معرفی داروی لاموتریژین و موارد مصرف آن
لاموتریژین (Lamotrigine) یک نوع داروی ضد صرع و تشنج است که می‌تواند به تنهایی یا با داروهای دیگر برای کنترل حملات صرع استفاده شود. همچنین، این دارو برای کاهش حملات و به عنوان یک داروی ضدافسردگی برای افرادی که دچار اختلال دوقطبی هستند نیز تجویز می‌شود. یکی از عوارض جانبی این دارو کاهش اشتها است، بنابراین در موارد پرخوری‌های ناشی از استرس نیز می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد.
این دارو به صورت قرص‌های ۲۵، ۵۰ و ۱۰۰ میلی‌گرمی موجود است.
نام تجاری: Lamictal
موارد مصرف لاموتریژین
الف) به عنوان درمان کمکی برای صرع نسبی تا تشنج به صورت عمومی در سندرم Lennox-Gastaut.
ب) ادامه مصرف لاموتریژین به تنهایی در رژیم‌هایی که شامل داروهای ضد صرع القاکننده آنزیمی هستند.
پ) مصرف لاموتریژین به تنهایی برای افرادی که داروی خود را به همراه والپروات برای صرع نسبی دریافت می کنند.
ت) درمان اختلالات دوقطبی.
مکانیسم اثر لاموتریژین
چگونگی اثر لاموتریژین به طور کامل مشخص نیست. به نظر می‌رسد این دارو با تاثیرگذاری بر روی کانال‌های سدیم، نوروترانسمیترهای تحریکی مانند گلوتامات و آسپارتات را مهار می‌کند.
فارماکوکینتیک لاموتریژین
- زمان اثر لاموتریژین حدود 24 ساعت است. اوج غلظت دارو در خون ۱.۵ تا ۴.۸ ساعت پس از مصرف به دست می‌آید.
- نیمه عمر لاموتریژین تقریباً نیم ساعت است.
- جذب این دارو از طریق دستگاه گوارش خوب است.
- لاموتریژین از طریق ادرار از بدن خارج می‌شود.
مقدار و نحوه مصرف داروی لاموتریژین
الف) درمان کمکی صرع نسبی تا تشنج به صورت عمومی در سندرم Lennox-Gastaut.
بزرگسالان و کودکان بزرگتر از 12 سال: افرادی که به همراه والپروئیک اسید دیگر داروهای ضد صرع القاکننده آنزیمی را مصرف می‌کنند، باید درمان را با دوز ۲۵ میلی‌گرم یک روز در میان به مدت ۲ هفته آغاز کنند. سپس این دوز به ۲۵ میلی‌گرم در روز به مدت ۲ هفته افزایش یابد. دوز دارو را هر یک تا دو هفته ۲۵ تا ۵۰ میلی‌گرم در روز افزایش دهید تا به دوز ۱۰۰ تا ۴۰۰ میلی‌گرم در روز (در یک یا دو وعده تقسیم شده) برسید. زمانی که لاموتریژین به تنهایی و بدون والپروئیک اسید استفاده می‌شود، دوز نگهدارنده ۱۰۰ تا ۲۰۰ میلی‌گرم در روز خواهد بود.
برای افرادی که فقط داروهای ضد صرع القاکننده آنزیمی بدون والپروئیک اسید مصرف می‌کنند، درمان را باید با دوز ۵۰ میلی‌گرم روزانه به مدت ۲ هفته آغاز کنند. سپس به ۱۰۰ میلی‌گرم روزانه به مدت ۲ هفته دیگر (در دو وعده تقسیم شده) افزایش یابد. دوز دارو را هر یک تا دو هفته ۱۰۰ میلی‌گرم در روز بر اساس نیاز افزایش دهید تا به دوز ۳۰۰ تا ۵۰۰ میلی‌گرم در روز در دو دوز تقسیم شده برسید.
