“`html
آشنایی با داروی متوهگزیتال
متوهگزیتال (Methohexital) یک نوع داروی مسکن و خواب‌آور است که از گروه داروهای باربیتوریک به شمار می‌آید. این دارو باعث کاهش فعالیت مغز و سیستم عصبی میشود و بیشتر برای کمک به به خواب رفتن قبل از عمل‌های جراحی یا روش‌های پزشکی مختلف استفاده میشود.
متوهگزیتال یک بیهوشی با اثر سریع است که خودش شبیه به داروی تیوپنتال عمل می‌کند، اما قدرت آن 2 تا 3 برابر بیشتر است. معمولاً به شکل نمک سدیم تجویز میشود و در بیهوشی کاربرد مشابهی با تیوپنتال دارد. با این حال، زمان اثر آن کوتاه‌تر است و پس از حدود 5 تا 7 دقیقه از زمان مصرف، بیمار به آرامی به هوش می‌آید، هرچند ممکن است کمی خواب‌آلودگی بعد از آن باقی بماند.
چگونگی عملکرد متوهگزیتال
متوهگزیتال به بخشی از مغز که به نام گیرنده گابا A است متصل میشود. این اتصال باعث میشود که در باز شدن کانال‌های خاصی که باعث آرامش می‌شوند، تجدید انرژی بیشتری شود و اثر آرام‌بخشی در منطقه‌ای از مغز به نام تالاموس افزایش یابد.
جزئیات متوهگزیتال
متوهگزیتال نسبت به تیوپنتال کمتر در چربی حل میشود، اما با این حال پس از یک دوز تزریق وریدی، اثر آن در عرض 30 ثانیه در مغز ایجاد میشود. همچنین می‌توان آن را به طریق مقعدی نیز استفاده کرد که اثر آن در حدود 5 تا 11 دقیقه ظاهر میشود. بهبودی پس از بیهوشی به علت سرعت بالای تجزیه و توزیع مجدد آن در بافت‌های مختلف بدن به سرعت انجام میشود. این دارو در بافت‌های چربی جمع نمی‌شود و به طور متوسط 73% به پروتئین‌های بدن متصل میشود. این دارو به سرعت در کبد از طریق فرآیندهای خاصی تجزیه و متابولیزه میشود و نیمه‌عمر آن بین 1.5 تا 6 ساعت متغیر است. همچنین، این دارو می‌تواند از جفت عبور کند و در شیر مادر وجود داشته باشد.
چیزهایی که قبل از استفاده از متوهگزیتال باید بدانید
اگر سابقه بیماری پورفیری دارید، نباید از این دارو استفاده کنید. همچنین اگر به متوهگزیتال یا هر یک از داروهای باربیتوریک دیگر حساسیت دارید، مصرف این دارو برای شما مناسب نیست. همچنین اگر هر یک از شرایط زیر را دارید، بهتر است از مصرف آن خودداری کنید:
- بیماری پورفیری
- صرع یا مشکلات تشنجی دیگر
- آسم یا بیماری‌های ریوی مزمن
- بیماری‌های کبدی
- بیماری‌های کلیوی
- کم‌خونی
- اختلالات غدد درون‌ریز
- فشار خون بالا یا پایین
- بیماری‌های قلبی و نارسایی قلبی
- مشکلات گردش خون
- حاملگی
استفاده از داروهای بیهوشی می‌تواند بر رشد و توسعه مغز کودکان زیر سه سال یا جنین‌هایی که مادرشان در آخرین ماه‌های حاملگی از این دارو استفاده کرده، تاثیر بگذارد. این خطرات در مواردی که بیهوشی برای مدت طولانی یا در فرآیندهای مکرر انجام‌شود، بیشتر است.
تاثیر متوهگزیتال بر رشد مغز جنین ممکن است منجر به مشکلات یادگیری یا رفتاری در بزرگسالی شود. در برخی موارد، پزشک ممکن است تصمیم بگیرد که برای کاهش این خطرات، عمل جراحی شما را به تاخیر بیندازد.
چگونه از متوهگزیتال استفاده کنیم
متوهگزیتال به صورت تزریق عضلانی یا وریدی استفاده میشود. همچنین می‌توان آن را به صورت مقعدی در کودکان و خردسالان تجویز کرد. تزریق این دارو باید توسط پزشک متخصص انجام شود.
