“`html
چرا دچار ورم و نفخ شكم مي‌شويم؟
با رضیم همراه باشید تا با راه های مناسب برای درمان و تشخیص بیماری ورم و التهاب معده آشنا شوید.
چرا دچار تورم و نفخ شكم مي‌شويم؟
گاستریت یک حالت پزشکی است که به التهاب دیواره داخلی معده اشاره دارد. این به معنی این است که سلول‌های سفید خون به این ناحیه می‌آیند. گاستریت نشان دهنده وجود زخم یا سرطان نیست. ورم معده می‌تواند به دلایل مختلفی اتفاق بیفتد، مثل عفونت با باکتری H. pylori، ریفلاکس صفرا یا مصرف بیش از حد الکل و برخی غذاها و داروها مانند آسپیرین. گاهی اوقات، افرادی ممکن است بدون اضافه وزن و به دلایل مختلف، دچار ورم و نفخ شوند.
دلایل رایجی که باعث تورم و بزرگ شدن شکم می‌شوند:
سندرم روده تحریک‌پذیر یا IBS می‌تواند باعث نفخ و تورم شکم شود، با علائمی مانند درد، یبوست یا اسهال همراه است. پیتر وورول، استاد پزشکی در دانشگاه منچستر می‌گوید که در افراد مبتلا به این سندرم، روده‌ها حساس‌تر هستند و فرایندهای عادی روده موجب بروز این علائم می‌شوند. نفخ و تورم شکم یکی از ناراحت کننده‌ترین عوارض این سندرم است.
این سندرم درمان ندارد اما می‌توان علائم آن را کنترل کرد. با کاهش مصرف فیبرها می‌توانید ۳۰ تا ۴۰ درصد علائم را کاهش دهید. محصولات پروبیوتیک نیز می‌توانند به کنترل علائم کمک کنند. در موارد شدیدتر، مراجعه به پزشک و دریافت دارو می‌تواند علائم را کاهش دهد.
- نفخ شکمی
در برخی افراد جمع شدن گاز در روده‌ها می‌تواند باعث تورم و بزرگ شدن شکم شود و معمولاً علائم دیگری وجود ندارد. اکثر ما گاهی دچار نفخ و جمع شدن گاز در روده‌ها می‌شویم که ۱۵ بار در روز چیزی طبیعی است، اما در برخی افراد این حالت ادامه پیدا می‌کند و بسیار آزاردهنده می‌شود. برای رفع این حالت می‌توانید از تکنیک‌های ساده استفاده کنید، مثلاً کاهش مصرف غذاهای حاوی کربوهیدرات‌های هضم نشدنی.
حبوبات، کلم بروکلی، کلم پیچ و سیب از این جمله هستند. این غذاها به کندی هضم می‌شوند و ممکن است گاز تولید کنند. همچنین توصیه می‌شود غذا را به آرامی بجوید، زیرا اگر خوب جویده نشود، هضم آن در روده‌ها باعث تولید گاز بیشتر می‌شود.
- بیماری سلیاک
این بیماری می‌تواند باعث خستگی مداوم، کاهش وزن بی‌دلیل و دردهای شکمی شود. بیماری سلیاک ناشی از واکنش شدید به گلوتن است.
گلوتن در گندم، چاودار و جو و تمام مواد غذایی حاصل از این غلات موجود است. در افراد مبتلا، بدن به گلوتن واکنش ایمنی نشان می‌دهد و آن را به عنوان یک ماده بیگانه شناسایی کرده و به آن حمله می‌کند. این سبب آسیب‌دیدن سطح روده می‌شود و جذب مواد مغذی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. اگر این علائم را مشاهده کردید، باید به پزشک مراجعه کنید.
- تغییرات هورمونی
در روزهای پیش از قاعدگی و در ماه‌های ابتدایی بارداری، تغییرات هورمونی در بدن رخ می‌دهد که این تغییرات می‌توانند باعث تورم و نفخ شکمی شوند. در این مواقع سطح هورمون پروژسترون افزایش می‌یابد و…
“““html
این مسئله باعث کاهش حرکات روده می‌شود. این وضعیت می‌تواند به نفخ و احتمالاً یبوست منجر شود. در این حالت می‌توان با ورزش و ۳۰ دقیقه پیاده‌روی در روز تا حد زیادی ورم شکمی را کاهش داد. همچنین نوشیدن مایعات زیاد و مصرف مقدار زیادی میوه‌ها، سبزی‌ها و دانه‌های سبوس‌دار در پیشگیری از یبوست موثر است.
