علت و علائم گرفتگی کمر
گرفتگی کمر به این خاطر اتفاق می‌افتد که عضلات این ناحیه منقبض می‌شوند. درد ناشی از این وضعیت بسته به شدت گرفتگی می‌تواند متفاوت باشد. برای اکثر افراد، این درد تنها در ناحیه کمر حس می‌شود.
علائم و نشانه‌های گرفتگی کمر
در بعضی موارد، درد می‌تواند به قسمت‌های نزدیک به کمر هم سرایت کند و باعث گرفتگی در آن نواحی شود. مثلاً برخی افراد ممکن است به گرفتگی پا یا مفصل ران نیز دچار شوند.
از جمله علائم گرفتگی کمر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- درد و گرفتگی در عضلات کمر؛
- مشکلات در حرکت بعد از خم شدن یا بلند کردن اجسام سنگین؛
- درد ناگهانی و شدید در کمر؛
- درد دائمی در کمر؛
- احساس ضعف در عضلات کمر و یا عضلات نزدیک به آن مانند ران؛
- درد و گرفتگی گاه به گاه در کمر؛
- نشستن یا ایستادن طولانی بدون تحرک می‌تواند درد را تشدید کند.
محققان گرفتگی کمر را به دو دسته تقسیم کرده‌اند که هر دو نوع شایع هستند:
گرفتگی حاد کمر
این نوع گرفتگی معمولاً به صورت ناگهانی و زمانی که چیزی سنگین بلند می‌شود یا بدن تغییر وضعیت می‌دهد، اتفاق می‌افتد. گرفتگی حاد می‌تواند با درد شدید و سختی در حرکت همراه باشد.
گرفتگی مزمن کمر
گرفتگی مزمن معمولاً مدت زمان بیشتری طول می‌کشد و با دفعات بیشتری اتفاق می‌افتد. آسیب‌هایی در ناحیه کمر ممکن است باعث بروز این نوع گرفتگی شود.
درمان گرفتگی کمر در خانه
درد ناشی از گرفتگی حاد می‌تواند بسیار شدید باشد. در حالی که درد گرفتگی مزمن به شدت گرفتگی حاد نیست، اما باز هم می‌تواند زندگی روزمره شما را تحت تأثیر قرار دهد. در اینجا چند روش برای کاهش درد ناشی از این حالت ارائه می‌شود:
ماساژ برای درمان گرفتگی عضلات کمر
فشار دادن به عضله‌ای که دچار گرفتگی شده می‌تواند به کاهش درد و گرفتگی کمک کند. برای این کار، باید ۳۰ تا ۶۰ ثانیه بر روی آن عضله فشار بیاورید و سپس ناحیه اطراف را به آرامی ماساژ دهید.
فشاری که وارد می‌کنید باید محکم باشد، اما نه به اندازه‌ای که دردناک شود. اگر زیر دست‌تان نبض یا تپش احساس کردید، دیگر فشار وارد نکنید.
استفاده از کمپرس گرم و سرد برای درمان گرفتگی کمر
استفاده از کمپرس گرم و سرد می‌تواند به کاهش درد و التهاب کمک کند. بهتر است از کیسه‌های گرم و سرد به صورت متناوب استفاده کنید.
به این صورت که کیسه گرم را به مدت بیست دقیقه روی محل درد قرار دهید، سپس کیسه را بردارید و بیست دقیقه به آن ناحیه استراحت بدهید. بعد از آن، می‌توانید برای بیست دقیقه دیگر از کیسه سرد استفاده کنید. می‌توانید از بطری آب داغ و کیسه یخ برای این کار استفاده کنید.
کیسه‌ها نباید خیلی گرم یا سرد باشند. بهتر است آن‌ها را با یک تکه پارچه یا حوله بپیچید و سپس روی کمر قرار دهید.
استفاده از داروهایی که به تجویز پزشک نیاز ندارند
داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی مثل ایبوپروفن می‌توانند به کاهش درد کمک کنند. این داروها به صورت فوری درد را تسکین نمی‌دهند اما بعد از ۳۰ تا ۶۰ دقیقه اثر می‌گذارند.
داروهای شل‌کنندهٔ عضلات
اگر گرفتگی کمر خیلی شدید باشد، پزشک می‌تواند داروهای شل‌کننده عضلات تجویز کند. اما باید توجه داشت که این داروها نباید بیشتر از ۷۲ ساعت مصرف شوند.
آب و نوشیدنی‌های الکترولیت‌دار
کم‌آبی بدن می‌تواند سبب گرفتگی کمر شود یا آن را بدتر کند. لذا اگر دچار این مشکل هستید، نوشیدن آب بیشتر بسیار مهم است.
“`html
استفاده از نوشیدنی‌های الکترولیت‌دار نیز می‌تواند مفید باشد. الکترولیت‌ها یعنی مواد معدنی‌ای همچون کلسیم، پتاسیم، سدیم و غیره که در آب یا مایعات دیگر حل شده‌اند.
استفاده از فوم رولر برای درمان گرفتگی کمر
بسیاری از ورزشکاران و حتی افراد معمولی، بعد از ورزش برای کاهش فشار و گرفتگی عضلات از فوم رولر استفاده می‌کنند. این وسیله برای تسکین گرفتگی کمر نیز مفید است، اما حتما پیش از استفاده از آن باید با پزشک متخصص مشورت نمایید. زیرا استفاده نادرست از فوم رولر ممکن است به کمر آسیب برساند.
حرکات کششی مناسب برای کاهش گرفتگی کمر
انجام حرکات کششی یکی دیگر از روش‌ها برای کاهش درد ناشی از گرفتگی کمر است. معمولاً وقتی کسی دچار گرفتگی می‌شود، تمایلی به حرکت ندارد، اما همین بلند شدن آسان و کمی قدم زدن نیز می‌تواند کمک‌کننده باشد.
در ادامه چند حرکت کششی مفید برای بهبود گرفتگی کمر معرفی می‌کنیم:
حرکت کشش به سمت جلو
برای انجام این حرکت کششی، باید زانوهایتان را با فاصله از هم روی زمین قرار دهید. کمرتان را صاف نگه دارید و سپس به سمت جلو بکشید. دستانتان را صاف کنید و روی زمین بگذارید (آرنج و کف دست باید با زمین در تماس باشد).
بلند کردن باسن (Hip lifts)
به پشت دراز بکشید و زانوهایتان را خم کنید (قسمت جلویی پا باید راحت روی زمین باشد). دستانتان را در کنار بدنتان روی زمین بگذارید. سپس سعی کنید باسنتان را چند سانتی‌متر بالا ببرید. این حالت را برای مدتی نگه دارید و سپس بعد از چند ثانیه استراحت، این حرکت را ۵ تا ۱۰ بار دیگر تکرار کنید؛
حرکت گربه-گاو (Cat-Cow Pose)
با چهار دست‌وپا روی زمین قرار بگیرید. دستانتان باید کاملاً صاف و در موازات با شانه‌ها باشد. با یک نفس عمیق، سرتان را به سمت بالا بیاورید و کمرتان را به سمت داخل قوس دهید. سپس در هنگام بازدم، چانه را به سمت قفسه سینه بیاورید و کمر را به سمت بیرون قوس بدهید.
خودتان لزوماً نیازی به استفاده از این حرکات ندارید. ممکن است حرکات کششی دیگر برای بعضی از افراد مفیدتر باشد. برخی افراد نیز ترجیح می‌دهند ناحیه دردناک کمر را روی فوم رولر حرکت دهند.
درمان بلندمدت گرفتگی کمر
بر اساس توصیه آکادمی پزشکان خانواده آمریکا، افرادی که دچار گرفتگی کمر هستند، بهتر است از مصرف داروهای نیازمند نسخه (به ویژه داروهای مخدر) تا حد ممکن خودداری کنند. بهتر است ابتدا تمامی روش‌های درمانی دیگر را امتحان کنند و در صورتی که نتیجه مطلوب حاصل نشد، فقط در نهایت به سراغ این داروها بروند.
البته در برخی موارد، پزشک متخصص ممکن است برای کسانی که از گرفتگی مزمن کمر رنج می‌برند، داروهای شل‌کننده عضلات تجویز کند.
آکادمی پزشکان خانواده آمریکا پیشنهادات زیر را برای درمان طولانی‌مدت گرفتگی کمر ارائه می‌کند:
- دستکاری و ماساژ حرفه‌ای ستون فقرات (کایروپراکتیک یکی از روش‌های خوب است).
- ماساژ؛
- فعالیت‌های توان‌بخشی (مثل ورزش یا فیزیوتراپی)؛
- یوگا؛
- کاهش استرس با روش‌های ذهن آگاهی؛
- طب سوزنی؛
- تای چی؛
- بیوفیدبک (استفاده از ابزارهای الکتریکی برای فهمیدن فعالیت‌های بدن و استفاده از این اطلاعات برای درمان بیمار)؛
- لیزردرمانی.
گاهی برای رسیدن به بهترین نتیجه بهتر است چند روش درمانی را هم‌زمان به کار ببرید. همچنین ممکن است پزشک متخصص علت اصلی گرفتگی کمر را یک اختلال یا بیماری دیگر تشخیص دهد که با درمان آن می‌تواند وضعیت کمر نیز بهبود پیدا کند.
تغییر در عادات زندگی، مثلاً ورزش کردن مرتب و خودداری از نشستن طولانی‌مدت، می‌تواند به بهبود روش‌های درمانی کمک زیادی کند.
“`
کمک کند.
پیشگیری از گرفتگی کمر
زمانی که برای اولین بار گرفتگی کمر اتفاق می‌افتد، احتمال دارد که دوباره این درد تکرار شود. بنابراین، بهتر است با رعایت نکات مناسب از تکرار آن جلوگیری کنیم. برای پیشگیری از گرفتگی کمر، به نکات زیر توجه کنید:
- در طول روز از نشستن به حالت قوز و سایر حالت‌های نادرست پرهیز کنید;
- اگر مجبور به نشستن طولانی‌مدت هستید، به وضعیت بدنی خود دقت کنید تا مناسب باشد;
- تشکی که برای خواب استفاده می‌کنید، نه خیلی سفت و نه خیلی نرم باشد، بلکه یک حالت میانه داشته باشد;
- اگر می‌خواهید چیز سنگینی را بلند کنید، به کمر فشار نیاورید و از پاها برای بلند کردن کمک بگیرید.
روند تشخیص گرفتگی کمر
مراجعه به پزشک متخصص می‌تواند به شما کمک کند تا علت اصلی گرفتگی کمر را بفهمید. اگر گرفتگی به مدت چند روز ادامه داشت یا درد شما بدتر شد، حتماً به پزشک مراجعه کنید.
روش کار پزشک معمولاً به این صورت است که ابتدا یک معاینه کلی انجام می‌دهد و از شما دربارهٔ پیشینه بیماری‌های قبلی و دردهای دیگر در بدنتان سوال می‌کند. بعد از آن، برای بررسی وضعیت عضلات و ستون فقرات، از ام آر آی یا پرتوهای ایکس استفاده می‌کند.
نکته‌ای که وجود دارد این است که بعضی افراد فکر می‌کنند هر دردی در ناحیه کمر به گرفتگی کمر مربوط می‌شود؛ اما این‌گونه نیست. درد ناشی از گرفتگی کمر معمولاً بیش از چند روز ادامه پیدا می‌کند و ممکن است پس از کاهش دوباره بروز پیدا کند. با شناخت بهتر علائم گرفتگی کمر، می‌توان آن را از سایر مشکلات مزمنی که ممکن است باعث درد کمر شوند، تشخیص داد.
در ادامه به چند مورد از این مشکلات اشاره خواهیم کرد:
- اختلالات مرتبط با دیسک‌های کمر که به مهره‌های ستون فقرات آسیب می‌زنند;
- آرتروز و روماتیسم مفصلی (که به نام آرتریت روماتوئید هم شناخته می‌شود);
- باریک شدن ستون فقرات;
- فیبرومیالژیا (اختلالی در سیستم عصبی مرکزی با علائمی مثل درد، خستگی، بی‌خوابی و افسردگی);
- اسکولیوز (انحراف ستون فقرات);
- اسپوندیلولیستیس (حرکت مهره به جلو روی مهره زیرین);
- شکستگی استخوان.
سخن پایانی
در پایان، باید ذکر شود که گرفتگی حاد کمر (گرفتگی شدید که ناگهانی رخ می‌دهد) معمولاً به‌خودِ خود بهبود می‌یابد. اما درمان گرفتگی کمر مزمن و کاهش درد آن کمی پیچیده‌تر است و نیاز به آزمایش و خطا دارد تا بهترین درمان‌ها پیدا شوند.
بنابراین اگر در ناحیه کمر خود درد احساس می‌کنید، این نکته را به یاد داشته باشید که باید تفاوت این دو نوع درد را بدانید و برای درمان نوع دوم بهتر است با پزشک متخصص مشورت کنید.