بسیاری از افراد هنگامی که به صدفهای دو کفهای نگاه میکنند، بیشتر به زیبایی داخل آن، یعنی مروارید، توجه میکنند. این در حالی است که مرواریدها از مواد مشابهای که صدف را میسازند، تشکیل شدهاند. در واقع، صدفها، صدف حلزونها و حتی مرجانهای دریایی همه از ترکیباتی مانند مروارید یعنی کربنات کلسیم ساخته شدهاند. کربنات کلسیم یا CaCO3 یکی از مواد رایج در زمین و دریا است. زمین پر از کلسیم است که طی هزاران سال به رودخانهها و اقیانوسها منتقل شده است. بنابراین طبیعی است که بیشتر موجودات دریایی به این ترکیبات وابسته هستند. حال بیایید نگاهی دقیقتر به این موجودات جالب بیندازیم!
تولد صدف
مانند بسیاری از نرمتنان آبی، صدفها زندگی خود را به عنوان لارو شروع میکنند و بعد از مدتی سریعاً شروع به ساخت یک پوستهی محافظ برای خود میکنند. وقتی که صدف به سن بلوغ میرسد، آرام در کف دریا جا میگیرد و در محیط خود به زندگی ادامه میدهد.
شروع ساخت مروارید
در حین زندگی، اگر به طور تصادفی یک جسم خارجی مثل ذرهای شن بین صدف و پوستهاش قرار بگیرد، این موجود به منظور حفاظت از خود، لایههایی از مواد معدنی و پروتئین به نام ناکر را دور آن جسم خارجی ترشح میکند. زیرا بخش داخلی صدف نرم است و ممکن است به سادگی آسیب ببیند. با ادامه این فرآیند، به تدریج چیزی شبیه به مروارید شکل میگیرد و در نهایت به شکل مروارید آشنا در میآید.
جالب است بدانید که شکل مرواریدها معمولاً نزدیک به گرد است، اما میتواند اشکال دیگر و نامنظم هم داشته باشد. تحقیقات جدید نشان میدهد که رشد متقارن مروارید به دو ویژگی اصلی بستگی دارد. اول اینکه برخی صدفها میتوانند ناهنجاریهای شکل جواهر را اصلاح کنند و از گسترش آنها در لایههای دیگر جلوگیری کنند تا مروارید کج و بیقواره نشود!
چرا مروارید گرد است؟
به علاوه، صدفهای سازندهی مروارید این توانایی را دارند که ضخامت لایههای ناکر را تنظیم کنند، به طوری که اگر یک لایه ضخیمتر شود، لایهی بعدی نازکتر خواهد بود. این فرآیند کمک میکند تا مروارید ضخامت یکنواختی در هزاران لایهاش داشته باشد و کاملاً گرد به نظر برسد. همچنین، رنگ مرواریدها معمولاً سفید است، ولی بسته به شرایط ممکن است رنگهای صورتی، زرد، سبز، آبی، قهوهای و حتی سیاه هم پیدا شوند.
در پایان باید گفت که هرچند فرآیند تشکیل مروارید در درون صدف ممکن است ساده به نظر برسد، اما این موجودات جالب هر روز در حال ساخت جواهراتی سبک و سخت هستند که کیفیت آنها حتی از مرواریدهای تولیدشده با فناوریهای مدرن هم بهتر است.