- سرطان تخمدان
این بیماری ممکن است باعث ورم دائمی شکم و بروز مشکلات دیگری مانند احساس سیری مداوم و درد شکمی شود. علائم سرطان تخمدان بسیار گیج‌کننده هستند و به همین دلیل معمولاً در مراحل پیشرفته تشخیص داده می‌شوند که درمان آن سخت‌تر است. بنابراین، آگاهی از علائم احتمالی آن بسیار مهم است. به گفته پزشکان، مهم‌ترین نشانه این بیماری ورم دائمی شکم است که همیشه وجود دارد و تغییری نمی‌کند و اندازه شکم نیز بزرگ‌تر می‌شود. سایر علائم شامل درد دائم شکم، دشواری در غذا خوردن و علائم مربوط به دستگاه ادراری هستند. در این شرایط باید بلافاصله به متخصص مراجعه شود.
دلایل ورم معده
- ورم معده ممکن است ناشی از مصرف الکل، استفراغ مزمن، استرس یا استفاده از داروهای خاص مانند آسپرین و دیگر داروهای ضد التهابی باشد. همچنین ورم معده به دلایل زیر نیز ممکن است ایجاد شود:
- عفونت هلیکوباکتر پیلوری (H. pylori) – این باکتری نوعی باکتری است که در مخاط معده زندگی می‌کند. اگر درمان نشود، می‌تواند باعث زخم معده و در برخی افراد موجب سرطان معده شود.
- کم‌خونی خطرناک (Pernicious anemia) – این نوع کم‌خونی زمانی رخ می‌دهد که معده قادر به جذب و هضم ویتامین ب ۱۲ در بدن نیست.
- ریفلاکس صفراوی – بازگشت صفرا از کیسه صفرا به معده.
- عفونت – عفونت‌های ناشی از باکتری‌ها و ویروس‌ها.
- اگر ورم معده درمان نشود، ممکن است به از دست دادن شدید خون و افزایش خطر سرطان معده منجر شود.
علائم ورم معده کدام است؟
علائم گاستریت (ورم معده) بسته به فرد متفاوت است و حتی بسیاری از افراد ممکن است هیچ نشانه‌ای نداشته باشند. با این حال، اگر علائمی بروز کند، شایع‌ترین آن‌ها شامل:
- تهوع یا ناراحتی همیشگی معده
- باد و نفخ شکم
- درد شکم
- استفراغ
- سوء هاضمه
- احساس سوزش در معده بین غذاها یا شب‌ها
- استفراغ خون یا موادی شبیه قهوه
- مدفوع خونی و تیره
نکات زیر را رعایت کنید
1- از خوردن غذاهای چرب و خیلی شیرین خودداری کنید.
2- صحبت کردن هنگام غذا خوردن باعث بلعیدن مقدار زیادی هوا می‌شود و ممکن است نفخ ایجاد کند.
3- از مصرف تنباکو و کافئین و سیگار خودداری کنید.
4- از خوردن غذاهای سفت بپرهیزید.
5- نوشیدن چای، قهوه و الکل زیاد مضر است.
6- اختلالات روحی و روانی ممکن است ناراحتی را تشدید کند.
7- از نوشیدن نوشابه اجتناب کنید.
8- بهتر است میوه‌ها به صورت کمپوت مصرف شوند و سبزیجات پخته باشند. حبوبات را هم قبل از مصرف در آب خیس کرده و پس از ۲-۳ ساعت آب آن را دور بریزید و سپس مصرف کنید.
وی در پایان درباره
“““html
درمان ورم معده به عواملی که باعث این مشکل شده‌اند بستگی دارد:
- اگر ورم معده به خاطر عفونت باشد، درمان عفونت برای بیمار ضروری است. اگر مصرف الکل و سیگار دلیل ایجاد ورم معده است، بیماران باید از ادامه‌ی مصرف آن‌ها خودداری کنند.
