“`html
همه چیز درباره متیل فنیدات (ریتالین)
ریتالین نام تجاری دارویی به نام متیل فنیدیت ( Methylphenidate ) است که از دسته داروهای تحریک‌کننده سیستم عصبی مرکزی به شمار می‌رود.
اشکال دارویی متیل فنیدات
این دارو به صورت قرص‌های ۱۰ میلی‌گرمی در بازار دارویی ارائه می‌شود.
مکانیسم اثر متیل فنیدات
ریتالین با تاثیر بر قشر مغز و تالاموس، مانع از بازجذب دوپامین (یک ماده شیمیایی مهم در انتقال پیام‌های عصبی) در سلول‌های عصبی می‌شود.
موارد مصرف متیل فنیدات یا ریتالین
- ریتالین بخشی از یک برنامه درمانی است که برای کودکان مبتلا به اختلالات رفتاری (مانند Attention Deficit Hyperactivity Disorder یا ADHD) و مشکلات جزئی مغزی تجویز می‌شود. این برنامه شامل درمان‌های روان‌شناسی آموزشی و اجتماعی نیز است.
- این دارو برای کنترل علائم نارکولپسی (بیماری خواب بیش از حد) نیز به کار می‌رود. همچنین می‌تواند برای کاهش اختلالات رفتاری و کمک به کاهش وزن موثر باشد.
- در بزرگسالان، ریتالین می‌تواند باعث افزایش فعالیت بدنی، بهبود هوشیاری و کاهش خستگی شود. در کودکان مبتلا به اختلال فعالیت بیش از حد، این دارو اثر آرام‌بخشی دارد و کمک می‌کند تا فعالیت آنها کاهش یابد و تمرکز بیشتری پیدا کنند.
روش مصرف متیل فنیدات
مقدار مناسب دارو باید توسط پزشک تعیین شود و بهتر است ۳۰ تا ۴۵ دقیقه قبل از وعده‌های غذایی مصرف گردد. اگر بعد از یک ماه مصرف دارو، بهبودی مشاهده نشد، توصیه می‌شود تا مصرف آن قطع شود.
موارد منع مصرف متیل فنیدات
مواردی که نباید از این دارو استفاده کرد شامل حساسیت به این دارو، اضطراب شدید، افسردگی، اختلال Tourette، گلوکوم، حرکات تیک و برای کودکان زیر شش سال است.
موارد احتیاط
- سابقه تشنج، نوسان‌های عاطفی، اعتیاد به مواد یا الکل، فشار خون بالا و نوار قلب غیرطبیعی از موارد احتیاط در مصرف این دارو هستند.
- استفاده از این دارو در کودکان نباید برای مدت طولانی ادامه یابد و معمولاً بعد از رسیدن به سن بلوغ، مصرف آن قطع می‌شود.
- اندازه‌گیری فشار خون و بررسی شمارش کامل خون در طول درمان، به خصوص برای بیماران با فشار خون بالا، توصیه می‌شود. همچنین باید به رشد و وزن کودکان توجه کرد چرا که ممکن است رشد آنها تحت تاثیر این دارو قرار گیرد.
- ارزیابی دوباره درمان در موارد اختلال رفتاری در کودکان باید به طور منظم انجام گیرد تا در صورت نیاز به قطع درمان، تصمیم‌گیری شود. کاهش تدریجی دوز دارو کمک می‌کند تا از علائم ناخواسته جلوگیری شود.
مصرف نامناسب متیل فنیدات
استفاده نادرست از متیل فنیدات ممکن است به وابستگی جسمی یا روحی به آن منجر شود و در دوران بارداری و شیردهی باید با احتیاط مصرف شود.
عوارض جانبی مصرف متیل فنیدات
- عوارض جانبی ممکن شامل درد در قفسه سینه، حرکات غیرارادی، تپش قلب، درد مفاصل، بثورات پوستی یا کهیر، تب بدون دلیل مشخص یا کبودی غیرعادی هستند.
- تاری دید، تغییر در بینایی، تشنج، تغییرات خلق و خو، گلودرد و تب (به دلیل کاهش تعداد گلبول‌های سفید)، و خستگی غیرعادی نیز از عوارض نادر این دارو محسوب می‌شوند.
