متفورمین هیدروکلراید
قرص متفورمین 500 اولین انتخاب برای کنترل دیابت نوع 2 است و معمولاً با گلی بن کلامید یا دیگر داروهای گروه سولفونیل اوره تجویز می‌شود تا کنترل بهتری بر قند خون داشته باشیم. این دارو بعد از غذا مصرف می‌شود تا عوارض گوارشی متفورمین کمتر شود. متفورمین همچنین ممکن است برای لاغری، کاهش وزن و درمان سندرم تخمدان پلی کیستیک تجویز شود. یکی از نام‌های تجاری معروف این دارو گلوکوفاژ است. با رضیم همراه باشید.
درمان دیابت نوع 2، به ویژه در افرادی که اضافه وزن دارند، زمانی که تغییرات رژیم غذایی و ورزش کافی نیست، می‌تواند بسیار موثر باشد. در بزرگسالان، متفورمین 850 میلی‌گرم ممکن است به عنوان تنها درمان یا در ترکیب با سایر داروهای ضد دیابت خوراکی یا انسولین استفاده شود. همچنین در کودکان بالای 10 سال و نوجوانان، متفورمین می‌تواند به عنوان تنها درمان یا در ترکیب با انسولین مورد استفاده قرار گیرد. تحقیقات نشان داده‌اند که متفورمین به عنوان اولین گزینه درمانی می‌تواند به کاهش عوارض دیابت در افراد با اضافه وزن کمک کند.
تنها درمان و ترکیب با دیگر داروهای ضد قند
• دوز معمول قرص می‌تواند 2 یا 3 بار در روز و در زمان یا بعد از صرف غذا باشد. پس از 10 تا 15 روز، دوز باید بر اساس میزان قند خون تنظیم شود. افزایش تدریجی دوز ممکن است تحمل گوارش را بهتر کند.
حداکثر دوز متفورمین 3 گرم در روز است که باید به سه بار تقسیم شود.
• اگر کسی از داروهای دیگر ضد دیابت به متفورمین منتقل شود، معمولاً داروی قبلی قطع می‌شود و متفورمین در دوز بالاتر شروع می‌شود.
ترکیب با انسولین
متفورمین و انسولین می‌توانند به عنوان درمان ترکیبی برای کنترل بهتر قند خون استفاده شوند. معمولاً یک قرص متفورمین 2 تا 3 بار در روز مصرف می‌شود و دوز انسولین بر اساس مقدار قند خون تنظیم می‌شود.
افراد مسن
به دلیل احتمال کاهش عملکرد کلیه‌ها در افراد سالخورده، دوز متفورمین باید بر اساس عملکرد کلیه تنظیم شود. ارزیابی منظم بسیار مهم است. این دارو تولید گلوکز در کبد و جذب آن در روده را کاهش می‌دهد و حساسیت بافت‌ها به انسولین را افزایش می‌دهد، بنابراین قند خون را پایین می‌آورد. اوج تاثیر متفورمین 2 تا 3 ساعت بعد اتفاق می‌افتد و بدن آن را از طریق ادرار دفع می‌کند.
نکات مهم
متفورمین اولین انتخاب در کنترل دیابت نوع 2 است و به خاطر مؤثر بودن، بدون عوارض هیپوگلایسمی و قیمت مناسب مشهور است.
حداکثر دوز مصرفی متفورمین 2500 میلی‌گرم در روز است که باید در 2 تا 3 نوبت تقسیم شود.
بهتر است متفورمین بعد از غذا مصرف شود.
نام تجاری معروف این دارو گلوکوفاژ است که به راحتی در داروخانه‌ها موجود است.
نشانه‌های بهبود وضعیت درمانی با متفورمین شامل کاهش مشکلات دیابت (هایپوگلایسمی و هایپرگلایسمی) و تنظیم قند خون است.
مصرف اصلی متفورمین برای کنترل دیابت نوع 2 است، اما موارد دیگری نیز برای آن وجود دارد. این دارو در درمان سندرم تخمدان پلی کیستیک و همچنین برای لاغری و کاهش وزن کاربرد دارد. متفورمین به لاغری کمک می‌کند در حالی که داروهای سولفونیل اوره ممکن است موجب افزایش وزن شوند. اما باید توجه داشت که استفاده از متفورمین برای کاهش وزن باید تحت نظر پزشک باشد.