کودکان ۲ تا ۱۲ سال با وزن ۶.۷ تا ۴۰ کیلوگرم: برای کودکانی که به همراه والپروئیک اسید سایر داروهای ضد صرع القاکننده آنزیمی را دریافت می‌کنند، درمان را با دوز Mg/Kg 0.15 در روز در یک یا دو دوز تقسیم شده برای ۲ هفته آغاز کنید. سپس با دوز Mg/Kg 0.3 در یک یا دو دوز تقسیم شده به مدت یک تا دو هفته ادامه دهید. دوز معمول نگهدارنده برای این گروه سنی Mg/Kg 1-5 در روز (حداکثر تا ۲۰۰ میلی‌گرم در روز در یک یا دو دوز تقسیم شده) است.
برای کودکانی که فقط داروهای ضد صرع القاکننده آنزیمی بدون والپروئیک اسید دریافت می‌کنند، درمان را با دوز Mg/Kg 0.6 در دو دوز تقسیم شده به مدت ۲ هفته آغاز کنید. سپس با دوز Mg/Kg 1.2 به مدت ۲ هفته دیگر ادامه دهید. دوز معمول نگهدارنده برای این گروه سنی Mg/Kg 5-15 در روز (حداکثر تا ۴۰۰ میلی‌گرم در روز در دو دوز تقسیم شده) خواهد بود.
ب) ادامه لاموتریژین به تنهایی در رژیم‌هایی که شامل داروهای ضدصرع القاکننده آنزیمی هستند.
بزرگسالان و کودکان بزرگتر از 16 سال: دارو را با دوز 50 میلی‌گرم یک بار در روز برای دو هفته به درمان فعلی اضافه کنید. پس از آن، دوز را به 100 میلی‌گرم در روز در دو نوبت تقسیم کنید و این روند را برای دو هفته ادامه دهید. سپس هر یک یا دو هفته به مقدار 100 میلی‌گرم دوز را افزایش دهید تا به دوز نگهدارنده 500 میلی‌گرم در روز در دو نوبت برسید. بعد از این مرحله، می‌توانید داروهای القاکننده آنزیمی را به آرامی و با کاهش 20 درصدی دوز هفتگی به مدت 4 هفته قطع کنید.
پ) لاموتریژین به تنهایی در افرادی که این دارو را با والپروات برای درمان صرع نسبی مصرف می‌کنند.
بزرگسالان و کودکان بزرگتر از 16 سال: زمانی که دوز لاموتریژین به 200 میلی‌گرم در روز رسید، دوز والپروات را به آرامی کاهش دهید تا به 500 میلی‌گرم در روز برسید. این مقدار را برای یک هفته ادامه دهید. سپس دوز لاموتریژین را به 300 میلی‌گرم در روز افزایش دهید و دوز والپروات را به 250 میلی‌گرم در روز کاهش دهید. دوباره این دوزها را به مدت یک هفته ادامه دهید. سپس walproate را به طور کامل قطع کنید و دوز لاموتریژین را به میزان 100 میلی‌گرم در روز هر هفته افزایش دهید تا به 500 میلی‌گرم در روز برسید.
ت) اختلالات دوقطبی.
بزرگسالان: نخست دارو را با 25 میلی‌گرم در روز به مدت 2 هفته شروع کنید. سپس دوز را به 50 میلی‌گرم در روز برای 2 هفته دیگر ادامه دهید. پس از آن می‌توانید هر هفته دوز را دو برابر کنید تا به مقدار نگهدارنده 200 میلی‌گرم در روز برسید.
بزرگسالانی که carbamazepine یا سایر داروهای ضدصرع القاکننده آنزیمی را بدون والپروات مصرف می‌کنند، درمان را با 50 میلی‌گرم در روز برای دو هفته آغاز کنند. سپس دوز 100 میلی‌گرم در روز را در دو نوبت برای دو هفته دیگر ادامه دهند. سپس دوز را به تدریج افزایش دهید تا به مقدار نگهدارنده 400 میلی‌گرم در روز در دو نوبت برسید.
بزرگسالانی که به طور همزمان والپروات مصرف می‌کنند، باید دارو را با دوز 25 میلی‌گرم یک روز در میان برای دو هفته شروع کنند. سپس این مقدار را به 25 میلی‌گرم در روز برای دو هفته دیگر ادامه دهند. می‌توان دوز را در فواصل هفتگی دو برابر کرد تا به مقدار نگهدارنده 100 میلی‌گرم در روز برسند.
تنظیم دوز: در بیمارانی که مشکلات کلیوی شدید دارند، مقدار دوز نگهدارنده را کاهش دهید. در بیمارانی که مشکل کبدی درجه B) Child-Pugh) دارند، مقدار دوز را 50 درصد کاهش دهید و در درجه C تا 75 درصد کاهش دهید. افزایش دوز و مقدار نگهدارنده باید بر اساس واکنش بیمار باشد.
مصرف لاموتریژین در بارداری و شیردهی
مصرف لاموتریژین در بارداری: عوارض جانبی لاموتریژین در دوران بارداری باید برای زنان باردار در نظر گرفته شود. مصرف این دارو ممکن است بر روی جنین اثرات منفی بگذارد. به طور کلی، ابتلا به صرع نیز می‌تواند خطر بروز نواقص مادرزادی را افزایش دهد. بنابراین، به زنان پیش از بارداری توصیه می‌شود که با پزشک مشورت کنند. همچنین، مصرف روزانه 5 میلی‌گرم اسید فولیک پیش از بارداری پیشنهاد می‌شود. به طور کلی، مصرف لاموتریژین در بارداری در صورتی که پزشک صلاح بداند، باید انجام شود.
مصرف لاموتریژین در شیردهی: عوارض جانبی لاموتریژین در دوره شیردهی نیز باید مد نظر قرار گیرد. بهتر است از داروهای جایگزین به جای لاموتریژین استفاده شود. این دارو در شیر مادر ترشح می‌شود. طبق تحقیقات انجام شده، غلظت لاموتریژین در شیر مادر به 30 تا 35 درصد (در برخی موارد تا 50 درصد) غلظت در خون مادر می‌رسد. نوزادانی که با لاموتریژین در تماس هستند، باید تحت نظارت قرار گیرند.
عوارض جانبی لاموتریژین
- CNS: سردرد، سرگیجه، احساس ضعف، افسردگی، فکر به خودکشی، اختلال خواب، عدم تعادل، بی‌احساسی، پرخاشگری، گیجی، مشکل در تمرکز و لرزش بدن.
- GI: حالت تهوع و استفراغ، درد شکم، اسهال، یبوست، خشکی دهان، التهاب معده، خونریزی در دستگاه گوارش، التهاب لثه.
- CV: تند شدن ضربان قلب، احساس تپش قلب، افت فشار خون هنگام ایستادن، افزایش فشار خون، حمله قلبی، غش.
- تنفسی: التهاب بینی، سرفه، تنگی نفس، عفونت در نای.
- پوستی: ریزش مو، آکنه، پرمو شدن، جوش‌های پوستی، کهیر، ورم.
- اداری: احتباس ادرار، ادرار زیاد، تکرر ادرار، مشکلات جنسی، اختلال عملکرد کلیوی.
- سایر: تاری دید، دوبینی، علائم شبیه آنفلوآنزا، درد قاعدگی و حساسیت به نور.
موارد احتیاط در رابطه با لاموتریژین
- مشکلات شدید کبدی
- مشکلات شدید کلیوی
- مشکلات شدید قلبی
- افراد مسن
تداخلات دارویی لاموتریژین
- داروهایی مثل باربیتورات‌ها، فنی توئین، پریمیدین و کاربامازپین باعث کاهش سطح لاموتریژین در خون می‌شوند.