- همچنین افرادی که به خاطر استفاده‌ی مکرر از مسکن‌ها دچار ورم معده شده‌اند، یا باید مصرف این داروها را کنار بگذارند یا در صورت نیاز، کمترین مقدار ممکن از آن‌ها را مصرف کنند و به صورت همزمان داروهای مربوط به معده را مصرف کنند.
چطور ورم معده درمان می‌شود؟
درمان ورم معده بسته به اینکه چه چیزی باعث آن شده است، متفاوت است. ورم معده حاد که به خاطر مصرف الکل یا داروهای غیر استروئیدی است، با قطع مصرف این مواد بهبود می‌یابد. اما ورم معده مزمن که به علت عفونت هلیکوباکتر پیلوری ایجاد می‌شود، باید با آنتی‌بیوتیک درمان شود.
در بیشتر موارد، پزشک برای درمان شما از داروهای کاهش‌دهنده اسید استفاده می‌کند. اگر ورم معده منجر به کم‌خونی خطرناک شود، پزشک ممکن است مکمل‌های ویتامین ب ۱۲ برای شما تجویز کند.
عواملی که خطر ابتلا به ورم معده را افزایش می‌دهند؟
- عفونت‌های باکتریایی
عفونت هلیکوباکتر پیلوری یکی از شایع‌ترین عفونت‌ها در انسان‌هاست، اما فقط برخی از افراد آلوده به آن دچار گاستریت یا دیگر مشکلات معده می‌شوند. پزشکان می‌گویند که حساسیت به این باکتری ممکن است به دلایل ارثی یا سبک زندگی مانند سیگار کشیدن و استرس بالا ایجاد شود.
- مصرف مکرر مسکن‌ها
مسکن‌های رایج مانند آسپرین، بروفن و ناپروسکن می‌توانند باعث ورم معده حاد یا مزمن شوند. مصرف مکرر این داروها می‌توانند به معده آسیب برسانند. عموماً مصرف کم این داروها مشکلی ایجاد نمی‌کند و استامینوفن نیز ورم معده ایجاد نمی‌کند.
- افزایش سن
بزرگ‌سالان و افراد مسن بیشتر در معرض خطر ابتلا به ورم معده هستند. استرس شدید هم، مثل استرس ایجادشده به دلیل جراحی‌ها یا آسیب‌ها، می‌تواند باعث ورم معده حاد شود.
- حمله سیستم ایمنی بدن به معده
در نوعی از ورم معده که به آن ورم معده خودایمنی گفته می‌شود، سیستم ایمنی بدن به معده حمله می‌کند. این نوع ورم معده بیشتر در افرادی که بیماری هاشیموتو یا دیابت نوع ۱ دارند دیده می‌شود و ممکن است با کمبود ویتامین ب ۱۲ نیز همراه باشد.
- سایر بیماری‌ها و مشکلات
ورم معده ممکن است با برخی مشکلات دیگر مانند اچ‌آی‌وی/ایدز، بیماری کرون و عفونت‌های انگلی همراه باشد.
عوارض ورم معده چیست؟
اگر ورم معده درمان نشود، می‌تواند به زخم معده منجر شود. در برخی موارد نادر، بعضی انواع ورم معده ممکن است خطر ابتلا به سرطان معده را افزایش دهند. اگر درمان شما موثر نبود، حتماً با پزشک خود مشورت کنید.
چطور ورم معده تشخیص داده می‌شود؟
برای تشخیص ورم معده، پزشک درباره سابقه بیماری‌های شما و خانواده‌تان از شما سوال می‌کند.
“`
پزشک شما را به دقت بررسی کرده و ممکن است برخی از آزمایش‌های زیر را برایتان توصیه کند:
- آندوسکوپی فوقانی
- آزمایش خون
- تست خون مخفی در مدفوع (آزمون مدفوع)
پیشگیری از ورم معده
یکی از راه‌های جلوگیری از ورم معده، جلوگیری از آلوده شدن به باکتری هیلیوباکتر پیلوری است. تحقیقات نشان می‌دهد که این باکتری می‌تواند از طریق تماس بین انسان‌ها یا از غذاهای آلوده منتقل شود. برای این منظور، حتماً دستان خود را به صورت منظم با صابون و آب بشویید و از غذاهایی که به‌خوبی پخته شده‌اند استفاده کنید.
جمع‌آوری شده از مجله اینترنتی رضیم
مرجان امینی