اگر هنگام تزریق متوهگزیتال، احساس سوزش، درد یا ورم در اطراف محل تزریق داشتید، بهتر است موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید.
“““html
اگر سوزن دارید، حتماً پزشک خود را مطلع کنید. ممکن است شما به مدت چند ساعت حالت خواب آلودگی داشته باشید؛ بنابراین ضروری است که کسی شما را به خانه برساند.
متوهگزیتال به سرعت شما را به خواب می‌برد. در حین تزریق، تنفس، فشار خون، سطح اکسیژن و سایر علائم حیاتی شما بررسی می‌شوند. پس از بیدار شدن از بیهوشی نیز تحت مراقبت خواهید بود.
مقدار مصرف متوهگزیتال
مقدار دارویی که تجویز میشود بستگی به وضعیت بیمار و دیگر داروهایی که او مصرف می‌کند دارد. معمولاً فرمول سدیم این دارو به صورت محلول 1% و به شکل تزریق داخل وریدی تجویز میشود. در غلظت‌های بالاتر، احتمال بروز عوارض جانبی نیز بیشتر میشود. دوز معمول برای ایجاد بیهوشی بین 50 تا 120 میلی‌گرم است، با سرعت 100 میلی‌گرم هر 5 ثانیه (یک میلی‌لیتر از محلول 1%). برای حفظ بیهوشی عمومی می‌توان متوهگزیتال سدیم را به روش داخل وریدی با دوز 20 تا 40 میلی‌گرم هر 4 تا 7 دقیقه و بر حسب نیاز تجویز کرد، یا می‌توان آن را به صورت محلول 0.2% با انفوزیون مداوم داخل وریدی به سرعت 3 میلی‌لیتر در دقیقه تجویز نمود.
1- دوز بیهوشی با متوهگزیتال برای بزرگسالان:
القاء بیهوشی:
حدود ۱ میلی‌لیتر از محلول ۱% متوهگزیتال به صورت داخل وریدی هر ۵ ثانیه تزریق میشود. داروهای بیهوشی گازی و یا شل‌کننده‌های عضلانی ممکن است همزمان تزریق شوند. مقدار لازم برای القای بیهوشی از ۵۰ تا ۱۲۰ میلی‌گرم یا بیشتر متغیر است؛ اما معمولاً ۷۰ میلی‌گرم کافی است. دوز معمول در بزرگسالان بین ۱ تا ۱.۵ میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن فرد می‌باشد. القای بیهوشی معمولاً به مدت ۵ تا ۷ دقیقه طول می‌کشد.
حفظ بیهوشی:
برای حفظ بیهوشی، محلول ۱% به صورت متناوب تزریق میشود یا تزریق مداوم از یک محلول ۰.۲% انجام می‌گیرد. تزریق متناوب در حدود ۲۰ تا ۴۰ میلی‌گرم هر ۴ تا ۷ دقیقه بسته به نیاز انجام میشود. دوز تزریق مداوم تقریباً ۳ میلی‌لیتر از یک محلول ۰.۲% در هر دقیقه است. دوز دارو برای هر بیمار متفاوت خواهد بود. برای عمل‌های جراحی طولانی، توصیه میشود دوز را به‌طور تدریجی کاهش دهند. معمولاً در جراحی‌های طولانی از داروهای تزریقی دیگری، مانند مسکن، همزمان با متوهگزیتال استفاده میشود.
۲- دوز بیهوشی با متوهگزیتال برای کودکان:
القای بیهوشی:
برای کودکان بالای یک ماه:
- عضلانی: ۶.۶ تا ۱۰ میلی‌گرم محلول ۵% به ازای هر کیلوگرم از وزن
- رکتال: ۲۵ میلی‌گرم محلول ۱% به ازای هر کیلوگرم از وزن
عوارض جانبی متوهگزیتال
اگر علامت‌هایی از حساسیت مانند: کهیر، مشکل در تنفس، یا تورم صورت، لب‌ها، زبان یا گلو داشتید، فوراً به اورژانس مراجعه کنید. همچنین، اگر علائم زیر را مشاهده کردید، حتماً با پزشک یا پرستار خود صحبت کنید:
- سوزش شدید یا تورم در محل تزریق
- ضربان قلب سریع
- بی‌حسی یا احساس خارش
- احساس سرگیجه
- تنفس ضعیف
- سردرگمی، اضطراب، یا بی‌قراری پس از بیهوشی
- عوارض جانبی مثل گیجی، افسردگی یا هیجان، به ویژه در افراد مسن و کسانی که بیمار یا ناتوان‌اند، بیشتر دیده میشود.
عوارض جانبی شایع عبارتند از:
-
“““html
- خواب آلودگی
- حالت تهوع، استفراغ، درد معده.
- لرز
- سرفه، سکسکه
- انقباض عضلات
- بثورات پوستی خفیف یا خارش
این لیست کامل عوارض جانبی نیست و ممکن است علامت‌های دیگری هم پدیدار شوند. اگر در مورد عوارض جانبی دارو سوالی دارید، لطفاً با پزشک خود تماس بگیرید.
اگر یک دوز را فراموش کردید چه میشود؟
به خاطر اینکه متوهگزیتال به صورت تک دوز استفاده میشود، برنامه‌ی دوز روزانه ندارد.
اگر متوهگزیتال بیش از حد استفاده شود چه میشود؟
از آنجایی که این دارو فقط توسط پزشک متخصص در یک محیط پزشکی تجویز میشود، احتمال مصرف بیش از حد آن بسیار کم است.
موارد منع مصرف متوهگزیتال
- مشکلات قلبی و عروقی
- افت فشار خون
- پورفیری
- سابقه حساسیت به باربیتورات‌ها
- بیماری‌های تنفسی
بعد از دریافت متوهگزیتال از چه چیزهایی باید پرهیز کرد؟
این دارو ممکن است باعث مختل شدن تفکر یا واکنش شما شود. بنابراین، به مدت ۸ تا ۱۲ ساعت بعد از به هوش آمدن، از رانندگی یا کار با ماشین‌آلات خودداری کنید. همچنین به هیچ وجه پس از دریافت متوهگزیتال، الکل ننوشید، زیرا عوارض جانبی خطرناکی دارد.
تداخلات دارویی متوهگزیتال
معمولاً داروهایی مانند فنی توئین (برای تشنج)، رقیق‌کننده‌های خون مانند وارفارین و کومادین، و برخی داروهای استروئیدی مثل پردنیزولون و دگزامتازون با متوهگزیتال تداخل دارند. ممکن است برخی ویتامین‌ها و داروهای گیاهی هم با این دارو تداخل داشته باشند. لذا قبل از استفاده از این دارو، حتماً پزشک خود را از داروهای دیگری که مصرف می‌کنید مطلع کنید. سایر تداخلات دارویی متوهگزیتال شامل:
- ترانیل سیپرومین
- سلژیلین
- وارفارین
- فنتانیل
- هیدروکدون
- فنلزین
- ایزوکربوکسازید
- آنیسیندیون
- استامینوفن
نکات مهم درباره متوهگزیتال
- تا زمانی که اثر متوهگزیتال تمام نشده است و احساس هوشیاری کامل نمی‌کنید، از رانندگی یا فعالیت‌هایی که نیاز به هوشیاری دارند، خودداری کنید.
- قبل از نوشیدن الکل یا مصرف دیگر داروها و مکمل‌های گیاهی که ممکن است عملکرد شما را کاهش دهند، حتماً با پزشک مشورت کنید.
- متوهگزیتال ممکن است خطر تشنج را در برخی افراد، به ویژه کسانی که سابقه تشنج دارند، افزایش دهد. اگر این خطر افزایش یافت، به پزشک خود اطلاع دهید.
- این دارو ممکن است نتایج آزمایش‌ها را تحت تأثیر قرار دهد. لذا مصرف این دارو را به کادر درمانی خود اطلاع دهید.
توجه: مصرف مکرر یا طولانی‌مدت داروهای بیهوشی یا خواب‌آور در حیوانات و کودکان زیر سه سال می‌تواند منجر به مشکلات مغزی طولانی‌مدت شود. همچنین جنین مادری که در سه‌ماهه سوم بارداری از این دارو استفاده می‌کند نیز ممکن است با این عوارض مواجه شود. اگر باردار هستید یا قصد بارداری یا شیردهی دارید، به پزشک خود اطلاع دهید.
بیشتر بخوانید:
گردآوری توسط بخش سلامت
مجله رضیم
سایت رضیم
“`