علت ریزش گل خیار
خیار یک گیاه یکساله است که از دسته Curcumis به شمار می‌رود و در آسیا و آفریقا حدود 30 نوع مختلف آن ثبت شده است و در خانواده Cucurbitaceae قرار دارد. ریشه خیار عموماً کم عمق و گسترده است و تنها تعداد انگشت شماری از ریشه‌ها ممکن است به عمق بیش از 0.5 متر نفوذ کنند. شاخ و برگ‌های زیادی که اطراف ریشه وجود دارد، باعث می‌شود که این گیاه به عمق کمی از خاک رشد کند، ولی در خاک‌های سبک می‌تواند تا عمق 80 سانتی‌متری نیز برود. ساقه خیار مشابه سایر گیاهان خانواده کدو، خزنده و پر کرک است و می‌تواند به طول بیش از 10 متر برسد.
برگ‌های خیار نسبتا بزرگ هستند و هر برگ از 3 تا 5 قسمت تشکیل شده است. هر یک از این قسمت‌ها لبه‌های دندانه‌دار دارند و یکی از این لبه‌ها به شکل نوک تیز است. یکی از ویژگی‌های چشمگیر برگ‌ها، وجود رگ برگ‌ها در پشت آنهاست. اندازه برگ‌های بالغ بسته به نوع گیاه و مراقبت‌های کشاورزی می‌تواند بین 8 تا 30 سانتی‌متر طول و 5 تا 20 سانتی‌متر عرض داشته باشد. در محل اتصال برگ‌ها، پیچک‌ها و همچنین شاخه‌های فرعی و گل‌ها به وجود می‌آیند. پیچک‌های برگ‌های ابتدایی تغییر نمی‌کنند و معمولاً پس از 6 تا 8 برگ جدید در گیاه ظاهر می‌شوند.
گل‌ها پنج پر هستند و به رنگ زرد با قطر حدود 3 سانتی‌متر دیده می‌شوند. گل‌های ماده در خیار به داخل می‌روند و دارای مادگی بلندی هستند که بر روی گل‌های نر قرار می‌گیرند. گل‌های نر دارای دم‌گلی ضعیف هستند و اکثر انواع خیار یک پایه بوده و گل‌های نر و ماده در یک گیاه وجود دارند.
گل‌های نر به صورت گروهی و گل‌های ماده به صورت جداگانه ظاهر می‌شوند. گل‌های نر معمولاً قبل از گل‌های ماده می‌شکفند و تعداد آنها نیز بیشتر است. نسبت گل‌های نر به ماده در خیار حدود 14 به 1 است. زمان ظهور گل‌ها در خیار علاوه بر ویژگی‌های ژنتیکی، تحت تاثیر عوامل محیطی نیز قرار دارد.
ارزش غذایی و اهمیت اقتصادی
این گیاه حدود 96-97 درصد آب دارد، اما به خاطر وجود ویتامین‌ها، املاح معدنی و اسیدهای ارگانیک در آن، از نظر غذایی بسیار مهم است. در زمینه اقتصادی، خیار پس از بادنجان رومی، کلم و پیاز در بین سبزیجات مهم در مقام چهارم قرار دارد.
اهمیت غذایی خیار بیشتر به خاطر طعم خوب آن است و همچنین دارای آنزیم‌های خاصی است که در تولید پروتئین‌های با کیفیت کمک می‌کنند و ارزش غذایی آن را افزایش می‌دهند. خیار، شامل نمک‌های معدنی است که به بهبود عملکرد قلب و کلیه کمک می‌کند و نمک‌های قلیایی زیادی در آن پیدا می‌شود که از تشکیل بلورهای مضر در کلیه جلوگیری کرده و به خروج آنها از بدن کمک می‌کند.
