قرص خواب آلپرازولام
آلپرازولام که به عنوان زاناکس نیز شناخته می‌شود، یکی از داروهای گروه بنزودیازپین است، مانند دیازپام، کلونازپام و لورازپام. این دارو به صورت قرص‌هایی با دوز نیم میلی‌گرم و یک میلی‌گرم موجود است و معمولاً توسط پزشکان برای کاهش اضطراب، کمک به خواب و درمان افسردگی تجویز می‌شود. این دارو در دوزهای کم برای مشکلات اضطرابی تجویز می‌شود و برای افرادی که با بی‌خوابی دست و پنجه نرم می‌کنند، ممکن است تا نیم میلی‌گرم مصرف شود. حداکثر دوز این دارو در موارد شدید می‌تواند تا ۴ میلی‌گرم در روز باشد، مخصوصاً برای افرادی که دچار حملات اضطرابی شدید مانند حمله پانیک هستند.
بسیاری از بیماران که با بی‌خوابی مواجه‌اند، به دلیل فعالیت بیش از حد مغز و عدم کنترل افکارشان دچار مشکل می‌شوند. این افراد ممکن است در هنگام شب که بدنشان خسته است، ذهنشان فعال باشد و به موضوعات مختلفی فکر کنند و نتوانند این افکار را کنترل کنند. مصرف آلپرازولام در این افراد می‌تواند فعالیت مغز را کاهش دهد و به آرامش بینجامد. این کار به فرد کمک می‌کند که بهتر بخوابد. اما باید توجه داشت که برخی افراد به دلیل خواص خواب‌آوری این دارو ممکن است دوز مصرفی را بالا ببرند که می‌تواند منجر به وابستگی به دارو شود.
موارد مصرف آلپرازولام
- تسکین اضطراب
- مشکلات خواب
- اختلالات هراس و وحشت
نحوه عملکرد آلپرازولام
آلپرازولام فعالیت سیستم عصبی مرکزی را کاهش می‌دهد که به معنای کاهش فعالیت و واکنش‌پذیری مغز است. این موضوع به مغز و سیستم عصبی مرکزی اجازه می‌دهد که بیشتر استراحت کنند و به ایجاد تعادل بین دو بخش سیستم عصبی، یعنی سیستم سمپاتیک و پاراسمپاتیک کمک می‌کند. به عبارتی، آلپرازولام به عنوان یک داروی آرامبخش و خواب‌آور عمل می‌کند.
آلپرازولام سرعت حرکت ناقل‌های شیمیایی در مغز را که ممکن است ناپایدار باشند کاهش می‌دهد، که در نتیجه آن باعث کاهش فعالیت‌های غیرطبیعی مغز و اضطراب می‌شود. این دارو سطح گابا (GABA) را افزایش می‌دهد؛ گابا یک ماده شیمیایی طبیعی در مغز است که حس آرامش و راحتی را به وجود می‌آورد.
بهتر است زاناکس را با معده خالی و با فاصله از غذا مصرف کنید، چون اگر با معده پر مصرف شود، جذب آن زمان بر خواهد بود. زمانی که معده خالی است، این دارو سریعتر و بین ۵ تا ۳۰ دقیقه اثر می‌کند. در افرادی که دچار اضطراب شدید یا حملات ناگهانی ترس هستند، می‌توانند قرص را زیر زبان بگذارند تا سریعتر جذب شود. همچنین، نوع مایع آلپرازولام نیز وجود دارد که از طریق دهان و زیر زبان جذب می‌شود و برای این دسته از بیماران مناسب است.
اثرات آلپرازولام بر روی بدن
آلپرازولام جزو داروهای بنزودیازپین است و اثرات آن در بدن به چند بخش تقسیم می‌شود.
۱- کاهش اضطراب
در دوزهای پایین، بنزودیازپین‌ها اثربخشی خوبی بر اضطراب دارند. این داروها با افزایش فعالیت گابا و در نتیجه مهار مدارهای عصبی در سیستم لیمبیک مغز، اثرات خود را اعمال می‌کنند.
۲- اثرات آرام بخش و خواب‌آور
تمامی بنزودیازپین‌ها در دوزهای بالاتر خواص آرامبخش و خواب‌آور دارند.
۳- فراموشی
“`html
اختلال موقت حافظه به دلیل مصرف بنزودیازپین‌ها خیلی شایع است، اما معمولاً این حالت فقط موقتی است و با قطع دارو برطرف می‌شود.