یکی از عوارض شایع متفورمین مشکلات گوارشی است.
افرادی که مشکلات تنفسی یا قلبی دارند باید در مصرف متفورمین دقت کنند، زیرا ممکن است باعث ایجاد اسیدوزلاکتیک شود که نیاز به بستری فوری دارد.
یکی از تعاملات دارویی مهم متفورمین با سایمتیدین است، زیرا سایمتیدین ممکن است غلظت متفورمین را تا ۶۰ درصد افزایش دهد.
کلیت درمان: تنها و به صورت ترکیبی با انسولین
• قرص متفورمین را می‌توان در کودکان ۱۰ سال به بالا و نوجوانان استفاده کرد.
• دوز معمول شروع قرص ۵۰۰ میلی‌گرم یا ۸۵۰ میلی‌گرم یک‌بار در روز، در زمان غذا یا بعد از آن است.
بعد از ۱۰ تا ۱۵ روز، باید بر اساس اندازه‌گیری قند خون تنظیم شود. افزایش تدریجی دوز می‌تواند به بهبود تحمل دستگاه گوارش کمک کند. حداکثر دوز متفورمین ۲ گرم در روز است که به ۲ یا ۳ دوز تقسیم می‌شود.
موارد منع مصرف
• حساسیت بیش از حد به متفورمین هیدروکلراید یا هر یک از مواد پرکننده آن.
• بیماران دیابتی مبتلا به کتواسیدوز دیابتی.
• نارسایی کلیوی یا اختلال در عملکرد کلیه (کراتینین زیر ۶۰ میلی‌لیتر در دقیقه).
شرایط حاد که ممکن است عملکرد کلیه را تحت تأثیر قرار دهند شامل:
- کم آبی بدن
- عفونت‌های شدید
- شوک
- تزریق داخل وریدی مواد یددار
بیماری‌های حاد یا مزمنی که باعث کم‌اکسیژنی بافت می‌شوند، مانند:
- نارسایی قلبی یا تنفسی
- انفارکتوس قلبی اخیر
- شوک
- نارسایی کبد و مسمومیت حاد الکل یا اعتیاد به الکل
- شیردهی
هشدارها و موارد احتیاط در استفاده از متفورمین
اسیدوز لاکتیک
اسیدوز لاکتیک یک عارضه نادر ولی جدی است که می‌تواند به دلیل تجمع متفورمین رخ دهد و اگر سریع درمان نشود، می‌تواند به مرگ منجر شود. این عارضه بیشتر در بیماران دیابتی با نارسایی کلیه مشاهده شده است. برای جلوگیری از بروز این مشکل، عوامل خطر مانند کنترل ضعیف دیابت، کتوز، روزه‌داری طولانی، مصرف بیش از حد الکل، نارسایی کبد و بیماری‌هایی که ممکن است اکسیژن‌رسانی به بافت‌ها را کاهش دهند، باید بررسی شود.
تشخیص
به خطر اسیدوز لاکتیک باید در صورت وجود علائم غیرخاص مانند دریافتی‌های گوارشی، درد شکم و کم‌خونی توجه کرد. اسیدوز لاکتیک معمولاً با تنگی نفس و درد شکم همراه است و در نتیجه کما به وجود می‌آید. تشخیص آزمایشگاهی این عارضه شامل pH خون، کاهش لاکتات پلاسما بالاتر از ۵ میلی‌مول در لیتر و افزایش شکاف آنیون و نسبت لاکتات به پیروات است. اگر مشکوک به اسیدوز متابولیک هستید، باید درمان متفورمین را قطع کرده و بیمار را فوراً به بیمارستان منتقل کنید.
عملکرد کلیه
زیرا متفورمین توسط کلیه‌ها دفع می‌شود، باید سطح کراتینین سرم قبل از شروع درمان مشخص و سپس به‌طور منظم بررسی شود.
• حداقل یک‌بار در سال برای بیماران با عملکرد طبیعی کلیه.
• حداقل دو تا چهار بار در سال برای بیماران با کراتینین سرم بالا و افراد مسن.
کاهش عملکرد کلیه در افراد مسن رایج و اغلب بدون علامت است. در مواردی که ممکن است عملکرد کلیه تحت تأثیر قرار گیرد، مانند شروع داروهای جدید یا درمان با مدر و مصرف داروهای NSAID، باید احتیاط بیشتری شود.
مدیریت عوامل کنتراست ید
چون تزریق داخل وریدی مواد کنتراست یددار می‌تواند باعث نارسایی کلیه شود، متفورمین باید قبل و یا در زمان تست قطع شود و تا ۴۸ ساعت بعد از آن دوباره شروع نشده و تنها پس از ارزیابی عملکرد طبیعی کلیه می‌توان آن را دوباره شروع کرد.
عمل جراحی
متفورمین هیدروکلراید باید ۴۸ ساعت قبل از عمل جراحی انتخابی، چه عمومی و چه بیهوشی منطقه‌ای، قطع شود. درمان ممکن است زودتر از ۴۸ ساعت پس از عمل جراحی یا از سرگیری تغذیه خوراکی آغاز شود، فقط اگر عملکرد کلیوی به حالت طبیعی بازگشته باشد.
“`html
کودکان و نوجوانان
برای شروع درمان دیابت نوع 2 با داروی متفورمین، ابتدا باید این بیماری تشخیص داده شود. در مطالعات کنترل شده بالینی که برای یک سال انجام شده، هیچ تاثیری از متفورمین بر رشد و بلوغ گزارش نشده است. اما برای موردهای طولانی‌مدت، اطلاعات کافی در دسترس نیست.
بنابراین، توصیه می‌شود که اثر متفورمین بر رشد و بلوغ در کودکانی که تحت درمان با این دارو هستند، به‌خصوص کودکان پیش از بلوغ، به طور دقیق بررسی شود.
کودکان بین 10 تا 12 سال سن
فقط 15 نفر در این سنین در مطالعات بالینی بررسی شده‌اند. اگرچه تاثیر و ایمنی متفورمین در کودکان زیر 12 سال ممکن است با کودکان بزرگتر متفاوت باشد، استفاده از این دارو برای کودکان بین 10 تا 12 سال نیاز به احتیاط دارد.
عوارض جانبی
هر دارویی می‌تواند همراه با تاثیرات مثبت، عوارض جانبی نیز داشته باشد. این عوارض ممکن است در همه افراد بروز نکند، اما اگر شما هر یک از عوارض زیر را مشاهده کردید، حتماً با پزشک خود مشورت کنید.
عوارض جانبی متفورمین شامل موارد زیر است:
- GI: حالت تهوع، استفراغ، اسهال، نفخ، بی‌اشتهایی، طعم فلز در دهان
- دیگر: سردرد، ضعف، کم‌خونی مگالوبلاستیک، اسیدوز لاکتیک، درماتیت، راش پوستی
مصرف در بارداری و شیردهی
متفورمین در بارداری در دسته B قرار دارد. این دارو در بارداری باید با احتیاط و زیر نظر پزشک مصرف شود و فقط در صورت نیاز. همچنین، مصرف متفورمین در دوران شیردهی توصیه نمی‌شود.
اقدامات احتیاطی دیگر:
• همه بیماران باید رژیم غذایی خود را با توزیع منظم کربوهیدرات‌ها در طول روز رعایت کنند. بیمارانی که وزن اضافه دارند باید رژیم غذایی کم‌انرژی را ادامه دهند.
• آزمایشات معمول برای کنترل دیابت باید به‌طور منظم انجام شود.
• درمان با متفورمین به تنهایی هرگز منجر به افت قند خون نمی‌شود، اما احتیاط در صورت ترکیب با انسولین و سولفونیل‌اوره‌ها توصیه می‌شود.
اگر سوال یا نکته‌ای درباره مطلب متفورمین هیدروکلراید دارید، لطفاً آن را در قسمت نظرات با ما و سایر کاربران به اشتراک بگذارید.
—————————————————————————-
مجله اینترنتی رضیم
مرجان امینی
سایت رضیم
“`