راه‌های پیشگیری و مقابله با آنفولانزا
آنفولانزایک بیماری واگیردار است که به وسیله یک نوع ویروس به نام ارتومیکسوویروس ایجاد می‌شود. این ویروس‌ها می‌توانند روی پرندگان و پستانداران تاثیر بگذارند و باعث بیماری شوند.
آنفولانزاسبب عفونت حاد در سیستم تنفسی می‌شود و نشانه‌های آن شامل سردرد ناگهانی، درد عضلات، تب، و احساس ضعف و خستگی شدید است. در موارد شدید، به ویژه در کودکان، ممکن است به عفونتی مانند سینه‌پهنی منجر شود. سه نوع ویروس آنفولانزا وجود دارد: A، B، و C. معمولاً دوره بیماری ۳ تا ۴ روز طول می‌کشد.
از آنجا که درمان خاصی برای سرماخوردگی و آنفولانزا وجود ندارد، بهترین راه پیشگیری است. تاکنون بیش از ۲۰۰ نوع ویروس سرماخوردگی شناسایی شده که هر ساله هم به تعدادشان افزوده می‌شود. این ویروس‌ها به محیط سرد علاقمند هستند و در مجاری تنفسی به صورت غیرفعال زندگی می‌کنند. وقتی هوا سرد می‌شود، این ویروس‌ها فعال می‌شوند. شستن دست‌ها و پرهیز از لمس صورت، روش‌های ساده و مؤثری برای جلوگیری از این بیماری هستند.
آیا آنفولانزا عوارض خطرناکی دارد؟
آنفولانزا به طور ناگهانی شروع می‌شود و علائم آن شامل تب، سردرد، و درد عضلات است. سپس گلودرد و سرفه نیز به این علائم اضافه می‌شود. این ویروس از طریق تماس با ترشحات تنفسی افراد مبتلا منتقل می‌شود. صحبت کردن نزدیک به فرد مبتلا یا لمس اشیاء او و عطسه، از راه‌های اصلی انتقال بیماری هستند.
اگر برای درمان آنفلوآنزا اقدام نشود، ممکن است عوارض خطرناکی مانند ذات الریه یا مشکلات جدی دیگر مانند تورم مغز یا التهاب عضلات قلب ایجاد شود که حتی می‌تواند خطر مرگ به همراه داشته باشد.
تاریخچه بیماری آنفولانزا
ویروس آنفولانزا برای اولین بار در سال ۱۹۱۸ شیوع پیدا کرد و تاکنون آمار مرگ و میر آن کاهش یافته است. در ابتدا، این ویروس باعث مرگ‌ومیر حدود ۴۰ میلیون نفر در یک سال شد، اما به مرور زمان این آمار کاهش یافته است. امروزه، انواع جدیدی از ویروس‌ها مانند آنفولانزای پرندگان و آنفولانزای خوکی نیز پیدا شده‌اند.
چه افرادی در معرض ابتلا به آنفولانزا هستند؟
افرادی که بیماری‌هایی مثل بیماری قلبی، بیماری‌های ریوی، بیماری‌های کلیوی، دیابت، آسم، بارداری، و کهنسالی دارند، بیشتر در معرض ابتلا به آنفولانزا هستند. همچنین کودکان به دلیل سیستم ایمنی ضعیف‌تری که دارند، بیشتر به این بیماری مبتلا می‌شوند. این بیماری به راحتی در مکان‌های عمومی منتقل می‌شود.
علائم شایع بیماری آنفولانزا
- افزایش دما بدن (اگر درجه حرارت بدن بیشتر از ۸/ ۳۷ درجه سانتی‌گراد برای بیش از دو روز باشد)
- درد ناگهانی یا ترشح از یک یا دو گوش
- احساس دردی در گوش که بیش از چند روز ادامه یابد
- آبریزش و احتقان بینی برای بیش از ۱۰ روز
- سرفه با خلط غلیظ و بوی بد در رنگ‌های زرد و سبز
- گلودرد که هنگام بلع غذا بیش از ۴۸ ساعت ادامه یابد
- حساسیت‌های پوستی بدون دلیل واضح
- سختی گردن همراه با سردرد مداوم
- درد در ناحیه سینوزیت و ترشحات زرد یا سبز بینی که بیش از ۴۸ ساعت طول بکشد
علائم شایع دیگر شامل تب و لرز، سردرد، دردهای عضلانی (از جمله کمردرد)، خستگی، سرفه، گلودرد، تغییر صدا، استفراغ، و احساس خارش بدن و کوفتگی است.