تولید گل و میوه خیار
در هر بوته خیار، 10 تا 20 گل اولیه که به وجود می‌آید، همواره گل‌های نر هستند. تولید گل‌های نر تا 10 روز قبل از ظهور گل‌های ماده ادامه می‌یابد. میوه‌ها به وسیله انتقال گرده از گل‌های نر به گل‌های ماده تولید می‌شوند. زنبورها و دیگر حشرات این کار را انجام می‌دهند. آنها با پرواز و جمع‌آوری شهد از گل‌های نر به سمت گل‌های ماده می‌روند. پس از این انتقال، گل‌های نر از بین رفته و گل‌های ماده میوه تولید می‌کنند.
اگر همه گل‌ها ریختند، باید بدانید که فرایند گرده‌افشانی به درستی انجام نشده و میوه‌ای تولید نخواهد شد. البته نوعی استثنا هم وجود دارد. انواع Gynoecious و parthenocarpic از این موارد هستند. در خیارهای گونه Gynoecious، بیشتر گل‌ها ماده هستند و گرده‌افشانی از طرف گل‌های نر دیگر انجام می‌شود. در خیارهای گونه parthenocarpic، هیچ گل نری وجود ندارد و تمام گل‌ها ماده هستند و میوه این گیاهان بدون تخم و دانه است. بذرهای این نوع خیار مخصوص هستند و برای کشت در گلخانه مناسب می‌باشند.
ریزش گل خیار و میوه ندادن آن
سقوط گل‌های نر خیار چیزی عادی است. این سقوط به این دلیل است که آنها کار باروری خود را انجام داده‌اند. حتی بعضی از گل‌های نر که هنوز تازه هستند، ممکن است قبل از رسیدن گل‌های ماده بیفتند و در آینده هم گل‌های نر دیگری که فرایند باروری را تمام کرده‌اند می‌افتند، که این می‌تواند نشانه موفقیت در گرده افشانی باشد. همچنین، اگر گل‌های ماده بعد از رسیدن به اندازه میوه هم بیفتند، این موضوع هم کاملاً طبیعی است.
شرایط سخت آب و هوایی، مثل گرمای زیاد یا سردی شدید، می‌تواند روی گرده افشانی تأثیر بگذارد. برخی از سموم حشره‌کش مانند کارباریل برای زنبورها بسیار خطرناک هستند و می‌توانند تعداد میوه‌هایی که از پرورش گل به دست می‌آید را کاهش دهند. اگر مجبور به استفاده از سموم هستید، تلاش کنید آنها را در زمان‌های سرد یا زمانی که زنبورها فعالیت ندارند، استفاده کنید تا تأثیری بر تعداد میوه‌های به دست آمده نگذارند.
کمک به گرده افشانی خیار
وقتی که گرده افشانی به درستی انجام نمی‌شود یا اطراف بوته زنبورهای کمی وجود دارند، می‌توان اقدامات زیادی انجام داد تا از ریزش گل‌های ماده جلوگیری شود. مثلاً می‌توانید با یک قلم مو یا گوش پاک‌کن گرده‌های نر را به گل‌های ماده منتقل کنید. همچنین می‌توانید گیاهانی مانند گشنیز، بومادران، شبدر شیرین و نعنای تند را در کنار خیار بکارید تا حشرات بیشتری به آن منطقه جذب شوند. این گیاهان نه تنها به گرده افشانی کمک می‌کنند، بلکه با جذب حشرات مفید می‌توانند از آفات طبیعی بوته خیار هم جلوگیری کنند.
راه های افزایش گل انگیزی و جلوگیری از ریزش گل خیار
شما می‌توانید با استفاده از کودهایی که دارای فسفر بالا هستند، تعداد و حجم گل‌ها را افزایش دهید و در عین حال پتاسیم مانع از ریزش گل‌ها می‌شود. بنابراین در زمان گل‌دهی از کودهایی استفاده کنید که دارای مقدار زیادی فسفر و پتاسیم هستند، که به این کودها کودهای فسفیت می‌گویند.
بیشتر بخوانید:
