“`html
آشنایی با موارد مصرف کلادریبین
کلادریبین (Cladribine) دارویی است که برای درمان بیماری‌هایی مانند «لوسمی سلول مویی» (HCL)، «لوسمی مزمن لنفاوی» و «ام‌اس عودکننده – بهبود یابنده» استفاده می‌شود.
کلادریبین همچنین در درمان لوسمی لنفوسیتیک مزمن، لنفوم‌های غیر هوچکینی و مایکروگلوبولینمی والدنستروم نیز به کار می‌رود.
مکانیسم اثر کلادریبین
متابولیت‌های فسفریله شده کلادریبین در سلول‌های لنفوسیت و منوسیت جمع می‌شوند و این سلول‌ها را از بین می‌برند. اثر این دارو در چرخه سلولی به صورت عمومی است و به یک اندازه در زمان تقسیم و استراحت لنفوسیت‌ها تأثیر دارد.
فارماکوکینتیک کلادریبین
کلادریبین قادر است از سد خونی- مغزی عبور کند. متابولیسم این دارو بصورت سلولی انجام می‌شود. در یک حالت انفوزیون مداوم وریدی، نیمه عمر توزیع دارو حدود 30 دقیقه و نیمه عمر نهایی آن 7 ساعت است.
موارد و مقدار مصرف کلادریبین
الف) لوسمی فعال سلول مویی
بزرگسالان: مقدار mg/kg/day 09/0 به مدت هفت روز به صورت انفوزیون مداوم وریدی تجویز می‌شود. این مقدار می‌تواند هر 35-28 روز تکرار شود. مصرف تأیید نشده آن به مقدار mg/m2/day 4/3 به روش زیرجلدی به مدت 7-1 روز می‌باشد.
ب) لوسمی لنفوسیتیک مزمن
بزرگسالان: معمولاً مقدار mg/kg/day 1/0 به مدت هفت روز به صورت انفوزیون مداوم وریدی تجویز می‌شود، یا می‌توان از mg 14/0-028/0 به صورت انفوزیون 2 ساعته در روزهای 5-1 استفاده کرد.
پ) لوسمی مزمن میلویید (CML)
بزرگسالان: mg/m2/day 15 به صورت انفوزیون یک ساعته در روزهای 5-1 تزریق شود و در صورت عدم پاسخ‌دهی، دوز به mg/m2/day 20 در دوره دوم افزایش یابد.
مصرف کلادریبین در دوران حاملگی و شیردهی
تحقیقات کافی درباره مصرف این دارو در دوران بارداری وجود ندارد و مشخص نیست که آیا برای جنین خطر دارد یا خیر، اما در برخی موارد ممکن است که فایده دارو باعث شود که نتوان از آن صرف نظر کرد. در مورد فایده و خطرات این دارو باید تصمیم‌گیری شود.
مصرف در شیردهی: ترشح این دارو در شیر مادر مشخص نیست. با توجه به اهمیت دارو برای مادر، باید در مورد ادامه مصرف دارو یا شیردهی تصمیم‌گیری شود.
عوارض جانبی کلادریبین
- اعصاب مرکزی: سردرد، خستگی، سرگیجه، بی‌خوابی، ضعف.
- قلبی ـ عروقی: تند شدن ضربان قلب، ورم، لخته خون.
- چشم، گوش، حلق و بینی: خون‌ریزی از بینی.
- دستگاه گوارش: تهوع، کاهش اشتها، استفراغ، اسهال، یبوست، درد شکمی.
- خون: کاهش نوتروفیل، کم‌خونی، کاهش پلاکت، اختلال در عملکرد مغز استخوان.
- تنفسی: تنفسی غیرعادی، سرفه، کاهش دامنه تنفس.
- پوست: بثورات پوستی، خارش، قرمزی، کبودی.
- سایر عوارض: تب، عفونت، واکنش‌های موضعی در محل تزریق، لرز، تعریق، کسالت، درد قفسه سینه، درد عضلانی، درد مفصلی، افزایش اوره خون، افزایش بیلی‌روبین، کم‌خونی آپلاستیک.
مسمومیت با کلادریبین و درمان آن
تظاهرات بالینی: مسمومیت نورولوژیک غیرقابل برگشت (پاراپارزی/کوادری‌پارزی)، مسمومیت…
“`
حاد کلیوی و کاهش شدید فعالیت مغز استخوان می‌تواند به مشکلاتی مانند نوتروپنی (کاهش گلبول‌های سفید)، کم‌خونی (کاهش گلبول‌های قرمز) و ترومبوسیتوپنی (کاهش پلاکت‌ها) منجر شود.
