کاربرد و خواص درمانی گیاه رازک
با این بخش از رضیم همراه باشید تا با خواص رازک آشنا شوید.
فواید گیاه رازک چیست ؟
رازک که به نام عمومی Hops و به عربی حشیشه الدینار شناخته می‌شود، گیاهی است علفی و چند ساله که می‌تواند بالا برود. این گیاه دو نوع دارد و روی آن تارهای خشن وجود دارد. برگ‌هایش به شکل دندانه‌دار و مرکب از ۳ تا ۵ قسمت نامساوی هستند. گل‌های نر به شکل خوشه‌ای و گل‌های ماده به صورت مخروطی و به رنگ سفید می‌باشند. قسمت مورد استفاده این گیاه، گل‌های ماده‌اش است که عطری خوشایند و طعمی تلخ دارند. رازک بیشتر در مناطقی از شمال ایران مثل گرگان، چالوس، تنکابن، رشت، لاهیجان و آستارا رشد می‌کند.
رازک در صنعت تولید ماءالشعیر بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد. این گیاه تلخی خاصی به نوشیدنی‌ها می‌دهد و خواص درمانی فراوانی دارد که می‌توان به عنوان یک گیاه دارویی از آن استفاده کرد. یکی از معروف‌ترین خواص رازک، کمک به بهبود خواب است. دمنوش رازک در نقاط مختلف دنیا برای کاهش استرس، اضطراب، بی‌قراری، بی‌خوابی، تنش‌های عصبی، بیش فعالی، عصبانیت و تحریک‌پذیری به کار می‌رود.
از دیگر فواید این گیاه می‌توان به بهبود اشتها، افزایش جریان ادرار، افزایش شیر مادر، بهبود سیستم گوارش و… اشاره کرد. همچنین مشاهده شده که رازک می‌تواند رشد سلول‌های سرطانی، خصوصاً در سرطان پروستات، سرطان سینه و تخمدان را کاهش دهد. رازک را می‌توان به صورت دمنوش استفاده کرد. در گذشته رومیان از گیاه تازه رازک به عنوان یکی از سبزیجات در غذاهای خود استفاده می‌کردند.
کاربرد رازک
1. رازک به عنوان یک طعم‌دهنده و نگه‌دارنده در صنایع غذایی، به‌ویژه برای تهیه ماءالشعیر، استفاده می‌شود و طعم تلخ آن را ایجاد می‌کند.
2. رازک همچنین در کرم‌ها و لوسیون‌های مخصوص پوست به کار می‌رود.
3. در تهیه شکلات، کیک و ژلاتین هم از رازک استفاده می‌شود.
4. داروهای گیاهی حاوی رازک در حال گسترش هستند.
رازک و تناسب اندام
در یک مطالعه‌ای که روی موش‌ها انجام شد، نشان داده شد که عصاره رازک می‌تواند از افزایش وزن ناشی از خوردن غذاهای پرچرب جلوگیری کند. در این مطالعه کاهش وزن و کاهش قند خون با مصرف زانتوهومول مشاهده شد. زانتوهومول ماده‌ای است که از گیاه رازک به‌دست می‌آید و تاثیرات مفیدی بر عوامل بیماری‌های متابولیک دارد و می‌تواند خطر بیماری‌های قلبی و دیابت را کاهش دهد. اما این گیاه همچنین موجب افزایش اشتها می‌شود و ترشح معده را بیشتر کرده، هضم را آسان‌تر و نفخ را کاهش می‌دهد.
تسکین دردهای مفصلی با رازک
آنزیمی به نام سیکلواکسیژناز باعث ایجاد واکنش‌های التهابی در بیماران مبتلا به آرتریت می‌شود. داروهای بیماران با انواع بیماری‌های مفصلی، فعالیت این آنزیم را مهار می‌کنند. عصاره رازک نیز مانند این داروها عمل کرده و پس از سرکوب آنزیم، عوارض التهابی و دردهای مفصلی را کاهش می‌دهد. این قابلیت رازک می‌تواند در درمان آرتریت مؤثر باشد. تحقیقات نشان داده‌اند که اسیدهای تلخ موجود در رازک می‌توانند روندهای التهابی را متوقف کنند و با مصرف عصاره رازک، عوامل التهابی و عامل‌های نکروزکننده تومور کاهش می‌یابد.
بهبود
بیماری‌های کبدی و رازک
تحقیقات نشان داده‌اند که نارنجینین، یک ترکیب موجود در مرکبات و رازک، آسیب به سلول‌های کبدی را کاهش می‌دهد. همچنین، اسیدهای تلخ موجود در رازک خواص ضد فیبروزی دارند و مانع از فیبروزه و تجزیه بافت‌های کبدی می‌شوند. بنابراین، رازک می‌تواند در بهبود بیماری‌های کبدی موثر باشد.