۴- ضد تشنج
بسیاری از بنزودیازپین‌ها خاصیت ضد تشنجی دارند و بعضی از آن‌ها برای درمان بیماری صرع و مشکلات دیگر ناشی از تشنج استفاده می‌شوند.
۵- شل کننده عضلانی
در دوزهای بالا، بنزودیازپین‌ها می‌توانند اسپاسم‌های عضلانی را شل کنند و این کار به احتمال زیاد با افزایش کنترل در نخاع انجام می‌شود.
مقدار مصرف آلپرازولام
بزرگسالان:
- برای درمان اضطراب، ۲۵/۰ تا ۵/۰ میلی‌گرم ۳ بار در روز مصرف می‌شود و در صورت نیاز می‌توان حداکثر تا ۴ میلی‌گرم در روز افزایش داد.
- برای درمان اختلالات ترس، ۵/۰ میلی‌گرم ۳ بار در روز مصرف می‌شود که پزشک می‌تواند دوز را افزایش دهد، ولی دوز روزانه نباید از ۱۰ میلی‌گرم بیشتر باشد.
افراد مسن و بالاتر از ۶۵ سال:
- ۲۵/۰ میلی‌گرم ۲ تا ۳ بار در روز که در صورت نیاز می‌تواند توسط پزشک افزایش یابد.
کودکان و افراد کمتر از ۱۸ سال:
- دوز مصرفی این دارو توسط پزشک تعیین می‌شود.
عوارض جانبی آلپرازولام
هر داروی درمانی ممکن است عوارض جانبی داشته باشد. این عوارض ممکن است در هر فردی ظاهر نشود. اگر هر یک از عوارض زیر را داشتید، حتماً با پزشک مشورت کنید:
خواب آلودگی شدید، حساسیت به نور و صدا، ضعف و خستگی، گیجی، کج‌خلقی و خشکی دهان، تغییر در اشتها و وزن بدن.
بعضی از این عوارض نادر هستند و اگر هر کدام از آن‌ها را تجربه کردید، فوراً با پزشک تماس بگیرید، مانند: توهم، خارش شدید پوست، زرد شدن سفیدی چشم یا زردی پوست، مشکلات حافظه و اختلالات حرکتی.
این دارو ممکن است خواب آلودگی و گیجی ایجاد کند، بنابراین در طول درمان از رانندگی و کار با وسایل نیازمند هوشیاری کامل خودداری کنید.
آلپرازولام ممکن است اعتیادآور باشد و با مصرف مداوم، مقدار زیادی دوپامین در مغز آزاد می‌کند که حس خوبی به فرد می‌دهد. این حس می‌تواند منجر به وابستگی به دارو شود، به طوری که فرد برای تجربه آن حس خوب به مصرف بیشتر نیاز پیدا می‌کند و در نهایت به آن اعتیاد خواهد داشت.
موارد هشدار مصرف آلپرازولام
- اگر بیش از حد دارو مصرف کردید، به سرعت به اورژانس مراجعه کنید، زیرا ممکن است خطرناک باشد.
- علائم ناشی از مصرف زیاد دارو شامل گیجی، خواب آلودگی، ضعف عضلانی، از دست دادن تعادل، احساس سبکی سر، غش و کما است.
- از مصرف میوه یا آب میوه گریپ‌فروت همزمان با این دارو اجتناب کنید، زیرا ممکن است عوارض خطرناکی داشته باشد.
- بدون مشورت با پزشک، مصرف دارو را ناگهان قطع نکنید. ممکن است نیاز باشد که قطع مصرف به آرامی و با کاهش تدریجی انجام شود.
- علائم بیماری ممکن است بعد از توقف مصرف دارو دوباره برگردد. همچنین علائم خاص ناشی از ترک دارو ممکن است ایجاد شود.
- دارو می‌تواند عوارضی مانند تاری دید، مشکل در تمرکز، از دست دادن اشتها، اسهال، درد، حس کرختی و سوزن سوزن شدن در ماهیچه‌ها، و افزایش هیجان و شور ایجاد کند.
- کسانی که از آلپرازولام استفاده می‌کنند نباید الکل یا داروهای خواب‌آور دیگر مصرف کنند. این کار می‌تواند خواب‌آلودگی را بیشتر و سطح هشیاری را پایین بیاورد.
- استفاده همزمان از آلپرازولام و داروهایی مثل استامینوفن، کتوکانازول و آسپرین می‌تواند مشکلات جدی ایجاد کند. بنابراین قبل از مصرف، حتماً با پزشک مشورت کنید.
