کوه خواجه : جاذبه گردشگری زابل
کوه خواجه زابل، که ۳۰ کیلومتر در جنوب زابل قرار دارد، یک کوه زیبا و باستانی است. این کوه همچنین به عنوان تنها پدیده طبیعی مرتفع در دشت سیستان شناخته می‌شود و ارتفاع آن به ۶۰۹ متر از سطح دریا می‌رسد.
این کوه در کنار دریاچه هامون واقع شده و زمانی که این دریاچه پرآب بود، کوه خواجه زابل مانند جزیره‌ای در وسط آب‌های آن دیده می‌شد.
دلیل نام گذاری خواجه زابل و دیگر نام های این کوه
در بالای کوه خواجه زابل، مقبره خواجه مهدی که یکی از پیروان خاندان علوی بوده، قرار دارد و نام این کوه از همین آرامگاه گرفته شده است.
از دیگر نام‌هایی که به این کوه اطلاق شده می‌توان به خواجه غلطان، کوه موعود، کوه باطنی و کوه نور اشاره کرد.
تاریخچه و قدمت کوه خواجه زابل
کوه خواجه زابل یکی از قدیمی‌ترین کوه‌های ایران است و آثار باستانی مربوط به دوره‌های مختلف تاریخی مانند اشکانیان و ساسانیان در آن وجود دارد.
یکی از نکات مهم درباره کوه خواجه زابل، وجود یکی از کمیاب‌ترین سایت‌های باستانی سلسله اشکانیان در آن است که به تخت جمشید خشتی نیز معروف است.
با اینکه بسیاری از قسمت‌های این بنای خشتی به دلیل عوامل طبیعی و انسانی تخریب شده، اما هنوز هم می‌توان به نوع معماری این بنا پی برد.
گفته می‌شود این کوه برای زرتشتیان، مسیحیان و حتی مسلمانان مقدس بوده و به آن اهمیت زیادی داده می‌شود.
بر اساس روایت‌ها، زمانی که حضرت مسیح متولد شدند، فردی روحانی بر روی این کوه ایستاده و نوری را که از آسمان به زمین ساطع شده بود را تماشا کرده است. این موضوع به قداست کوه خواجه زابل در میان مسیحیان ارتباط دارد.
مکان های تاریخی بجای مانده در کوه خواجه زابل
همان طور که اشاره شد، آثار باستانی متعددی از دوران‌های مختلف در این کوه وجود دارد که شامل آتشکده، زیارتگاه خواجه مهدی و قبرستانی باستانی می‌باشد.
در این کوه همچنین سه دیوار دفاعی، دروازه اصلی، راهروهای جانبی، حیاط مرکزی و آتشکده‌ای باستانی وجود دارد که در شیب شرقی کوه قرار داشته و به عنوان مهم‌ترین آثار باستانی این منطقه شناخته می‌شود و به آن قلعه کافرون می‌گویند. دومین مجموعه‌ای که در بالاترین نقطه و مشرف بر قلعه کافرون ساخته شده، کک کهزاد نام دارد که در باورهای اسطوره‌ای، فرمانروای دیوهای منطقه بوده و توسط رستم دستان کشته می‌شود.
این مکان همچنین می‌تواند محل شاه‌نشین ارگ نیز باشد. شواهدی از راه‌پله‌های سنگی که ارتباط بین قلعه کافرون و کک کهزاد را برقرار می‌کرده، در قسمت‌هایی از این کوه وجود دارد.
علاوه بر این، آثار نقاشی حکاکی شده بر روی کوه شامل چهره‌های پادشاهان و بزرگان دوره‌های مختلف مانند نقاشی دیواری سه مغ یا سه پادشاه، نقش خدای اوروس، خدای پیروزی سوار بر اسب، نقش شاه و ملکه و تصاویری از بزرگان پارتی و نقاشی برج و باروهای قلعه وجود دارد که امروزه به نام گالری در میان کوه شناخته می‌شود.
تزیینات معماری در برخی نقاط این بنا به شیوه یونانی شباهت دارد. سرستون‌های به سبک دوریک با پیچ‌های توماری و برخی دیگر مانند گل‌های نیلوفر و … از هنر هخامنشی گرفته شده و برخی از آن‌ها به هنر بین‌النهرین شبیه است.
نخستین باستان شناسی های کوه خواجه زابل
اولین بررسی‌ها بر روی کوه خواجه زابل توسط باستان‌شناسی انگلیسی به نام اورل اشتین در سال ۱۹۱۶ انجام شد و پس از آن، فردی به نام هرتسفلد بین سال‌های ۱۹۲۵ تا ۱۹۲۹ به تحقیق و جستجو در این کوه پرداخت.
کوه ها؛ پناهگاه هایی امن در تمام دوران
این روزها ممکن است به دنبال ماشین‌های قدرتمند و تجهیزات ساختمانی باشیم و با بتن و سنگ‌های سخت به فکر ساخت بنایی محکم باشیم. اما در گذشته، مردم برای ایمنی از آسیب‌های طبیعی به دل کوه‌ها پناه می‌بردند.
چون می‌دانستند که کوه‌ها استحکامی بی‌نظیر دارند و در برابر سیل، زلزله و طوفان باقی می‌مانند. کوه‌ها نمی‌شکنند و همیشه برپا هستند. مردم قدیم به خوبی دریافته بودند که در برابر طبیعت می‌توانند به کوه‌ها پناه ببرند.
منبع : اقامت 24