فواید درمانی دیگر رازک
در اینجا چند فایده گیاه رازک برای سایر بیماری‌ها به صورت خلاصه ذکر شده است:
1. کاهش مقاومت انسولین
2. بهبود کلسترول بالا
3. درمان سل
4. بهبود عفونت مثانه
5. تسکین دردهای روده‌ای
6. کاهش بیماری‌های تناسلی
طرز تهیه جوشانده رازک
برای تهیه جوشانده رازک کافیست 2 قاشق چای‌خوری از گیاه رازک را به یک فنجان آب جوش اضافه کنید و بگذارید برای 5 دقیقه بجوشد. همچنین می‌توانید آن را به صورت دمنوش بسازید. برای این کار، رازک را به مدت 5 تا 10 دقیقه بخار داده و سپس نوش جان کنید.
عوارض جانبی مصرف رازک
رازک در مقادیر معین بی‌خطر است. با این حال، باید توجه داشت که همه مواد طبیعی همیشه امن نیستند و مصرف بیش از حد آن می‌تواند عوارضی ایجاد کند. مصرف زیاد رازک می‌تواند باعث مشکلات گوارشی، اسهال، استفراغ و… شود. همچنین، استفاده طولانی‌مدت از رازک ممکن است باعث قرمزی و التهاب پوستی شود.
موارد احتیاط
1. بارداری و شیردهی: در این دوران‌ها از مصرف رازک پرهیز کنید.
2. افسردگی: اگر دچار افسردگی هستید، از مصرف رازک پرهیز کنید، زیرا ممکن است علائم افسردگی را بدتر کند.
3. جراحی: حداقل دو هفته قبل از جراحی، مصرف رازک را متوقف کنید، زیرا می‌تواند خواب‌آلودگی ناشی از داروهای بیهوشی را افزایش دهد.
4. الکل: مصرف رازک همراه با الکل باعث افزایش خواب‌آلودگی می‌شود.
5. داروهای آرام‌بخش: داروهای آرام‌بخش مانند کلونازپام، دیازپام و… اگر با رازک مصرف شوند، خواب‌آلودگی را تشدید می‌کنند.
چای رازک
برای تهیه چای رازک، یک لیوان آب جوشان را بر روی گیاه له شده یا پودر بریزید و برای 15 دقیقه بگذارید بماند. سپس آن را صاف کرده و بنوشید.
روش نگهداری
رازک باید در جای تاریک و در هوای سرد نگهداری شود. مدت نگهداری آن حداکثر یک سال است.
عوارض جانبی رازک
رازک ممکن است در بعضی افراد باعث حساسیت پوستی شود که این موضوع به گرده‌های گیاه مربوط می‌شود.
مهم ترین اثرات گزارش شده رازک
رازک یک گیاه با خواص زیاد است. این خواص شامل جلوگیری از آلرژی، تسکین درد، مبارزه با باکتری‌ها، ضد عفونی کنندگی، کاهش اسپاسم، مبارزه با تومورها، افزایش ادرار، تنظیم قاعدگی، و تاثیر بر هورمون‌های زنانه می‌باشد. همچنین، رازک می‌تواند به بهبود هضم غذا، کمک در خواب، و تقویت سیستم عصبی کمک کند.
نکات قابل توجه
1- بهترین زمان برای مصرف چای یا دم کرده رازک، شب یا قبل از خواب است. این کار می‌تواند خواب بهتری را برای شما به ارمغان آورد و می‌توانید این نوشیدنی را تا سه بار در روز مصرف کنید.
رازک دارویی
2- مقدار مصرف محصولات ساخته شده از رازک مثل قرص و کپسول باید طبق دستورالعمل همراه دارو باشد.
3- گل‌های ماده رازک که به نام Strobiles شناخته می‌شوند، قسمت دارویی این گیاه هستند.
4- خواص گیاه رازک به سن آن مربوط می‌شود. به این معنی که گل‌های تازه خاصیت بیشتری دارند تا گل‌های خشک. برای مثال، گل‌های تازه می‌توانند به بهبود خواب کمک کنند، در حالی که گل‌های خشک برای پر کردن بالش افرادی که بی‌خوابی دارند مناسب هستند و باید هر دو یا سه ماه یک بار تعویض شوند چون گل‌های خشک قدیمی ممکن است خاصیت مثبت خود را از دست بدهند.
5- برای مبارزه با بی‌خوابی، بهتر است از گل‌های تازه خشک شده یا گل‌های فریز شده رازک استفاده کنید. برای تهیه چای رازک، 2 قاشق چای‌خوری از گل‌ها را در یک لیوان آب جوش ریخته و بعد از 5 تا 10 دقیقه صبر کنید تا دم بکشد و سپس مصرف کنید.
گردآوری شده ی مجله اینترنتی رضیم
مرجان امینی