شیمیایی به چشم شما پاشید، فوراً آن را با آب بشویید و به پزشک مراجعه کنید.
اگر فکر می‌کنید جسمی خارجی در چشم شما وجود دارد، پلک پایینی را کمی پایین بکشید و جسم را ببینید. سپس آن را با یک دستمال کاغذی نرم و تمیز بیرون بیاورید. اگر هنوز جسمی در چشم باقی مانده، پلک بالایی را به عقب برگردانید و با یک سوآپ پنبه‌ای استریل، جسم را خارج کنید. یکی دیگر از روش‌ها نیز شستن چشم با آب است.
اگر درد چشم دارید، حتماً به پزشک مراجعه کنید و چشم را دستکاری نکنید. رعایت بهداشت فردی هنگام تماس دست با چشم‌ها خیلی مهم است. لوازم آرایشی آلوده می‌توانند مشکلاتی ایجاد کنند. اگر قی چشم شما بهبود نیافت، به پزشک چشم مراجعه کنید تا از ترشحات چشم کشت آنتی‌بیوگرام انجام داده و وضعیت مجاری اشکی را بررسی کند.
همچنین بخوانید: