“`html
موارد مصرف و عوارض جانبی پیرازینامید
پیرازینامید (Pyrazinamide) یا پیرازین آمید یکی از داروهای آنتی بیوتیک است که برای درمان سل به کار می‌رود و با کشتن یا جلوگیری از رشد باکتری‌های خاصی که باعث این بیماری می‌شوند، عمل می‌کند.
سل یک عفونت باکتریایی است که بیشتر ریه‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد، اما ممکن است قسمت‌های دیگر بدن را نیزگیر کند. این بیماری را می‌توان با یک دوره درمان ۶ ماهه با استفاده از داروها درمان کرد. برای درمان سل نیاز به مصرف چندین نوع دارو داریم که پیرازینامید یکی از آنهاست.
پیرازینامید در کنار دیگر داروها برای درمان نوع فعال سل به کار می‌رود.
فرم‌های دارویی: قرص 500mg
مکانیسم اثر پیرازینامید
پیرازینامید اثر ضد باکتری دارد، اما چگونگی دقیق عمل آن هنوز به طور کامل مشخص نیست. این دارو ممکن است باکتری‌ها را بکشد یا از رشد آنها جلوگیری کند و این کار بستگی به نوع باکتری و مقدار دارو در محل عفونت دارد. پیرازینامید فقط بر روی میکوباکتریوم توبرکولوزیس مؤثر است و به عنوان یکی از داروهای حمایتی در درمان سل شناخته می‌شود. این دارو به همراه سایر داروهای ضد سل برای جلوگیری از ایجاد مقاومت در باکتری‌ها استفاده می‌شود.
فارماکوکینتیک پیرازینامید
- جذب: این دارو به خوبی از دستگاه گوارش جذب می‌شود و بالاترین غلظت آن در خون دو ساعت بعد از مصرف به دست می‌آید.
- پخش: پیرازینامید به طور وسیع در بافت‌ها و مایعات بدن پخش می‌شود، از جمله ریه، کبد و مایع مغزی – نخاعی. تقریباً 50 درصد دارو به پروتئین‌ها متصل می‌شود و عبور آن از جفت هنوز به طور کامل مشخص نیست.
- متابولیسم: دارو در کبد تجزیه می‌شود و بخشی از آن نیز در معده شکسته می‌شود.
- دفع: این دارو عمدتاً از طریق ادرار دفع می‌شود. نیمه عمر آن در بزرگسالان 10-9 ساعت است و در بیماران با نارسایی کبد یا کلیه ممکن است طولانی‌تر شود.
روش مصرف داروی پیرازینامید
- قبل از آغاز درمان با این دارو، بروشور دارویی داخل بسته را به دقت مطالعه کنید تا اطلاعات کافی درباره دارو و عوارض جانبی احتمالی آن به دست آورید.
- دوز و مقدار مصرف پیرازینامید بسته به هر فرد متفاوت است؛ پس دارو را دقیقاً همانطور که پزشک تجویز کرده استفاده کنید.
- اگر دوز روزانه‌تان را فراموش کردید و به زودی به یاد آورده‌اید، آن را مصرف کنید. اما اگر به یاد آورده‌اید که نزدیک زمان دوز بعدی است، دوز فراموش شده را مصرف نکنید و از مصرف دو دوز به صورت همزمان پرهیز کنید.
موارد و مقدار مصرف پیرازینامید
درمان کمکی در سل (زمانی که استفاده از داروهای اول و دوم ضد سل ممکن نیست یا تأثیر نداشته‌اند).
- بزرگسالان: روزانه mg/kg 30-15 به صورت خوراکی در یک نوبت یا دوزهای تقسیم شده مصرف می‌شود. حداکثر دوز روزانه 2 گرم و در صورت تجویز دو بار در هفته mg/kg 75-50 (برحسب BMI) می‌باشد. در بیماران با نارسایی کلیوی دوزهای کمتری تجویز می‌شود.
مصرف پیرازینامید در دوران بارداری و شیردهی
هنوز مشخص نیست که آیا این دارو می‌تواند به جنین آسیب برساند یا خیر، اما اگر باردار هستید یا قصد بارداری دارید، حتماً با پزشک خود مشورت کنید.
“““html
در رابطه با مصرف این دارو در جریان بگذارید.
مصرف در شیردهی: پیرازینامید به شیر مادر می‌رود و بر کودک تأثیر می‌گذارد. هنوز ضرر خاصی از مصرف این دارو در حین شیردهی ثابت نشده، اما توصیه نمی‌شود که مادران در این زمان از دارو استفاده کنند.
عوارض جانبی پیرازینامید
- اعصاب مرکزی : تب و بی‌حالی.
- پوست: بثورات پوستی، حساسیت به نور (تغییر رنگ پوست به قهوه‌ای مایل به قرمز)، کهیر و خارش.
- دستگاه گوارش: بی‌اشتهایی، تهوع و استفراغ.
- ادراری ـ تناسلی: سوزش هنگام ادرار، نفریت بینابینی.
- خون: کم‌خونی سیدروبلاستیک، خطر خونریزی به دلیل کم بودن تعداد پلاکت‌ها.
- کبد: هپاتیت و زردی.
- متابولیک: مشکل در کنترل دیابت و افزایش اسید اوریک خون.
- سایر عوارض: کسالت، تب، درد مفصلی و پورفیری.
توجه: اگر علائم حساسیت شدید یا آسیب کبدی مشاهده شد، باید مصرف دارو را متوقف کرد.
مسمومیت با پیرازینامید و درمان آن
- تظاهرات بالینی: اطلاعات خاصی در دسترس نیست.
- درمان: شامل اقدامات حمایتی است. اگر کمتر از چهار ساعت از مصرف دارو گذشته باشد، معده باید با استفراغ یا شستشوی معده خالی شود. سپس، ذغال فعال برای کاهش جذب دارو تجویز می‌شود.
موارد منع مصرف و احتیاط در رابطه با پیرازینامید
- موارد منع مصرف: حساسیت شدید به دارو و بیماری‌های کبدی جدی، نقرس حاد.
- موارد احتیاط: عوارض کبدی ممکن است با افزایش آنزیم‌های کبدی همراه باشد، بنابراین در کسانی که سابقه بیماری کبدی یا مصرف الکل دارند با احتیاط استفاده شود. این دارو دفع اسید اوریک را کم می‌کند، بنابراین در بیماران با نقرس مزمن باید با احتیاط گرفته شود. همچنین در دیابت، پورفیری و نارسایی کلیوی باید با احتیاط استفاده شود.
- در بیمارانی که سایر داروهای آسیب‌رسان به کبد، بخصوص ریفامپین، مصرف می‌کنند نیز باید با احتیاط مصرف شود.
اثر پیرازینامید بر آزمایش‌های تشخیصی
پیرازینامید می‌تواند با آزمون‌های کتون ادرار تداخل داشته باشد. اثرات دارو ممکن است به طور موقت غلظت 17-کتواستروئید را کاهش دهد؛ همچنین ممکن است باعث افزایش غلظت ید پیوندیافته به پروتئین، اسیداوریک و نتایج آزمون‌های آنزیمی کبد شود.
تداخلات دارویی پیرازینامید
تداخل دارویی ممکن است تأثیر داروها را تغییر دهد و خطر عوارض جانبی جدی را افزایش دهد. یک لیست از تمام داروهایی که مصرف می‌کنید (از جمله داروهای نسخه‌ای، بدون نسخه و گیاهی) تهیه کنید و آن را با پزشک و داروساز خود به اشتراک بگذارید. بدون مشورت با پزشک، دوز دارو را تغییر ندهید و یا مصرف دارو را قطع نکنید.
پیرازینامید ممکن است با آزمایش‌های خاص (مانند آزمون کتون ادرار) تداخل کند و نتایج نادرست بدهد. قبل از انجام آزمایش، به پرسنل و پزشکان آزمایشگاه اطلاع دهید که از این دارو استفاده می‌کنید.
هشدارهای دارویی پیرازینامید
بعضی داروها…
“`
در بعضی شرایط نمی‌توان این دارو را تجویز کرد و برخی از داروها تنها در صورت نیاز به درمان بیشتر تجویز می‌شوند. بنابراین، بهتر است قبل از مصرف این دارو، پزشک شما از نکات زیر مطلع باشد:
- اگر باردار هستید یا قصد بارداری دارید، یا به نوزاد خود شیر می‌دهید.
- اگر مشکل کبدی یا کلیوی دارید.
- اگر دچار دیابت هستید.
- اگر به الکل اعتیاد دارید.
- اگر به بیماری خونی پورفیری مبتلا هستید.
- اگر در حال استفاده از داروی خاصی هستید. این داروها شامل همه داروها می‌شوند، چه با تجویز پزشک و چه بدون تجویز، مانند داروهای گیاهی و مکمل‌ها.
- اگر سابقه واکنش آلرژیک به دارویی دیگر دارید.
نکات مهم درباره پیرازینامید
1- عملکرد کبد، خصوصا غلظت آنزیم‌ها و بیلی‌روبین، و همچنین عملکرد کلیه، به ویژه غلظت سرمی اسید اوریک، قبل از شروع درمان و سپس هر 2 تا 4 هفته مورد بررسی قرار گیرد. بیمار باید از نظر علائم آسیب کبدی یا کاهش عملکرد کلیه نیز بررسی شود.
2- در بیماران دیابتی، مصرف این دارو ممکن است باعث مشکلاتی در کنترل قند خون شود.
3- پیرازینامید می‌تواند باعث افزایش غلظت سرمی اسید اوریک شود. اگرچه این افزایش عموماً بدون علامت است اما ممکن است نیاز به دارویی برای کاهش اسید اوریک، مانند آلوپورینول یا پروبنسید، باشد.
4- بیماران مبتلا به HIV ممکن است نیاز به دوره‌های درمانی طولانی‌تری داشته باشند. این دارو باید با سایر داروهای ضد سل مصرف شود.
5- این دارو به مقدار زیاد از بدن با دیالیز خارج می‌شود، بنابراین بعد از دیالیز تجویز شود.
نکات برای مصرف‌کنندگان داروی پیرازینامید
1- دارو را طبق دستور پزشک مصرف کنید. درمان ممکن است طولانی‌مدت باشد.
2- در صورت بروز علائم حساسیت شدید یا عوارض جانبی دیگر و همچنین نشانه‌های نقرس، به پزشک اطلاع دهید.
3- دارو را به مقدار تجویز شده و در زمان مقرر مصرف کنید و به طور منظم در معاینه‌های پزشکی شرکت کنید.
4- نوشیدن مایعات زیاد (حدود دو لیتر در روز) می‌تواند از آسیب به کلیه جلوگیری کند.
نحوه نگهداری داروی پیرازینامید
- دارو را دور از دسترس کودکان نگه‌دارید.
- این دارو را در مکان خشک و خنک و دور از گرما و نور مستقیم نگهداری کنید.