- از عوارضی که
“`در صورتی که علائم زیر ادامه داشته باشند یا مشکلاتی ایجاد کنند، نیاز به مشاوره پزشکی دارید:
- کاهش اشتها یا مشکل در خوابیدن، عصبانیت، سرگیجه، خواب‌آلودگی، سردرد، تهوع، درد معده و کاهش وزن غیرطبیعی.
- عوارضی مانند افسردگی شدید، رفتار غیرمعمول و خستگی و ضعف غیرطبیعی که ممکن است نشانه‌های قطع مصرف دارو باشند و به توجه پزشکی نیاز دارند.
تداخل دارویی ریتالین
کافئین، داروهای محرک مغز مانند آمانتادین، داروهای کاهش‌دهنده اشتها، داروهای ضد تشنج، داروهای خوراکی ضد انعقاد، داروهای کاهنده فشار خون و مدرها، داروهای ضد افسردگی و همچنین داروهای تنگ‌کننده عروق ممکن است با ریتالین تداخل داشته باشند.
نکات توصیه‌شده برای مصرف متیل فنیدات
- برای جلوگیری از بی‌خوابی، آخرین دوز دارو باید قبل از ساعت ۶ عصر مصرف شود.
- از مصرف بیش از مقدار تجویز شده پرهیز کنید، زیرا ممکن است به اعتیاد منجر شود.
- اگر یک دوز دارو را فراموش کردید، به محض یادآوری آن را مصرف کنید ولی برای دوزهای بعدی آن روز برنامه را طبق معمول ادامه دهید و دو برابر نکنید.
- برای بررسی پیشرفت درمان، به طور منظم به پزشک مراجعه کنید.
- در صورت سرگیجه، احتیاط کنید.
نکات پزشکی و پرستاری مهم:
- در مواجهه با علائم شدید متناقض، مصرف دارو را قطع یا کاهش دهید.
- علائم حیاتی را به طور دقیق کنترل کنید و از تجویز دارو قبل از خواب پرهیز کنید.
- در بیماران مبتلا به تشنج، احتمال کاهش آستانه تشنج وجود دارد.
- قطع تدریجی دارو در طول آخر هفته‌ها یا در زمان‌های کم‌استرس توصیه می‌شود.
- ریتالین پتانسیل بالایی برای اعتیاد دارد.
- این دارو ممکن است توانایی انجام کارهای نیازمند توجه را کاهش دهد.
- ریتالین می‌تواند بر رشد کودکان و نوجوانان تأثیر منفی بگذارد.
- از جویدن دارو به مقدار کافی پرهیز کنید.
- استراحت کافی برای شما مهم است.
- علائم مسمومیت
سرخوشی، گیجی، کما، روان‌پریشی، آشفتگی، سردرد، استفراغ، خشکی دهان، گشادی مردمک، خودآسیبی، تب، عرق کردن، لرزش، پرش عضلات، تشنج، گرگرفتگی، فشار خون بالا و تپش قلب علائم مسمومیت ناشی از این دارو هستند.
همچنین بخوانید:
هشدارها
- ممکن است وابستگی به دارو و سوءاستفاده از آن وجود داشته باشد (این بستگی به مقدار، نحوه مصرف و فرد دارد). وابستگی جسمانی به ریتالین مانند مواد مخدر دیگر گزارش نشده، اما وابستگی روانی و نیاز به افزایش مصرف آن وجود دارد. علائم ترک می‌تواند شامل دردهای عضلانی، خواب‌آلودگی و افسردگی باشد.
- این دارو فقط برای افرادی که سابقه کامل آنها به دقت بررسی شده است تجویز می‌شود.
- در بیماران با واکنش حاد به استرس نباید این دارو تجویز شود.
- در مصرف طولانی‌مدت دارو، بهتر است آزمایش‌های منظم شمارش سلولی و پلاکتی انجام شود.
- اگر پس از یک ماه مصرف دارو بهبودی حاصل نشد، باید دارو قطع شود.
- این دارو نباید برای درمان خستگی طبیعی، افسردگی و روان‌پریشی‌ها استفاده شود.
- نیاز به مصرف دارو باید به طور مرتب ارزیابی شود و در زمان تعطیلات یا زمانی که مصرف ضروری نیست، باید کاهش یابد یا قطع شود.
- افزایش دما، بی‌نظم بودن ضربان قلب، سردرد، تهوع، افزایش فشار خون و تشنج از عوارض مصرف بیش از حد ریتالین است.
- استفاده از این ماده طبق قوانین جهانی مبارزه با دوپینگ ممنوع می‌باشد.