“`html
در مورد بیماری کزاز چه می دانید ؟
کزاز ( تتانوس ) بیماری جدی و عفونی است که می‌تواند هم انسان و هم حیوانات را تحت تأثیر قرار دهد. این بیماری به وسیله یک نوع باکتری به نام کلستریدیوم تتانی ایجاد می‌شود که از طریق خراش‌ها و زخم‌های روی پوست وارد بدن می‌شود و سپس در بافت‌های مجروح رشد کرده و زهر تولید می‌کند. این زهر به اعصاب آسیب می‌زند و می‌تواند منجر به فلج عضلات و در نهایت مرگ حیوان‌ها شود.
تمام حیوانات ممکن است به کزاز مبتلا شوند، اما برخی مانند تک‌سمی‌ها (مانند اسب‌ها) بیشتر از دیگران در خطر هستند.
علائم این بیماری معمولاً با سفت شدن عضلات شروع می‌شود. دمای بدن به سرعت بالا می‌رود و گاهی به 42 تا 43 درجه می‌رسد. در نتیجه انقباضات عضلات گردن، حیوان نمی‌تواند بخورد. بدن حیوان در حالت سختی قرار می‌گیرد و بزاق زیادی از دهانش خارج می‌شود. همچنین ادرار و مدفوع در بدن حیوان حبس می‌شود.
پلک سوم چشم حیوان ممکن است بیرون بیاید و بر روی بخشی از چشم را بپوشاند. اگر بیماری حاد باشد، حیوان ممکن است خیلی زود دچار انقباضات شدید و قطع تنفس شود و به سرعت بمیرد. حیوانات مبتلا میکروب‌ها را از طریق مدفوعشان پخش کرده و محیط اطراف خود را آلوده می‌کنند. انسان‌هایی که با این حیوانات یا وسایل آنها تماس دارند از طریق خراش‌ها و زخم‌های خود ممکن است مبتلا شوند.
باکتری بیماری با تشکیل یک نوع پوشش سخت به نام هاگ می‌تواند مدت‌ها در محیط، مانند خاک و مدفوع حیوانات بیمار باقی بماند و به محض مناسب شدن شرایط دوباره فعال شود.
شرایط شیوع ابتلاء به بیماری تتانوس :
- زخم‌ها در ناحیه سم
- زخم‌های پس از عمل جراحی
- عفونت‌های بند ناف و زخم‌های اطراف آن
- زخم‌های عمیق
- زخم‌های سطحی
- عفونت‌های رحم و متریت‌ها یا مشکلات جفت
- عفونت‌های پس از اخته در نریان‌ها
نشانه های بیماری کزاز (تتانوس) در اسب:
دوره نهفتگی بیماری معمولاً متغیر است، ولی نشانه‌های آن معمولاً 2 هفته بعد از جراحت در حیوان ظاهر می‌شود:
- کوتاه قدم برداشتن و سنگینی در حرکت
- افتادگی پلک سوم
- گوش‌های برافراشته
- دم برافراشته
- عدم توانایی باز کردن دهان (قفل شدن فک‌ها)
- تحریک‌پذیری زیاد به صدا و نور
- انقباض عضلات گردن
- تنفس سریع و کوتاه
- زمین‌گیر شدن حیوانات
- تکرار دفع ادرار و مدفوع
درمان بیماری کزاز در اسب :
متاسفانه در حیواناتی که در مراحل پیشرفته بیماری هستند، درمان امکان‌پذیر نیست و بهترین راه، کاهش درد و رنج آنها با روش‌های مناسب است. اما برای حیواناتی که در مراحل اولیه بیماری هستند، با انجام اقداماتی می‌توان حدود 30 درصد شانس درمان آنها را افزایش داد:
- تمیز کردن سریع محل جراحت از هرگونه آلودگی
- تجویز آنتی توکسین کزاز به صورت خوراکی
- استفاده از پنی‌سیلین با دوز بالا
- استفاده از داروهای آرام‌بخش
- تخلیه مثانه با استفاده از …
“““html
درمان بیماری کزاز با واکسن :
شکل و نوع واکسن:
توکسویید به صورت مایع و قابل تزریق است.
ترکیب واکسن :
- توکسویید تصفیه‌شده و جذب شده از کلستریدیوم تتانی به مقدار 16 Lf/ml
- فسفات آلومینیوم به عنوان کمک‌کننده
- تیومرسال به عنوان نگهدارنده
موارد مصرف :
برای ایجاد ایمنی در برابر بیماری کزاز در اسب‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
دز و راه تجویز :
2 میلی‌لیتر به صورت تزریق عضلانی.
برنامه و زمان مناسب واکسیناسیون:
برای کره اسب‌هایی که از مادر ایمن متولد شده‌اند، 3 تزریق به شرح زیر:
- تزریق اول در 3 ماهگی
- تزریق دوم 4 هفته بعد از تزریق اول
- تزریق سوم یک سال بعد از تزریق دوم
برای کره اسب‌هایی که از مادر غیراقدار متولد شده‌اند:
- تزریق اول در 1 تا 4 ماهگی و 2 تزریق دیگر هر 4 هفته یک بار.
در مادیان‌ها و اسب‌هایی که قبلاً واکسینه شده‌اند:
در صورت بارداری، یک دز واکسن در ماه آخر بارداری (4 تا 6 هفته قبل از زایمان) تزریق می‌شود. در غیر این صورت، تزریق یادآور هر 2 تا 5 سال یکبار تجویز می‌گردد.
در مادیان‌ها و اسب‌هایی که قبلاً واکسینه نشده‌اند:
2 تزریق با فاصله 4 تا 6 هفته و تزریق سوم یک سال بعد از تزریق دوم صورت می‌گیرد. (در صورت بارداری، 4 تا 6 هفته قبل از زایمان، دز سوم تزریق می‌شود) و سپس واکسیناسیون یادآور هر 2 تا 5 سال یک بار انجام می‌شود.
توجه: استفاده از آنتی‌توکسین کزاز همزمان با این واکسن مجاز است، به شرط اینکه در عضله‌ای دیگر و با فاصله بیشتری از هم تزریق شود (حداقل 1500 IU بسته به میزان آسیب بافتی، عفونت و زمان سپری شده از ایجاد زخم).
اگر جراحتی در پوست ایجاد شود یا جراحی انجام گیرد و دام در 6 ماه گذشته واکسن کزاز دریافت نکرده باشد، باید بلافاصله واکسینه شود.
موارد منع مصرف:
- از واکسیناسیون دام‌های بیمار و ضعیف خودداری شود.
- پس از انقضای تاریخ مصرف، از مصرف واکسن خودداری شود.
عوارض جانبی واکسن کزاز :
در ناحیه تزریق ممکن است عوارض موضعی مثل حساسیت، تورم یا توده سفت ایجاد شود که گاهی برای چند هفته تا چند ماه باقی می‌ماند و سپس جذب می‌شود. همچنین در موارد نادر، ممکن است فلجی (شلی) موقت عضلات مشاهده شود.
توصیه‌ها و احتیاط‌های لازم:
- جایگاه نگهداری باید مرتباً ضدعفونی شود و کنترل زخم‌های احتمالی زیر نظر دامپزشک انجام گردد.
- واکسن باید از شبکه توزیع رسمی تهیه شود.
- واکسن طبق برنامه سازمان دامپزشکی کشور تجویز گردد.
- حداقل 2 ساعت قبل و یک روز پس از واکسیناسیون، به دام‌ها استراحت داده شود و از جابه‌جایی آنها خودداری شود.
- در هنگام مصرف واکسن، زنجیره سرد و شرایط آسپتیک رعایت گردد.
- از یخ زدن واکسن جلوگیری شود.
- تمام دام‌های سالم موجود در گله، به طور همزمان واکسینه شوند.
- برای حفظ یکنواختی، قبل و در حین مصرف، بطری حاوی واکسن به آرامی هم زده شود.
- تمام محتوای ویال واکسن در روز واکسیناسیون استفاده شود و از مصرف باقی‌مانده خودداری گردد.
- در هنگام کشیدن واکسن به داخل سرنگ و همچنین در حین تزریق، احتیاط کامل انجام شود.
“`
به این نکته توجه کنید که از پاشیده شدن واکسن به صورت و سر خودداری شود. اگر این اتفاق افتاد، بلافاصله محل آلودگی را با آب و صابون خوب بشورید.
شرایط حمل و نقل و نگهداری:
واکسن باید دور از نور خورشید و در دمای بین ۲ تا ۸ درجه سانتی‌گراد نگهداری شود. در این شرایط، واکسن تا ۳ سال بعد از تاریخ تولید که روی برچسب نوشته شده است، قابل مصرف خواهد بود.
بسته‌بندی:
این واکسن به صورت ویال‌های تک‌دوز عرضه می‌شود.
پیشگیری از بیماری کزاز:
برای پیشگیری از بیماری کزاز، باید واکسن را به موقع تزریق کنید، محل زخم را به سرعت ضدعفونی کنید و در صورت نیاز آنتی‌توکسین بزنید، همچنین قبل از جراحی‌هایی مانند اخته کردن، آنتی توکسین کزاز تزریق شود.
بیشتر بخوانید:
کاربر عزیز، اگر این مطلب برای شما مفید بود، لطفاً لایک کنید و اگر پیشنهاد دیگری دارید، آن را با دیگر کاربران مجله رضیم به اشتراک بگذارید.
تهیه و گردآوری مجله رضیم
جهان باورصاد