- استفاده همزمان با والپروئیک اسید منجر به افزایش سطح لاموتریژین می‌شود.
- داروهای مهار کننده اسیدفولیک اثرات لاموتریژین را بیشتر می‌کند.
- مصرف استامینوفن ممکن است اثر درمانی لاموتریژین را کاهش دهد.
نکاتی که باید در ارتباط با مصرف لاموتریژین بدانید
- این دارو برای بزرگسالان و کودکان بالای دو سال مجاز است.
- افرادی که مشکلات کبدی دارند نباید از لاموتریژین استفاده کنند.
- اگر علائمی مانند جوش‌های پوستی، تب، علائم مشابه آنفلوآنزا، خواب‌آلودگی و بدتر شدن حملات صرعی را مشاهده کردید، باید دارو را قطع کنید و به پزشک مراجعه کنید. ممکن است نیاز به تغییر دارو داشته باشید.
- هر نوع حساسیت دارویی که دارید، حتماً به پزشک اطلاع دهید.
- اگر باردار هستید یا قصد بارداری دارید، قبل از مصرف این دارو با پزشک مشورت کنید. ممکن است برای جنین مشکلاتی ایجاد کند.
- تمامی داروهایی که مصرف می‌کنید را به پزشک بگویید، زیرا ممکن است برخی از این داروها با لاموتریژین تداخل داشته باشند.
- از آنجا که لاموتریژین بر سیستم عصبی تأثیر می‌گذارد، حتماً باید تحت نظر پزشک مصرف شود.
- هرگز به طور ناگهانی این دارو را قطع نکنید. قطع آن باید به تدریج انجام شود.
- اگر یک دوز دارو را فراموش کردید، بلافاصله پس از یادآوری آن را مصرف کنید. اگر زمان دوز بعدی نزدیک است، دوز فراموش شده را نادیده بگیرید و به برنامه دارویی معمول خود برگردید و هرگز دو برابر نکنید.
- اگر سابقه مشکلات کلیوی، کبدی، بیماری پارکینسون یا حساسیت‌های دارویی دارید، به پزشک اطلاع دهید.
- هنگام رانندگی احتیاط کنید، زیرا این دارو ممکن است شما را خواب‌آلود کند.
- دارو را دقیقاً طبق دستورات پزشک مصرف کنید و دوز آن را کم یا زیاد نکنید.
- اگر در حال شیردهی هستید، قبل از مصرف دارو با پزشک مشورت کنید.
- قرص لاموتریژین را می‌توانید همراه با غذا یا بدون آن بخورید.
- در روزهای اول استفاده از دارو، ممکن است افکار ناخوشایندی به سراغتان بیاید که با گذشت زمان برطرف خواهد شد.
- اگر در حین مصرف این دارو دچار مشکلات گوارشی مانند اسهال و تهوع شدید شدید، بهتر است غذاهای چرب و تند را از رژیم غذایی خود حذف کنید.
- در طول زمان مصرف لاموتریژین، حتماً از کرم مناسب ضد آفتاب استفاده کنید.
نکات پزشکی و پرستاری درباره لاموتریژین
- در طول درمان با لاموتریژین، برای بررسی ویژگی‌ها و الگوی تشنجی مراقب باشید.
- بروز نشانه‌های آلرژیک و احتمال خطر آنافیلاکسی را در نظر داشته باشید.
- اگر اولین نشانه‌های پوستی را مشاهده کردید، باید مصرف لاموتریژین را متوقف کنید.
- در طول درمان با لاموتریژین، بیمار باید به طور منظم معاینات بینایی انجام دهد.
- لاموتریژین را می‌توان به همراه غذا یا بدون آن مصرف کرد.
- قطع ناگهانی لاموتریژین بدون مشورت با پزشک توصیه نمی‌شود.
شرایط نگهداری لاموتریژین
لاموتریژین باید در دمای بین ۱۵ تا ۳۰ درجه سانتی‌گراد نگهداری شود.