درمان: هیچ پادزهر ویژه‌ای برای مصرف بیش از حد کلادریبین وجود ندارد. علاوه بر قطع مصرف دارو، درمان شامل معاینات دقیق و انجام اقدامات حمایتی است. هنوز مشخص نیست که آیا دیالیز یا هموفیلتراسیون می‌توانند دارو را از خون خارج کنند یا نه.
اثر کلادریبین بر آزمایش‌های تشخیصی
کلادریبین معمولاً می‌تواند نتایج آزمون‌های خون را به دلیل تأثیرش بر مغز استخوان تغییر دهد.
تداخلات دارویی کلادریبین
تداخل دارویی خاصی با کلادریبین شناخته نشده است. با این حال، در زمان تجویز این دارو به همراه یا بعد از سایر داروهای سرکوب‌کننده مغز استخوان، باید احتیاط کافی رعایت شود.
هشدارها درباره کلادریبین
1- این دارو به طور قابل توجهی برای سلول‌های تولیدکننده خون سمی است.
2- در صورت بروز عوارض عصبی، مصرف دارو باید قطع شود.
3- درمان‌های بعدی با کلادریبین باید با احتیاط فراوان انجام شود، به ویژه اگر اثرات خونی درمان قبلی بهبود یافته باشد.
ملاحظات خاص کلادریبین
کلادریبین یک داروی سمی است و انتظار می‌رود به طور طبیعی عوارضی ایجاد کند. وضعیت خون بیمار، به ویژه در 4 تا 8 هفته اول درمان، باید به دقت زیر نظر گرفته شود. کاهش شدید فعالیت مغز استخوان، از جمله نوتروپنی، کم‌خونی و ترومبوسیتوپنی معمولاً در بیمارانی که این دارو را دریافت می‌کنند مشاهده می‌شود. بسیاری از بیماران قبل از درمان با این دارو، مشکلات خون‌سازی ناشی از بیماری خود را دارند.
- تب به طور شایع در ماه اول درمان رخ می‌دهد و اغلب نیاز به درمان با آنتی‌بیوتیک دارد.
- به دلیل خطر بالای اوره خون ناشی از تخریب تومور، معمولاً در زمان درمان آلوپورینول تجویز می‌شود.
برای یک انفوزیون 24 ساعته، مقدار مصرف شده به 500 میلی‌لیتر محلول کلرورسدیم 0.9 درصد اضافه شود. بعد از رقیق شدن، یا باید بلافاصله مصرف شود یا در مدت کمتر از 8 ساعت در یخچال نگهداری شود. محلول‌های حاوی دکستروز نباید مصرف شوند زیرا مطالعات نشان داده‌اند که این محلول‌ها باعث تخریب بیشتر دارو می‌شوند. محلول‌های کلادریبین نباید با سایر داروهای وریدی مخلوط شوند و نباید به طور همزمان از یک خط وریدی مشترک مصرف شوند.
ویال‌های بازنشده باید در دمای 2 تا 8 درجه سانتی‌گراد (در یخچال) نگهداری شوند و باید از نور محافظت شوند. اگرچه انجماد هیچ تأثیری بر دارو ندارد اما ممکن است باعث تشکیل رسوب شود. این مشکل با گرم کردن تدریجی دارو در دمای اتاق و تکان دادن آن برطرف می‌شود. از گرم کردن با میکروویو یا منجمد کردن دوباره دارو خودداری شود.
این دارو باید تحت نظر پزشک تجویز و تزریق شود. در هنگام مصرف باید آزمایش خون و آزمایش عملکرد کلیه و کبد به طور منظم، به خصوص در 4 تا 8 هفته اول درمان انجام شود. این دارو در درمان لنفوم غیر هوچکین و MS پیش‌رونده نیز استفاده می‌شود. این دارو نباید با محلول دکستروز 5% مخلوط شود و تنها باید با نرمال‌سالین استفاده شود.
شرایط نگهداری از کلادریبین
محصول را دور از دسترس کودکان نگه‌دارید. دارو را در محلی خشک و خنک و دور از گرما و نور مستقیم نگهداری کنید.