آنفلوآنزا می‌تواند در همه سنین البته به جز نوزادان رخ دهد. این بیماری به طور ناگهانی هر زمستان شیوع پیدا می‌کند و شدت آن متفاوت است. افرادی که قبلاً به آنفلوآنزا مبتلا نشده‌اند، بیشتر در خطر ابتلا به این بیماری هستند.
مدت زمان معمول بیماری بین ۳ تا ۴ روز است، اما در این مدت ممکن است میکروب‌های دیگری نیز به بدن آسیب برسانند و منجر به عفونت‌های ثانویه، به ویژه در دستگاه تنفس، شوند. این بدان معناست که آنفلوآنزا می‌تواند مقاومت بدن را کاهش دهد و بدن را برای ابتلا به بیماری‌های دیگر آماده کند. استفاده از ماسک، ضدعفونی کردن هوای اتاق بیماران و جدا کردن سریع مبتلایان از افراد سالم می‌تواند به کاهش انتشار آنفلوآنزا کمک کند. ویروس‌های آنفلوآنزا معمولاً از طریق تماس مستقیم یا غیرمستقیم (مثل استفاده از لیوان آلوده) منتقل می‌شوند.
علائم خطرناک آنفلوآنزا
- افزایش تب یا سرفه
- وجود خون در خلط
- گوش درد
- تنگی نفس یا درد در قفسه سینه
- ترشحات غلیظ از بینی، سینوس‌ها یا گوش‌ها
- درد سینوس
- درد یا سفتی گردن.
آنفلوآنزا چگونه باعث مرگ می‌شود؟
با شروع فصل پاییز و زمستان، بسیاری از افراد در سراسر جهان با بیماری آنفلوآنزا روبرو می‌شوند. اگرچه بسیاری از مردم فکر می‌کنند که این بیماری خطرناک نیست، اما واقعیت این است که آنفلوآنزا می‌تواند کشنده باشد.
ویروس آنفلوآنزا می‌تواند هم پستانداران و هم پرندگان را گرفتار کند و حتی بین این دو گروه منتقل شود. بسیاری تصور می‌کنند که سرمای هوا باعث این بیماری می‌شود، در حالی که تنها دلیل آن عفونت ویروسی است که ربطی به هوای سرد ندارد. در فصل‌های پاییز و زمستان، عواملی مانند باز شدن مدارس و تماس بیشتر کودکان با هم، و همچنین تمایل مردم به ماندن در محیط‌های بسته و خشک، شرایطی را فراهم می‌کنند که ویروس‌ها به راحتی گسترش یابند. به همین دلیل این بیماری در فصل‌های سرد بیشتر مشاهده می‌شود.
به گفته سازمان جهانی بهداشت، هر سال حدود ۳ تا ۵ میلیون نفر به آنفلوآنزا مبتلا می‌شوند و از این تعداد حدود ۲۹۰ هزار تا ۶۵۰ هزار نفر جان خود را از دست می‌دهند.
چه افرادی بیشتر در معرض خطر مرگ ناشی از آنفلوآنزا هستند؟
در میان افرادی که به آنفلوآنزا مبتلا می‌شوند، دو گروه سنی به ویژه در خطر مرگ ناشی از این بیماری قرار دارند: کودکان زیر ۵ سال و سالمندان بالای ۶۵ سال.
همچنین، افرادی که در گروه سنی میان این دو قرار دارند، اگر به بیماری‌های قلبی-عروقی، بیماری‌های ریوی، نقص ایمنی، سرطان در مراحل پیشرفته و یا دیابت مبتلا باشند، نیز در خطر بیشتری قرار دارند.
تحقیقات جدید نشان می‌دهد که افرادی که از بیماری‌های قلبی-عروقی رنج می‌برند، در زمان ابتلا به آنفلوآنزا ۶ برابر بیشتر از حالت عادی در معرض سکته قلبی قرار می‌گیرند.