- استفاده از بیش از ۲ میلی‌گرم آلپرازولام در هفته اول درمان ممکن است باعث تضعیف تنفس شود و به ویژه در کسانی که دچار آپنه خواب هستند، ممکن است باعث تنگی نفس در خواب یا قطع کامل تنفس شود.
- با توجه به مصرف خودسرانه آلپرازولام در ایران، اگر دچار مشکل بی‌خوابی شدید هستید، ابتدا با روانپزشک مشورت کنید و بعد از آن به سراغ بنزودیازپین‌ها بروید. ممکن است داروهای دیگری مثل زولپیدم (امبین) توسط پزشک تجویز شود. در موارد شدیدتر، مصرف کلونازپام و لورازپام الزامی است. بنابراین از مصرف خودسرانه آلپرازولام به عنوان داروی خواب جدا پرهیز کنید.
- بسیار مهم است که فرد مایعات کافی مصرف کند. کم آبی می‌تواند علائم ترک را بدتر کند.
- باید از مصرف محرک‌هایی مثل کافئین پرهیز شود، زیرا این مواد می‌توانند علائم ترک را تشدید کنند.
- مصرف الکل نیز باید به شدت اجتناب شود.
- به دلیل احتمال بروز تهوع در افرادی که در حال ترک دارو هستند، مصرف غذاهای کم ادویه یا بی‌ادویه پیشنهاد می‌شود.
- غذاهای با پروتئین بالا می‌توانند به افزایش توان فرد کمک کنند و انرژی لازم را فراهم کنند.
- اولین قدم برای کاهش دوز دارو، تصمیم‌گیری در مورد دوز شروع است. این نیاز به نظارت پزشکی دارد که مقدار مصرف و مدت زمان استفاده از دارو را در نظر بگیرد.
- وجود هرگونه حساسیت به آلپرازولام یا بنزودیازپین‌ها و یا مواد دیگر مانند غذاها، رنگ‌ها و مواد نگهدارنده.
- در دوران بارداری و شیردهی.
- قبل از مصرف هر نوع داروی جدید (چه با نسخه و چه بدون نسخه).
- مصرف داروهای دیگر، به ویژه کتوکونازول، ایتراکونازول و داروهای ضدافسردگی، ضد صرع و ضد تشنج.
- سابقه یا ابتلاء به بیماری‌های گلوکوم، سوء مصرف الکل یا مواد مخدر، میاستنی گراویس، بیماری انسدادی ریوی مزمن شدید یا آمفیزم.
- در صورت مصرف داروهایی که در بخش عوارض جانبی و تداخلات دارویی ذکر شده است.
- این دارو در بیماری‌های مشخصی مصرف نمی‌شود.
- در صورت داشتن مشکلات تنفسی، ضعف در عضلات یا سابقه اعتیاد به دارو، باید با احتیاط از این دارو استفاده کنید.
“““html
چگونه قرص آلپرازولام را ترک کنیم؟
افرادی که برای مدت طولانی از داروهای بنزودیازپین مثل زاناکس استفاده کرده‌اند، معمولاً به این دارو وابسته می‌شوند. زمانی که این افراد سعی می‌کنند دارو را ترک کنند، ممکن است علائمی مانند روان پریشی، اضطراب و حتی حملات صرع را تجربه کنند.
افرادی که به زاناکس وابسته هستند باید با پزشک خود مشورت کنند تا بتوانند دوز دارو را به آرامی کاهش دهند. روش صحیح کاهش دوز و مدت زمان این فرآیند بسته به مدت و مقدار مصرف دارو و عوارض آن بر فرد متفاوت است.
نکات مهم در زمان ترک آلپرازولام
با توجه به این که هیچ داروی خوراکی برای علائم ترک ناشی از بنزودیازپین‌ها وجود ندارد، داروها و نوشیدنی‌هایی که ادعا می‌شود برای ترک و سم‌زدایی موثر هستند، طبق مطالعات علمی، اثربخشی آن‌ها به اثبات نرسیده و نباید همراه با سایر داروها استفاده شوند.
موارد منع مصرف آلپرازولام
“““html
شرایط نگهداری آلپرازولام
- این دارو را باید در دمای زیر 30 درجه سانتی‌گراد و در جای خشک و خنک نگهداری کنید، دور از نور و رطوبت.
- این دارو را در جایی بگذارید که بچه‌ها نتوانند به آن دسترسی پیدا کنند.
- هیچ وقت از داروهایی که تاریخ مصرفشان گذشته است، استفاده نکنید.
بیشتر بخوانید:
گردآوری توسط بخش سلامت
مجله رضیم
سایت رضیم
“`