“`html
رگ نگاری و راه های باز کردن رگ با آنژیوگرافی
با رضیم همراه باشید تا با آنژیوگرافی بیشتر آشنا شوید.
مقدمه ای در مورد آنژیوگرافی
رگ‌نگاری یا آنژیوگرافی (به انگلیسی: angiography)
رگ‌نگاری یک روش تصویربرداری است که برای بررسی رگ‌های خونی انجام می‌شود. در این روش، ابتدا رگ‌ها با یک ماده خاص پر می‌شوند که به پزشکان کمک می‌کند تا وضعیت آنها را بهتر ببینند. این روش در ابتدا برای بررسی بیماری‌های اعصاب توسط یک پزشک پرتغالی به نام آنتونیو اگا مونیش استفاده شد. امروز، متخصصان رادیولوژی و قلب از این تکنیک برای انجام جراحی‌های دقیق بر روی رگ‌های خونی، خصوصاً شریان‌های قلبی استفاده می‌کنند.
آنژیوگرافی عروق کرونر قلب روشی است که برای بررسی جریان خون در قلب به کار می‌رود. این کار با استفاده از لوله‌های کوچک و مواد خاص انجام می‌شود.
آنژیوگرافی قلب
با بالا رفتن سن، دیواره‌های شریان‌ها دچار تغییراتی می‌شوند. چربی‌هایی به نام پلاک در این دیواره‌ها تجمع می‌کنند و سبب می‌شوند که رگ‌ها باریک‌تر شوند. این باعث کاهش جریان خون به قسمت‌های مختلف بدن می‌شود. این تغییرات به نام آترواسکلروز شناخته می‌شوند که به سخت شدن شریان‌ها اشاره دارد.
آنژیوگرافی برای تشخیص محل گرفتگی رگ
برای درمان هر بیماری روش‌های مختلفی وجود دارد و پزشکان پس از بررسی شرایط، بهترین روش را انتخاب می‌کنند. همینطور برای تشخیص بیماری‌ها نیز روش‌های متنوعی وجود دارد، و بیماری‌های قلبی نیز از این قاعده مستثنی نیستند.
آنژیوگرافی یک روش تشخیصی است و نه درمانی. با این کار، ما می‌توانیم دقیقاً محل تنگی یا انسداد رگ‌ها را شناسایی کنیم. به کمک آنژیوگرافی می‌توانیم تصمیم بگیریم که چه اقداماتی برای بیمار لازم است. این روش معمولاً برای پیدا کردن انسداد در عروق کرونر که ممکن است به سکته قلبی منجر شود، انجام می‌شود. همچنین در افرادی که درد قلبی دارند و تست ورزش‌شان مثبت است، استفاده می‌شود. اما باید به دقت به دردهایی توجه کرد که در زمان فعالیت بدنی بوجود می‌آیند و با استراحت فروکش می‌کنند.
آنژیوگرافی در مواردی مانند آنژین صدری، سکته قلبی و نارسایی قلبی انجام می‌شود.
روش کار آنژیوگرافی
آنژیوگرافی به پزشکان جزئیات دقیقی درباره‌ی وضعیت رگ‌ها می‌دهد. این اطلاعات به جراح کمک می‌کند تا در صورت نیاز، برخی بیماری‌ها را بدون نیاز به جراحی بزرگ درمان کند و اگر عمل جراحی لازم باشد، این اطلاعات به او کمک می‌کند که کار را به طور سریع‌تر و دقیقتری انجام دهد.
“`
یاری می‌رساند.
امروزه آنژیوگرافی به منظور تشخیص بیماری‌ها به صورت سرپایی انجام می‌شود. در این روش، ابتدا یک کاتتر وارد رگ‌های خونی می‌شود و به جایی که باید بررسی کنیم، هدایت می‌شود. سپس یک ماده خاص به رگ تزریق می‌شود و بعد از آن تصاویر رادیوگرافی گرفته می‌شود. در این تصاویر، عروق تنگ شده، گشاد شده یا مسدود شده به وضوح مشخص هستند. در واقع آنژیوگرافی، به عنوان بهترین روش برای تشخیص مشکلات عروقی شناخته می‌شود.
روش آنژیوگرافی x-ray شباهت زیادی به x-ray های معمولی دارد. تنها تفاوت این است که در آنژیوگرافی، اشعه X با استفاده از دستگاه‌های مخصوص تقویت می‌شود و تصاویر آن با دوربین تلویزیونی نمایش داده می‌شوند. در سیستم‌های جدید آنژیوگرافی، هر تصویر از سیگنال‌های آنالوگ تلویزیونی به تصویر دیجیتال تبدیل می‌شود و در کامپیوتر ذخیره می‌شود.
کاربردهای آنژیوگرافی
کاربرد اصلی آنژیوگرافی، شناسایی عروق آسیب‌دیده یا تنگ شده است. این کار در مکان‌های مختلفی انجام می‌شود، اما معمول‌ترین آنها بررسی عروق قلبی (عروق کرونری) است. همچنین ممکن است برای بررسی عروق مغزی یا محیطی نیز استفاده شود.
نحوه انجام آنژیوگرافی
آنژیوگرافی عروق کرونر معمولاً از طریق لوله‌گذاری قلب انجام می‌شود.
قبل از شروع انگشت‌گذاری، یک داروی آرام‌بخش ملایم به بیمار داده می‌شود تا اضطرابش کم شود، اما در طول این فرایند، بیمار باید هوشیار باشد تا در صورت دردی در قفسه سینه خبر بدهد. معمولاً کاتتر از یکی از شریان‌های اصلی در بازو یا ران وارد رگ‌ها می‌شود و محل ورود با استفاده از ماده بی‌حس‌کننده، بی‌حس می‌شود.
سپس پزشک با یک سوزن به شریان می‌رسد و کاتتر را به آرامی به سمت قلب هدایت می‌کند. در این زمان، محل کاتتر با استفاده از تصاویر رادیولوژیک مشخص می‌شود.
زمانی که کاتتر در جای خود قرار گرفت، یک ماده رنگی جهت وضوح بیشتر عکس‌ها به داخل لوله تزریق می‌شود. سپس چندین عکس رادیولوژیک به طور متوالی گرفته می‌شود تا ببینیم ماده چگونه در رگ پخش می‌شود. در این حالت، وضعیت عروق کاملا مشخص می‌شود و متوجه می‌شویم که کجاها تنگی وجود دارد.
بعد از آن، کاتتر به آرامی خارج می‌شود و محل ورود آن با فشردن، بسته می‌شود. اگر نیاز باشد، تنگی عروق با بالون باز می‌شود و اگر تنگی شدید باشد، عمل جراحی «بای‌پس» انجام می‌شود.
اگر هم بیمار مشکوک است و نتوانیم به طور دقیق مشخص کنیم که آیا تنگی وجود دارد یا نه، از دستگاهی به نام «سی‌تی آنژیو» استفاده می‌کنیم. در این روش دیگر نیازی به ورود از طریق رگ نیست و با تاباندن اشعه به قلب، وضعیت عروق مشخص می‌شود و متوجه می‌شویم که کجاها تنگی وجود دارد.
قبل از انجام آنژیوگرافی، بیمار باید به پزشک بگوید اگر داروهایی برای قندخون، فشارخون، چربی خون و ضدآنژین مصرف می‌کند.
معمولاً برای بیمارانی که عمل قلب انجام داده‌اند و یا فنر گذاشته‌اند و هنوز هم احساس درد دارند، از «سی‌تی آنژیو» استفاده می‌کنیم که این روش حدود ده دقیقه طول می‌کشد.
قبل از انجام آنژیوگرافی چه باید کرد؟
- قبل از شروع آنژیوگرافی، اگر داروهایی برای قند خون، فشار خون، چربی خون یا داروهای ضد آنژین مصرف می‌کنید، به پزشک اطلاع دهید.
- در چند روز قبل از آزمایش، بهتر است میزان مایعاتی که می‌نوشید را افزایش دهید.
- اگر به ید یا غذاهای دریایی حساسیت دارید، یا دیابت یا مشکلات کلیوی دارید، حتماً این را به پزشک بگویید، چون ممکن است به ید موجود در مواد رنگی حساس باشید.
- سابقه واکنش‌های قبلی به مواد حاجب، مصرف داروی ویاگرا (Viagra) یا احتمال بارداری را نیز باید به پزشک گزارش کنید.
- شما باید 8 تا 12 ساعت قبل از آزمایش چیزی نخورید. در بعضی موارد، ممکن است از شما بخواهند که شب قبل از آنژیوگرافی در بیمارستان بمانید، وگرنه، صبح روز آزمایش به بیمارستان مراجعه کنید.
- قبل از انجام آنژیوگرافی، باید رضایت‌نامه‌ای امضا کنید و لباس مخصوص (گان) بپوشید. معمولاً پرستار نحوه انجام آزمایش و خطرات احتمالی آن را به شما توضیح می‌دهد.
- قبل از آزمایش، موهای محل ورود کاتتر آنژیوگرافی در ناحیه بازو یا ران تراشیده می‌شود.
مراقبت‌های بعد از آنژیوگرافی
- حداقل برای 5 تا 6 ساعت باید روی تخت استراحت کنید.
- تا 12 ساعت از خم کردن عضوی که برای آنژیوگرافی استفاده شده، مثل مفصل ران یا مچ دست، خودداری کنید.
- زمانی که ترخیص شدید، به آرامی قدم بزنید.
- توصیه می‌شود تا چند روز از انجام فعالیت‌های سنگین و ناگهانی پرهیز کنید.
- اگر در محل آنژیوگرافی درد یا ورم وجود داشت، می‌توانید از مسکن استفاده کنید و کمپرس گرم هم مانعی ندارد. در صورت شدت درد یا ورم، به پزشک مراجعه کنید.
- نسخه یا سی‌دی نتایج آنژیوگرافی را از بخش آنژیو تحویل بگیرید و برای مراجعه‌های بعدی همراه داشته باشید.
عوارض آنژیوگرافی
این آزمایش نیاز به یک روز بستری دارد، اما خود آزمایش تنها چند دقیقه طول می‌کشد و معمولاً بیمار پس از آن بدون عارضه خاصی به خانه می‌رود. اگر در حین عبور کاتتر بیمار دچار مشکلی شود، معمولاً می‌توان به سرعت داروهای لازم را به قلب تزریق کرد و مشکل را حل کرد. با اینکه آنژیوگرافی معمولاً روشی ایمن است، ولی در موارد نادر ممکن است عوارضی مانند آسیب به عروق، نارسایی کلیه (به خاطر ماده حاجب)، یا سکته قلبی و مغزی پیش بیاید.
گردآوری شده از مجله اینترنتی رضیم
مرجان امینی