در زمان ابتلا به آنفلوآنزا، ممکن است افراد دچار عفونت‌های ثانویه شوند. این عفونت‌ها در کودکان، سالمندان و بیمارانی که دارای بیماری‌های ریوی، نقص ایمنی، سرطان در مراحل پیشرفته و دیابت هستند، به دلیل ضعف سیستم ایمنی می‌توانند خطرناک باشند. در عفونت‌های ثانویه، باکتری‌ها به بدن فرد مبتلا به آنفلوآنزا حمله کرده و بیماری را تشدید کرده و منجر به عفونت‌های جدید در ناحیه حلق، گوش و بینی و همچنین ریه می‌شوند. این امر باعث تضعیف بیشتر سیستم ایمنی خواهد شد و بدن این افراد قادر به مقابله با عفونت‌ها نیست.
ویروس‌ها و باکتری‌ها ممکن است باعث مرگ شوند.
آیا می‌توان از مرگ ناشی از آنفولانزا جلوگیری کرد؟
بله، با رعایت روش‌ها و نکات مناسب برای پیشگیری و درمان، می‌توان از مرگ بسیاری از افراد مبتلا به این بیماری جلوگیری کرد. یکی از بهترین راه‌ها برای پیشگیری از مرگ، گرفتن واکسن آنفلونزا در ابتدای فصل سرما است. واکسن آنفلوآنزا از ویروس‌های کشته شده ساخته شده و به سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند تا علیه این ویروس پادتن تولید کند.
طبق دستور سازمان جهانی بهداشت، همه افرادی که بالای ۶ ماه سن دارند، بخصوص آن‌هایی که در خطر هستند، می‌توانند از این واکسن برای جلوگیری از ابتلا به آنفولانزا استفاده کنند. اما باید توجه داشت که این پیشگیری نسبی است زیرا ویروس آنفولانزا ممکن است با تغییراتی در ساختار خود، به شکل‌های جدیدی درآید که در برابر واکسن مقاوم باشد.
گروه‌های در خطر که قبلاً اشاره شد، اگر به آنفولانزا مبتلا شدند، بهتر است با پزشک مشورت کنند، به‌ویژه اگر بیماری آن‌ها بیش از یک هفته طول بکشد یا علائم آن شدیدتر شود. تب بالا، گوش‌درد و گلودرد می‌تواند نشانه عفونت ثانویه باشد و در این صورت فرد باید حتماً به پزشک مراجعه کند و در صورت نیاز، تحت درمان آنتی‌بیوتیکی قرار گیرد.
باید به این نکته توجه داشت که درمان آنفولانزا با آنتی‌بیوتیک ممکن نیست زیرا این داروها برای عفونت‌های ویروسی مؤثر نیستند. تنها در صورت بروز عفونت‌های ثانویه و با توصیه پزشک باید از آنتی‌بیوتیک استفاده کرد.
استفاده بی‌رویه از آنتی‌بیوتیک‌ها می‌تواند منجر به افزایش مقاومت دارویی در افراد شود. این مقاومت یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها در بهداشت عمومی امروزی است. بسیاری از متخصصان معتقدند که در دهه‌های آینده، مقاومت آنتی‌بیوتیکی ممکن است عامل اصلی مرگ و میر در انسان‌ها باشد.
چطور می‌توان از آنفولانزا پیشگیری کرد؟
برای پیشگیری از آنفولانزا، باید به سه نکته اصلی توجه داشته باشیم. نکته اول آموزش دادن به بیماران و افرادی است که با بیماری سر و کار دارند. بیمار باید بداند که حتماً باید از ماسک و یا دستمال کاغذی هنگام سرفه و عطسه استفاده کند. بیمار باید پس از استفاده از این وسایل، آن‌ها را در سطل زباله بیندازد و از رها کردن لوازم آلوده به ویروس در محیط اطراف خودداری کند و دستان خود را با آب و صابون بشوید.
افرادی که از بیماران آنفولانزا مراقبت می‌کنند یا با آن‌ها در محیط کار هستند، باید پس از هر تماس با بیمار، دست‌های خود را خوب بشویند. نکته دوم استفاده از داروهای لازم برای این بیماری است. استفاده بی‌رویه از داروها می‌تواند مشکلاتی برای کلیه‌ها به وجود آورد.
بیشتر بخوانید:
